Esther 1
1 Ma inge sikyak in pacl lal Ahasuerus, su tuh leum fin facl siofok longoul itkosr, India me na nwe Ethiopia.
In diebus Assueri, qui regnavit ab India usque Æthiopiam super centum viginti septem provincias,
2 In len ingo Tokosra Ahasuerus el muta ke tron lal in acn pot kulana in acn Susa.
quando sedit in solio regni sui, Susan civitas regni ejus exordium fuit.
3 In yac se aktolu ma el tokosra, el orala kufwa se nu sin mwet leum ac mwet fulat lal nukewa. Un mwet mweun lun Persia ac Media elos wi, oayapa governor ac mwet fulat lun facl nukewa el leumi.
Tertio igitur anno imperii sui fecit grande convivium cunctis principibus et pueris suis, fortissimis Persarum, et Medorum inclytis, et præfectis provinciarum coram se,
4 Ke lusen malem onkosr el akkalemye lupan kasrup lal nu selos, ac el konkin ke fulat lal ac wolana lun acn sel.
ut ostenderet divitias gloriæ regni sui, ac magnitudinem atque jactantiam potentiæ suæ, multo tempore, centum videlicet et octoginta diebus.
5 Toko, tokosra el oru sie pac kufwa nu sin mukul nukewa in siti fulat Susa, mwet kasrup ac mwet sukasrup oana sie. Orek ke wik nufon se ke inkul lun tokosra su yokla ke ros ac sak.
Cumque implerentur dies convivii, invitavit omnem populum, qui inventus est in Susan, a maximo usque ad minimum: et jussit septem diebus convivium præparari in vestibulo horti, et nemoris quod regio cultu et manu consitum erat.
6 Naweyukla inkul sac ke mwe lisrlisr folfol ac fasrfasr, kapiri ke mwe srem sroninmutuk linen srik eoa, ac kapiryang ke ring silver nu ke sru marble. Mwe muta orekla ke gold ac silver takinyukla ke likinum ke inkul sac, su loeyukla ke eot fwel ac saok inge: marble fasrfasr, srusra, folfol, ac eot saromrom.
Et pendebant ex omni parte tentoria ærii coloris et carbasini ac hyacinthini, sustentata funibus byssinis atque purpureis, qui eburneis circulis inserti erant, et columnis marmoreis fulciebantur. Lectuli quoque aurei et argentei, super pavimentum smaragdino et pario stratum lapide, dispositi erant: quod mira varietate pictura decorabat.
7 Mwet uh nimnim ke cup gold ma orekla ke kain in lumah puspis, ac tokosra el kulang ac sang elos nim yokna ke wain lal sifacna.
Bibebant autem qui invitati erant aureis poculis, et aliis atque aliis vasis cibi inferebantur. Vinum quoque, ut magnificentia regia dignum erat, abundans, et præcipuum ponebatur.
8 Wangin lupa se sikulyen mwe nimnim — tokosra el sapkin nu sin mwet kulansap lal tuh in filfilla nu sin mwet nukewa in eis lupa na mwet lungse.
Nec erat qui nolentes cogeret ad bibendum, sed sicut rex statuerat, præponens mensis singulos de principibus suis ut sumeret unusquisque quod vellet.
9 In pacl sac pacna, Kasra Vashti el oru sie kufwa in lohm sin tokosra, nu sin mutan uh.
Vasthi quoque regina fecit convivium feminarum in palatio, ubi rex Assuerus manere consueverat.
10 Ke len se akitkosr lun kufwa lal tokosra, el nimnim ac pulakin pwar lal. Ouinge el solani eunuch itkosr su mwet kulansap lal sifacna: Mehuman, Biztha, Harbona, Bigtha, Abagtha, Zethar, ac Carkas.
Itaque die septimo, cum rex esset hilarior, et post nimiam potationem incaluisset mero, præcepit Maumam, et Bazatha, et Harbona, et Bagatha, et Abgatha, et Zethar, et Charchas, septem eunuchis qui in conspectu ejus ministrabant,
11 El sap nu selos elos in usalu Kasra Vashti, ac elan sonang tefuro lun kasra. Kasra el mutan na oasku se, ac tokosra el ke konkin katoiyal nu sin mwet fulat ac mwet nukewa ma wi kufwa sac.
ut introducerent reginam Vasthi coram rege, posito super caput ejus diademate, ut ostenderet cunctis populis et principibus pulchritudinem illius: erat enim pulchra valde.
12 Tusruktu ke mwet kulansap uh fahkang nu sel Kasra Vashti sap lun tokosra, el tia lungse som. Ma se inge oru tokosra el foloyak.
Quæ renuit, et ad regis imperium quod per eunuchos mandaverat, venire contempsit. Unde iratus rex, et nimio furore succensus,
13 In pacl ma oasr mwe siyuk ke ma sap ac oakwuk, tokosra el ac pangoneni mwet pwapa lal, mweyen elos pa etu ouiya ma fal in orek.
interrogavit sapientes, qui ex more regio semper ei aderant, et illorum faciebat cuncta consilio, scientium leges, ac jura majorum
14 Elos su el kwacna siyuk kasru se pa Carshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena, ac Memucan — mwet fulat itkosr lun Persia ac Media su wal fulat oemeet in tokosrai lal.
(erant autem primi et proximi, Charsena, et Sethar, et Admatha, et Tharsis, et Mares, et Marsana, et Mamuchan, septem duces Persarum, atque Medorum, qui videbant faciem regis, et primi post eum residere soliti erant):
15 El fahk nu sin mwet inge, “Nga, Tokosra Ahasuerus, nga tuh supwala mwet kulansap luk nu yorol Kasra Vashti ke sie sap ku, a el tia lungse akos sap sac! Mea ma sap uh akkalemye mu kut in oru nu sel?”
cui sententiæ Vasthi regina subjaceret, quæ Assueri regis imperium, quod per eunuchos mandaverat, facere noluisset.
16 Na Memucan el akkalemye nu sin tokosra ac mwet fulat lal: “Ma koluk se ma Kasra Vashti el oru inge tia ma nu sum mukena, a ma nu sin mwet fulat lom ac oayapa mukul nukewa in tokosrai uh!
Responditque Mamuchan, audiente rege atque principibus: Non solum regem læsit regina Vasthi, sed et omnes populos et principes qui sunt in cunctis provinciis regis Assueri.
17 Mutan nukewa in tokosrai uh fin lohng ma kasra el oru inge, na elos ac mutawauk in pilesru pac mukul tumalos. Elos ac mu, ‘Tokosra Ahasuerus el sap solal Kasra Vashti nu yorol, a el srangesr som.’
Egredietur enim sermo reginæ ad omnes mulieres, ut contemnant viros suos, et dicant: Rex Assuerus jussit ut regina Vasthi intraret ad eum, et illa noluit.
18 Ke mutan kien mwet fulat Persia ac Media elos ac lohng ke ma kasra el oru inge, elos ac srumun misenge pacna nu sin mukul tumalos. Mutan payuk yen nukewa ac fah tila akfulatye mukul tumalos, ac mukul tumalos ac fah sulung sin mutan kialos.
Atque hoc exemplo omnes principum conjuges Persarum atque Medorum parvipendent imperia maritorum: unde regis justa est indignatio.
19 Fin wo sin Tokosra, orala sie mwe fahkak sin tokosra lah Vashti el fah tia sifilpa sikyak ye mutun tokosra. Sang in simla ke ma sap lun Persia ac Media, tuh in fah tiana ku in ikilyukla. Na toko, sang wal lun kasra nu sin sie mutan ma wo lukel.
Si tibi placet, egrediatur edictum a facie tua, et scribatur juxta legem Persarum atque Medorum, quam præteriri illicitum est, ut nequaquam ultra Vasthi ingrediatur ad regem, sed regnum illius altera, quæ melior est illa, accipiat.
20 Ke pacl se mwe fahkak lom sulkakinyuk sasla fin tokosrai lulap se inge, mutan nukewa ac fah akpusiselyalos nu sin mukul tumalos, elos finne kasrup ku sukasrup.”
Et hoc in omne (quod latissimum est) provinciarum tuarum divulgetur imperium, et cunctæ uxores, tam majorum quam minorum, deferant maritis suis honorem.
21 Tokosra ac mwet fulat lal nukewa insese nu ke nunak sac, ac tokosra el oru oana ma Memucan el fahk.
Placuit consilium ejus regi et principibus: fecitque rex juxta consilium Mamuchan,
22 El supwalik mwe fahkak sac nu sin kais sie facl ma el leumi, ke kas lalos ac ouiyen sim lalos, fahk mu kais sie mukul in leum in lohm sel sifacna.
et misit epistolas ad universas provincias regni sui, ut quæque gens audire et legere poterat, diversis linguis et litteris, esse viros principes ac majores in domibus suis: et hoc per cunctos populos divulgari.
