Ecclesiastes 10
1 Muscæ morientes perdunt suavitatem unguenti. Pretiosior est sapientia et gloria, parva et ad tempus stultitia.
Eiterflugor set illtev og æsing i salven åt salvemakeren; ein grand dårskap veg meir enn visdom, meir enn æra.
2 Cor sapientis in dextera eius, et cor stulti in sinistra illius.
Vismanns-hug til retta gjeng, og dåre-hug til keiva.
3 Sed et in via stultus ambulans, cum ipse insipiens sit, omnes stultos æstimat.
Og kvar helst dåren gjeng, tryt vitet hans, og han segjer frå til kvar og ein at han er ein dåre.
4 Si spiritus potestatem habentis ascenderit super te, locum tuum ne demiseris: quia curatio faciet cessare peccata maxima.
Um hovdings vreide reiser seg mot deg, so gakk ikkje frå din post! For roleg åtferd hindrar mange synder.
5 Est malum quod vidi sub sole, quasi per errorem egrediens a facie principis:
Det er ei ulukka som eg hev set under soli liksom eit mistak som kjem frå ein magthavar:
6 positum stultum in dignitate sublimi, et divites sedere deorsum.
Dårskapen er sett i høge sessar, og rikfolk lyt sitja lågt.
7 Vidi servos in equis: et principes ambulantes super terram quasi servos.
Eg hev set trælar på hesteryggen og hovdingar ganga på sin fot som trælar.
8 Qui fodit foveam, incidet in eam: et qui dissipat sepem, mordebit eum coluber.
Den som grev ei grav, kann stupa nedi, og den som riv ein mur, kann ormen stinga.
9 Qui transfert lapides, affligetur in eis: et qui scindit ligna, vulnerabitur ab eis.
Den som bryt stein, kann få mein; den som høgg ved, kann koma ut i fåre.
10 Si retusum fuerit ferrum, et hoc non ut prius, sed hebetatum fuerit multo labore, exacuetur, et post industriam sequetur sapientia.
Når øksi ikkje bit og han ei slipar eggi, då lyt han bruka dess meir magt. Men visdomen veit å vøla til.
11 Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet qui occulte detrahit.
Når ormen sting fyrr ein fær mana, hev manaren ingen fyremun.
12 Verba oris sapientis gratia: et labia insipientis præcipitabunt eum:
Ord av vismanns munn er gudlege, men lipporne på dåren gløyper honom sjølv.
13 Initium verborum eius stultitia, et novissimum oris illius error pessimus.
Dei fyrste ordi i hans munn er dårskap, og røda endar reint i arge vitløysa.
14 Stultus verba multiplicat. Ignorat homo quid ante se fuerit: et quid post se futurum sit, quis ei poterit indicare?
Dåren brukar mange ord, endå ingen mann veit kva som henda skal, og kva som etter hans tid henda skal, kven kann segja honom det?
15 Labor stultorum affliget eos, qui nesciunt in urbem pergere.
Dåren møder seg med maset sitt, han som ikkje ein gong veit å gå til byen.
16 Væ tibi terra, cuius rex puer est, et cuius principes mane comedunt.
Usælt er du land som hev eit barn til konge, og fyrstar som held etarlag um morgonen!
17 Beata terra, cuius rex nobilis est, et cuius principes vescuntur in tempore suo ad reficiendum, et non ad luxuriam.
Sælt er du land som hev ein adelboren konge, og fyrstar som held sine mål i rette tid på kara-vis og ei med fyll!
18 In pigritiis humiliabitur contignatio, et in infirmitate manuum perstillabit domus.
Når leta rår, sig bjelkarne ned, og huset lek når henderne heng. -
19 In risum faciunt panem, et vinum ut epulentur viventes: et pecuniæ obediunt omnia.
Til gaman held dei gilde, og vin gjev livet gleda, og pengar greider alt.
20 In cogitatione tua regi ne detrahas, et in secreto cubiculi tui ne maledixeris diviti: quia et aves cæli portabunt vocem tuam, et qui habet pennas annunciabit sententiam.
Ikkje ein gong i tankarne må du banna ein konge, og ikkje i ditt sengrom banna ein rikmann. For himmelens fuglar ber ljoden burt, og dei fløygde melder din tala.
