Proverbiorum 30
1 Verba Congregantis, filii Vomentis. Visio quam locutus est vir cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait:
Słowa Agura, syna Jake, proroctwo tego człowieka do Itiela, do Itiela i Ukala.
2 [Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.
Zaprawdę jestem najgłupszym z ludzi i nie mam ludzkiego rozumu.
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.
Ani nie nauczyłem się mądrości, ani nie mam wiedzy o tym, co święty.
4 Quis ascendit in cælum, atque descendit? quis continuit spiritum in manibus suis? quis colligavit aquas quasi in vestimento? quis suscitavit omnes terminos terræ? quod nomen est ejus, et quod nomen filii ejus, si nosti?
Któż wstąpił do nieba i zstąpił? Któż zebrał wiatr w swoje garście? Któż zgarnął wody do [swej] szaty? Któż utwierdził wszystkie krańce ziemi? Jakie [jest] jego imię? A jakie [jest] imię jego syna? Czy wiesz?
5 Omnis sermo Dei ignitus: clypeus est sperantibus in se.
Każde słowo Boga jest czyste; on [jest] tarczą dla tych, którzy mu ufają.
6 Ne addas quidquam verbis illius, et arguaris, inveniarisque mendax.
Nie dodawaj nic do jego słów, aby cię nie strofował i abyś nie okazał się kłamcą.
7 Duo rogavi te: ne deneges mihi antequam moriar:
Proszę cię o dwie rzeczy; nie odmawiaj mi [ich], zanim umrę.
8 vanitatem et verba mendacia longe fac a me; mendicitatem et divitias ne dederis mihi: tribue tantum victui meo necessaria,
Oddal ode mnie marność i słowo kłamliwe; nie dawaj mi ani ubóstwa, ani bogactwa; żyw mnie odpowiednim dla mnie pokarmem;
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam: Quis est Dominus? aut egestate compulsus, furer, et perjurem nomen Dei mei.
Abym będąc syty, nie zaparł się [ciebie] i nie mówił: Kim jest PAN? Albo zubożawszy, nie kradł i nie brał imienia mego Boga [nadaremnie].
10 Ne accuses servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.]
Nie oczerniaj sługi przed jego panem, aby ci nie złorzeczył i byś nie okazał się winny.
11 [Generatio quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit;
[Jest] pokolenie, które złorzeczy swemu ojcu i nie błogosławi swojej matce.
12 generatio quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis;
[Jest] pokolenie, które we własnych oczach jest czyste, lecz nie jest obmyte ze swego plugastwa.
13 generatio cujus excelsi sunt oculi, et palpebræ ejus in alta surrectæ;
[Jest] pokolenie, którego oczy są wyniosłe i powieki wzniesione.
14 generatio quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.
[Jest] pokolenie, którego zęby [są jak] miecze, a zęby trzonowe [jak] noże, by pożreć ubogich na ziemi i nędzarzy spośród ludzi.
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes: Affer, affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum quod numquam dicit: Sufficit.
Pijawka ma dwie córki, [które mówią]: Daj, daj. Trzy są rzeczy, które nie mogą się nasycić; cztery, które nie mówią: Dość.
16 Infernus, et os vulvæ, et terra quæ non satiatur aqua: ignis vero numquam dicit: Sufficit. (Sheol h7585)
Grób, niepłodne łono, ziemia niesyta wody i ogień, [który] nie mówi: Dość. (Sheol h7585)
17 Oculum qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ!]
Oko, [które] wyśmiewa ojca i gardzi posłuszeństwem matce, wydziobią kruki [nad] potokami i wyjedzą orlęta.
18 [Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro:
Trzy [są] rzeczy dla mnie zbyt zdumiewające, czterech nie znam:
19 viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.
Drogi orła w powietrzu, drogi węża na skale, drogi okrętu na środku morza i drogi mężczyzny z młodą kobietą.
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit: Non sum operata malum.
Taka [jest] droga kobiety cudzołożnej: je i obciera swoje usta, i mówi: Nie zrobiłam nic złego.
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere:
Pod trzema rzeczami drży ziemia, czterech nie może znieść:
22 per servum, cum regnaverit; per stultum, cum saturatus fuerit cibo;
Sługi, kiedy panuje, głupca, kiedy syci się chlebem;
23 per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta; et per ancillam, cum fuerit hæres dominæ suæ.]
Obmierzłej [kobiety], kiedy wychodzi za mąż, [i] służącej, kiedy dziedziczy po swojej pani.
24 [Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus:
Cztery są rzeczy najmniejsze na ziemi, jednak mędrsze nad mędrców:
25 formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi;
Mrówki, lud słaby, a jednak w lecie przygotowują pokarm;
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum;
Króliki, lud słaby, a jednak budują swój dom w skale;
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas;
Szarańcze nie mają króla, a jednak wszystkie wyruszają chmarą;
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.
Pająk pracuje rękoma, a bywa w pałacach królewskich.
29 Tria sunt quæ bene gradiuntur, et quartum quod incedit feliciter:
Trzy są rzeczy, które poruszają się wspaniale, cztery kroczą dostojnie:
30 leo, fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum;
Lew, najsilniejszy wśród zwierząt, który przed nikim nie ustępuje;
31 gallus succinctus lumbos; et aries; nec est rex, qui resistat ei.
Chart i kozioł, i król, przeciw któremu nikt nie powstaje.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime; si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.
Jeśli głupio postąpiłeś, wynosząc się, albo jeśli pomyślałeś źle, [połóż] rękę na ustach.
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum; et qui vehementer emungit elicit sanguinem; et qui provocat iras producit discordias.]
Jak ubijanie mleka daje masło i wycieranie nosa wywołuje krew, tak kto wzbudza gniew, wszczyna kłótnię.
