Lucas 14

1 Jun qꞌij rech uxlanem, ri Jesús xeꞌwoꞌk cho rachoch jun kinimaꞌqil ri fariseo, e kꞌo chi kꞌu nikꞌaj fariseos ri tajin kakiwalwechij ri jastaq ri kubꞌan ri Jesús.

Et factum est cum intraret Iesus in domum cuiusdam principis Pharisæorum Sabbato manducare panem, et ipsi observabant eum.

2 Jun achi kꞌut ri kꞌo sipoj che kꞌo chilaꞌ cho ri Jesús.

Et ecce homo quidam hydropicus erat ante illum.

3 Ri Jesús kꞌut xuta chike ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik xuqujeꞌ ri fariseos. ¿La yaꞌtalik kabꞌan kunanik pa ri qꞌij rech uxlanem?

Et respondens Iesus dixit ad legis peritos, et Pharisæos, dicens: Si licet Sabbato curare?

4 Maj kꞌu jun xchꞌawik chike ri e kꞌo chilaꞌ. Ri Jesús kꞌut xukꞌam apanoq ri yawabꞌ, xukunaj bꞌik, kꞌa te riꞌ xutaq bꞌik cho rachoch.

At illi tacuerunt. Ipse vero apprehensum sanavit eum, ac dimisit.

5 Xubꞌij xuqujeꞌ: We kꞌo jun chiꞌwe kꞌo jun ukꞌojol o wine kꞌo jun uwakax ri katzaq bꞌik pa jun jul, ¿la man aninaq keꞌresaj loq pune jun qꞌij rech uxlanem?

Et respondens ad illos dixit: Cuius vestrum asinus, aut bos in puteum cadet, et non continuo extrahet illum die Sabbati?

6 Maj kꞌu jas xekwinik xkibꞌij che.

Et non poterant ad hæc respondere illi.

7 Are xril ri Jesús jas ri kakibꞌan ri winaq ri e sikꞌital pa ri waꞌim chuchaꞌik ri sibꞌalaj utz taq kꞌolibꞌal chwi ri mexa, xutzijoj we jun kꞌambꞌejabꞌal noꞌj.

Dicebat autem et ad invitatos parabolam, intendens quomodo primos accubitus eligerent, dicens ad illos:

8 Are katsikꞌix pa jun nimaqꞌij rech kꞌulanem, man kattꞌuyiꞌ taj pa ri sibꞌalaj jeꞌl laj kꞌolibꞌal ri nim ubꞌantajik rumal cher rukꞌ jubꞌiqꞌ kꞌo chi na jun winaq sikꞌitalik ri sibꞌalaj kꞌo na uqꞌij chawach ri sikꞌitalik.

Cum invitatus fueris ad nuptias, non discumbas in primo loco, ne forte honoratior te sit invitatus ab illo,

9 We jeriꞌ, kape riꞌ ri winaq ri xixsikꞌinik kubꞌij na chawe: “Chaya kan le atꞌuyulibꞌal che we achi riꞌ rukꞌ kꞌu kꞌixibꞌal riꞌ kateꞌ tꞌuyul pa ri kꞌisbꞌal tem.”

et veniens is, qui te et illum vocavit, dicat tibi: Da huic locum: et tunc incipias cum rubore novissimum locum tenere.

10 Are katsikꞌixik pa jun nimaqꞌij, are utz we kattꞌuyiꞌ kan pa ri kꞌisbꞌal tem, rech are katril ri winaq ri xatsikꞌinik kubꞌij chawe: “Wech chꞌabꞌeꞌn chatqꞌax choch, kꞌo jun jeꞌl laj atꞌuyulibꞌal xaq awe at.” Xa jeriꞌ kanimarisax na aqꞌij chikiwach konojel ri e sikꞌitalik.

Sed cum vocatus fueris, vade, recumbe in novissimo loco: ut, cum venerit qui te invitavit, dicat tibi: Amice, ascende superius. Tunc erit tibi gloria coram simul discumbentibus:

11 Xapachin kꞌu ri kunimarisaj ribꞌ kanitzꞌarisax na uqꞌij, xuqujeꞌ xapachin ri kunitzꞌarisaj na ribꞌ kanimarisax na uqꞌij.

quia omnis, qui se exaltat, humiliabitur: et qui se humiliat, exaltabitur.

12 Kꞌa te riꞌ xubꞌij ri Jesús che ri winaq ri sikꞌininaq: Are kabꞌan jun tzuquꞌnijik o kaya ne jun rekeqꞌij, man are ta kaꞌsikꞌij ri awech chꞌabꞌeꞌn, xuqujeꞌ man are ta kaꞌsikꞌij ri awachalal, man are ta kaꞌsikꞌij ri uqꞌabꞌ taq alaxik awukꞌ, xuqujeꞌ man are ta kaꞌsikꞌij ri e qꞌinom taq aꞌkꞌulja. Rukꞌ jubꞌiqꞌ katsikꞌix chi kumal aꞌreꞌ kakitzalij la ukꞌaxel chawe.

Dicebat autem et ei, qui invitaverat: Cum facis prandium, aut cœnam, noli vocare amicos tuos, neque fratres tuos, neque cognatos, neque vicinos divites: ne forte te et ipsi reinvitent, et fiat tibi retributio.

13 Xane are kabꞌan nimaqꞌij, chaꞌsikꞌij ri e mebꞌaibꞌ, ri man e tzꞌaqat winaq taj, ri e chꞌokeꞌr, xuqujeꞌ e moyabꞌ.

Sed cum facis convivium, voca pauperes, debiles, claudos, et cæcos:

14 Utz kꞌu na awe we jeriꞌ kabꞌano, pune man kekwin taj katkitoj we winaq riꞌ chawe, kayaꞌtaj kꞌu na rajilal ukꞌaxelal chawe pa ri kꞌastajibꞌal ke ri e sukꞌ taq winaq.

et beatus eris, quia non habent retribuere tibi: retribuetur enim tibi in resurrectione iustorum.

15 Are xutabꞌej rech ri jun achi ri tꞌuyul puꞌwiꞌ ri mexa, xubꞌij che ri Jesús: Sibꞌalaj utz rech ri kawaꞌ pa ri nimaqꞌij rech ri ajawarem rech ri Dios.

Hæc cum audisset quidam de simul discumbentibus, dixit illi: Beatus, qui manducabit panem in regno Dei.

16 Ri Jesús xubꞌij: Jun qꞌijal, kꞌo jun achi ri xuꞌsikꞌij sibꞌalaj e kꞌi winaq, xubꞌan kꞌut jun nimalaj nimaqꞌij.

At ipse dixit ei: Homo quidam fecit cœnam magnam, et vocavit multos.

17 Pa ri qꞌotaj rech ri nimaqꞌij, xutaq bꞌik jun chike ri e patanil rech, xeꞌkibꞌij chike ri sikꞌital pa ri nimaqꞌij: “Ronojel xutzirik, chixanloq.”

Et misit servum suum hora cœnæ dicere invitatis ut venirent, quia iam parata sunt omnia.

18 Konojel kꞌut xok chutayik toqꞌobꞌ, ri nabꞌe xubꞌij, chakuyu numak, xa kꞌa te xinloqꞌ jubꞌiqꞌ wulew keꞌnwila kꞌu na,

Et cœperunt simul omnes excusare. Primus dixit ei: Villam emi, et necesse habeo exire, et videre illam: rogo te habe me excusatum.

19 Ri jun chik xubꞌij, chakuyu numak xa kꞌa te xinloqꞌ e jobꞌ wok nuwakax rech chak, kubꞌeꞌn wi la na jas kechakunik.

Et alter dixit: Iuga boum emi quinque, et eo probare illa: rogo te habe me excusatum.

20 Ri jun chik xubꞌij: Xa kꞌa te xinkꞌuliꞌk rumal riꞌ man kinkwin taj kineꞌek.

Et alius dixit: Uxorem duxi, et ideo non possum venire.

21 Xtzalij kꞌu ri ajchak xuꞌtzaqa utaqkil che ri rajaw. Are xutabꞌej rech ri ajchoqꞌe ri ja xyojtajik, xusikꞌij kꞌu ri patanil rech xubꞌij che: Jat aninaq pa taq ri kꞌayibꞌal xuqujeꞌ xoꞌl taq ri ja, ja bꞌa kꞌamaloq ri e mebꞌaibꞌ xuqujeꞌ ri man e tzꞌaqat taq winaq taj, ri maj kaqꞌan, xuqujeꞌ ri e moy.

Et reversus servus nunciavit hæc domino suo. Tunc iratus paterfamilias, dixit servo suo: Exi cito in plateas, et vicos civitatis: et pauperes, ac debiles, et cæcos, et claudos introduc huc.

22 Ri patanijel xubꞌij che ri rajaw: Xbꞌantaj ri xbꞌij la chwe, kꞌa kꞌo kꞌu na kꞌolibꞌal.

Et ait servus: domine, factum est ut imperasti, et adhuc locus est.

23 Ri rajaw xubꞌij che: Jat pa ri nima bꞌe xuqujeꞌ pa taq ri solibꞌal taq bꞌe, chakojo achuqꞌabꞌ, chikimulixik loq ri winaq rech kanoj ri wachoch.

Et ait dominus servo: Exi in vias, et sepes: et compelle intrare, ut impleatur domus mea.

24 Qas kinbꞌij na chiꞌwe, maj jun chike riꞌ ri qas xeꞌnsikꞌij kakikiꞌkotebꞌej ri nunimaqꞌij.

Dico autem vobis quod nemo virorum illorum, qui vocati sunt, gustabit cœnam meam.

25 Ri Jesús kꞌut xtzalqꞌomij kukꞌ ri e sibꞌalaj kꞌi winaq ri e teren chirij xubꞌij chike:

Ibant autem turbæ multæ cum eo: et conversus dixit ad illos:

26 We kꞌu kꞌo jun ri karaj kuxik nutijoxel rajawaxik kꞌo na ri kubꞌan chinuloqꞌaxik chikiwach ri unan, rixoqil, e ralkꞌwaꞌl, e rachalal, ranabꞌ, xuqujeꞌ kinuloqꞌaj na in cho areꞌ. We man jewaꞌ kanoꞌjin ri winaq, man kakwin taj kux nutijoxel.

Si quis venit ad me, et non odit patrem suum, et matrem, et uxorem, et filios, et fratres, et sorores, adhuc autem et animam suam, non potest meus esse discipulus.

27 Ri man kareqaj ta ri ucheꞌ ripbꞌal xuqujeꞌ man kinutereneꞌj taj, man kakwin taj kuxik nutijoxel.

Et qui non baiulat crucem suam, et venit post me, non potest meus esse discipulus.

28 Qaꞌnampe che, kꞌo jun achi ri karaj kuyak jun nimalaj torre. ¿La man nabꞌe katꞌuyiꞌk chi rilik janipa kel wi ri kubꞌano, xuqujeꞌ we kꞌo nim urajil chukꞌisik ri chak?

Quis enim ex vobis volens turrim ædificare, non prius sedens computat sumptus, qui necessarii sunt, si habeat ad perficiendum,

29 Xaq kayoqꞌ riꞌ kumal konojel ri winaq ri kiꞌlowik we xwi kubꞌan ri utakꞌalibꞌal ri ja, man xkwin taj xukꞌiso.

ne, posteaquam posuerit fundamentum, et non potuerit perficere, omnes, qui vident, incipiant illudere ei,

30 “Man xkwin ta le kꞌin achi chukꞌisik ri xumajij,” kecha riꞌ ri winaq che.

dicentes: Quia hic homo cœpit ædificare, et non potuit consummare?

31 Xuqujeꞌ qaꞌnampe che kꞌo jun taqanel kachꞌoꞌjin rukꞌ jun taqanel chik. ¿La man nabꞌe riꞌ katꞌuyiꞌ chi rilik la rukꞌ lajuj mil achyabꞌ kakwinik kachꞌoꞌjin rukꞌ ri ukꞌamom loq juwinaq mil achyabꞌ?

Aut quis rex iturus committere bellum adversus alium regem, non sedens prius cogitat, si possit cum decem millibus occurrere ei, qui cum viginti millibus venit ad se?

32 Kutaq bꞌik uꞌtaqoꞌn riꞌ rech keꞌkita jaꞌmaril che riꞌ ri taqanel are naj petinaq wi na, we karilo chi man kakwin taj kachꞌoꞌjin rukꞌ.

Alioquin adhuc illo longe agente, legationem mittens rogat ea, quæ pacis sunt.

33 Je xuqujeꞌ xapachin ri man kuya ta kan ronojel ri uqꞌinomal, man kakwin taj kux nutijoxel.

Sic ergo omnis ex vobis, qui non renunciat omnibus, quæ possidet, non potest meus esse discipulus.

34 Sibꞌalaj utz ri atzꞌam, we kꞌu kel ri utzayil ri atzꞌam, ¿la xaq jeꞌ kꞌu riꞌ utz na kanoꞌwik?

Bonum est sal. Si autem sal evanuerit, in quo condietur?

35 Man kꞌo ta chi ne riꞌ kutayij, xa ta ne che ri ulew, xa ta ne che uqꞌayisal tikoꞌn, kakꞌyaq bꞌik riꞌ pa mes. Chutatabꞌej bꞌa ri kꞌo uxikin chutatabꞌexik.

Neque in terram, neque in sterquilinium utile est, sed foras mittetur. Qui habet aures audiendi, audiat.