Proverbiorum 13

1 Filius sapiens, doctrina patris: qui autem illusor est, non audit cum arguitur.

O KE keiki akamai, aia no ia ma ke aoia e kona makuakane; O ka mea hoowahawaha, aole ia e hoolohe i ke aoia mai.

2 De fructu oris sui homo satiabitur bonis: anima autem prævaricatorum iniqua.

Ma ka hua o ka waha e ai ai ke kanaka i ka maikai: E ai ka uhane o ka poe aia i ka poino.

3 Qui custodit os suum, custodit animam suam: qui autem inconsideratus est ad loquendum, sentiet mala.

O ka mea malama i kona waha, malama no ia i kona uhane; O ka mea hoohamama i ka waha, e loaa ia ia ka make.

4 Vult et non vult piger: anima autem operantium impinguabitur.

Makemake wale ka uhane o ka mea hiamoe, aole i loaa; O ka uhane o ka poe hana mau, e maona no ia.

5 Verbum mendax iustus detestabitur: impius autem confundit, et confundetur.

Ua inaina mai ka mea pono i ka olelo wahahee; O ka mea hewa la, he hoopailua ia a me ka hilahila.

6 Iustitia custodit innocentis viam: impietas autem peccatorem supplantat.

Na ka pono e kiai i ka mea hele pololei; Na ka hewa hoi e hoohiolo i ka mea lawehala.

7 Est quasi dives cum nihil habeat: et est quasi pauper, cum in multis divitiis sit.

Hoowaiwai kekahi ia ia iho, aole nae he wahi mea ia ia; Hoonele hoi kekahi ia ia iho, a nui no nae kana waiwai.

8 Redemptio animæ viri, divitiæ suæ: qui autem pauper est, increpationem non sustinet.

O ka panai ana o ko ke kanaka ola, o kona waiwai no ia; O ka mea ilihune, aole ia e hoolohe i ke aoia mai.

9 Lux iustorum lætificat: lucerna autem impiorum extinguetur.

O ka malamalama o ka poe pono, he mea hoohauoli ia; O ke kukui o ka poe hewa, e pio auauei ia.

10 Inter superbos semper iurgia sunt: qui autem agunt omnia cum consilio, reguntur sapientia.

Ma ka haaheo wale no ka hakaka; Ma ka poe kukakuka pono ka naauao.

11 Substantia festinata minuetur: quæ autem paulatim colligitur manu, multiplicabitur.

E hele liilii ka waiwai i haapuka wale ia; O ka mea hoiliili ma ka hana, e mahuahua no.

12 Spes, quæ differtur, affligit animam: lignum vitæ desiderium veniens.

O ka manaolana i hoopaneeia, oia ka mea e maule ai ka naau; A hiki mai ka mea i makemakeia, oia ka laau o ke ola.

13 Qui detrahit alicui rei, ipse se in futurum obligat: qui autem timet præceptum, in pace versabitur. Animæ dolosæ errant in peccatis: iusti autem misericordes sunt, et miserantur.

O ka mea hoowahawaha i ka olelo, e make no ia; O ka mea makau aku i ke kanawai, e ukuia oia,

14 Lex sapientis fons vitæ, ut declinet a ruina mortis.

O ke ao ana o ke kanaka naauao, he punawai ola ia, He mea hoi e pakele ai i na pahele o ka make.

15 Doctrina bona dabit gratiam: in itinere contemptorum vorago.

Ma ka noonoo pono i loaa'i ka lokomaikaiia mai; O ka aoao o ka poe aia, he pilikia ia.

16 Astutus omnia agit cum consilio: qui autem fatuus est, aperit stultitiam.

E haua no na mea noonoo a pau ma ka ike; O ka naaupo hoi ka i hoike aku i ka lapuwale.

17 Nuncius impii cadet in malum: legatus autem fidelis, sanitas.

O ke kukini hewa, haule oia i ka lalau, O ka elele oiaio hoi, oia ka mea e pono ai.

18 Egestas, et ignominia ei, qui deserit disciplinam: qui autem acquiescit arguenti, glorificabitur.

He ilihune a he hilahila i ka mea haalele i ke aoia mai; O ka mea malama i ke aoia mai, e hoomaikaiia mai oia.

19 Desiderium si compleatur, delectat animam: detestantur stulti eos, qui fugiunt mala.

O ka makemake i loaa mai, he ono no ia i ka uhane; He mea hoowahawaha i ka poe lapuwale, ka haalele i ka hewa.

20 Qui cum sapientibus graditur, sapiens erit: amicus stultorum similis efficietur.

O ka mea hele pu me ka poe akamai, akamai no ia; O ka hoalauna o ka poe lapuwale, e mahuahua ka hewa.

21 Peccatores persequitur malum: et iustis retribuentur bona.

Hahai ka poino i ka poe hewa; E ukuia ka poe pono i ka pomaikai.

22 Bonus reliquit heredes filios, et nepotes: et custoditur iusto substantia peccatoris.

E hooili mai ko ka mea maikai no kana poe mamo; Ua waihoia hoi na ka poe pono ka waiwai o ka mea hewa.

23 Multi cibi in novalibus patrum: et aliis congregantur absque iudicio.

O ka ai nui, aia ma ka mahiai o ka poe ilihune; Lilo wale hoi kekahi no ka noonoo ole.

24 Qui parcit virgæ, odit filium suum: qui autem diligit illum, instanter erudit.

O ka mea hookaaokoa i ka laau hahau, oia ke aloha ole i kana keiki; O ka mea aloha ia ia, imi no ia i ke aoia mai nona.

25 Iustus comedit, et replet animam suam: venter autem impiorum insaturabilis.

E ai no ka poe pono, a maona kona uhane, O ka opu o ka poe hewa, e nele ia i ka ai ole.