ಯೆರೆಮೀಯನು 29
1 ೧ ಪ್ರವಾದಿಯಾದ ಯೆರೆಮೀಯನು ಸೆರೆಹೋಗಿದ್ದ ಹಿರಿಯರಲ್ಲಿ ಉಳಿದವರಿಗೂ, ಯಾಜಕರಿಗೂ, ಪ್ರವಾದಿಗಳಿಗೂ ಅಂತು ನೆಬೂಕದ್ನೆಚ್ಚರನು ಯೆರೂಸಲೇಮಿನಿಂದ ಬಾಬಿಲೋನಿಗೆ ಸೆರೆ ಒಯ್ದಿದ್ದ ಸಕಲ ಜನರಿಗೂ ಯೆರೂಸಲೇಮಿನಿಂದ ಬರೆದು ರವಾನಿಸಿದ ಕಾಗದದ ಮಾತುಗಳು.
Intoy ty enta’ i taratasy nampihitrife’ Iirmeà mpitoky boak’ Ierosalaime mb’amo sehangan-droandriañe an-drohy añe naho amo mpisoroñeo naho am’ondaty iaby nasese’ i Nebokadnetsare mpanjaka’ i Bavele mb’am-pandrohizañe añe boak’ Ierosalaime ao mb’e Bavele añeo,
2 ೨ ಇದು ಅರಸನಾದ ಯೆಕೊನ್ಯನು, ರಾಜಮಾತೆಯು, ಕಂಚುಕಿಗಳು, ಯೆಹೂದದ ಮತ್ತು ಯೆರೂಸಲೇಮಿನ ಸರದಾರರು, ಶಿಲ್ಪಿಗಳು, ಕಮ್ಮಾರರು ಇವರು ಯೆರೂಸಲೇಮಿನಿಂದ ತೊಲಗಿದ ಮೇಲೆ ನಡೆದ ಸಂಗತಿಗಳು.
ie fa nienga’ Ierosalaime t’Iekonia mpanjaka naho i rene-mpanjakay naho o mpifelekeo, naho o roandria’ Iehodà naho Ierosalaimeo naho o mpandranjio vaho o mpanefeo,
3 ೩ ಯೆಹೂದದ ಅರಸನಾದ ಚಿದ್ಕೀಯನಿಂದ ಬಾಬೆಲಿನ ಅರಸನಾದ ನೆಬೂಕದ್ನೆಚ್ಚರನ ಬಳಿಗೆ ರಾಯಭಾರಿಗಳಾಗಿ ಬಾಬಿಲೋನಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶಾಫಾನನ ಮಗನಾದ ಎಲ್ಲಾಸ, ಹಿಲ್ಕೀಯನ ಮಗನಾದ ಗೆಮರ್ಯ ಇವರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಕಳುಹಿಸಿದನು.
am-pità’ i Elasà, ana’ i Safane ana’ i Gemarià, ana’ i Kelkià nirahe’ i Tsidkia mpanjaka’ Iehodà mb’ amy Nebokadnetsare mpanjaka’ i Bavele, nanao ty hoe:
4 ೪ ಅದರಲ್ಲಿ, “ಇಸ್ರಾಯೇಲರ ದೇವರೂ ಸೇನಾಧೀಶ್ವರನೂ ಆದ ಯೆಹೋವನು ತಾನು ಯೆರೂಸಲೇಮಿನಿಂದ ಬಾಬಿಲೋನಿಗೆ ಸಾಗಿಸಿದ ಸೆರೆಯವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಹೀಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ,
Hoe t’Iehovà’ i Màroy, t’i Andrianañahare’ Israele, amo mpirohy iabio, o nampaneseko an-drohy boak’ Ierosalaime mb’e Bavele mb’eoo:
Andranjio anjomba le imoneño, amboleo an-koboñe ao vaho ikamao ty voka’e;
6 ೬ ಸಂಸಾರಿಗಳಾಗಿ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯಿರಿ. ನಿಮ್ಮ ಗಂಡುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿರಿ, ನಿಮ್ಮ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಗಂಡುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಕೊಡಿರಿ; ಅವರೂ ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಪಡೆಯಲಿ; ನೀವು ಇರುವಲ್ಲಿಯೇ ವೃದ್ಧಿಯಾಗಿರಿ, ಕೊರತೆ ಅನುಭವಿಸದಿರಿ.
mañengà valy naho misamaha ana-dahy naho anak’ampela; androroto enga-vao o ana-dahi’ areoo le atoloro amo mpañengao ty anak’ ampela’ areo, hisamaha’ iareo ana-dahy naho anak’ ampela; vaho manaranaha añe fa ko miketrake.
7 ೭ ನಾನು ಯಾವ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಸಾಗಿಸಿದೆನೋ, ಅದರ ಕ್ಷೇಮವನ್ನು ಹಾರೈಸಿ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಯೆಹೋವನನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿರಿ; ಅದರ ಕ್ಷೇಮವೇ ನಿಮ್ಮ ಕ್ಷೇಮ.
Ampanintsiño i rova nampaneseko anahareo an-drohiy vaho mihalalia am’ Iehovà ho aze; amy te i fierañeraña’ey ty hierañeraña’ areo.
8 ೮ ಇಸ್ರಾಯೇಲರ ದೇವರೂ ಸೇನಾಧೀಶ್ವರನೂ ಆದ ಯೆಹೋವನು ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ, ನಿಮ್ಮ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿರುವ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರವಾದಿಗಳಿಂದಲೂ, ಶಕುನದವರಿಂದಲೂ ಮೋಸಹೋಗಬೇಡಿರಿ; ನಿಮಗಾಗಿ ಕನಸುಕಂಡು ಹೇಳುವವರಿಗೆ ಕಿವಿಗೊಡಬೇಡಿರಿ.
Fa hoe t’Iehovà’ i Màroy, i Andrianañahare’ Israeley; Ko apo’ areo hamañahy anahareo o mpitoky naho mpañandro añivo’ areoo, vaho ko haoñe’ areo o nofy nampañanofiseñe iareoo.
9 ೯ ಅವರು ನನ್ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಸಾರುತ್ತಾರೆ; ನಾನು ಅವರನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಯೆಹೋವನ ನುಡಿ” ಎಂದು ಬರೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.
Ie mitoky vìlañe ama’ areo ami’ ty añarako; fa tsy niraheko, hoe t’Iehovà.
10 ೧೦ ಯೆಹೋವನು ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ, “ಬಾಬೆಲ್ ರಾಜ್ಯವು ಎಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ ಪ್ರಬಲಿಸಿದ ಮೇಲೆ ನಾನು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಕಟಾಕ್ಷಿಸಿ, ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿ ಬರಮಾಡುವೆನೆಂಬ ನನ್ನ ಶುಭವಾಕ್ಯವನ್ನು ನಿಮಗಾಗಿ ನೆರವೇರಿಸುವೆನು.
Aa hoe t’Iehovà: Ie heneke ty fitompolo taoñe e Bavele ao, le ho tiliheko naho hanoeko i hasoa nivolañeko ama’ areoy, t’ie hampoliko an-toetse atoy.
11 ೧೧ ಇವರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗಲಿ, ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿರಲಿ ಎಂದು ನಾನು ನಿಮ್ಮ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ನಾನೇ ಬಲ್ಲೆನು; ಅವು ಅಹಿತದ ಯೋಚನೆಗಳಲ್ಲ, ಹಿತದ ಯೋಚನೆಗಳೇ.
Toe apotako ty fisafiriako ho anahareo, hoe t’Iehovà, fisafiriam-pierañerañañe fa tsy hankàñe, hanolorako fitamàn-tsoa naho fisalalàñe.
Hikanjy ahy nahareo, le hombeo raho; hihalalia’areo, vaho ho tsanoñeko.
Hipay ahy le ho rendre’ areo naho mitsoek’ an-kaampon’ arofo.
14 ೧೪ ನಾನು ನಿಮಗೆ ದೊರೆಯುವೆನು, ನಿಮ್ಮನ್ನು ನಿಮ್ಮ ದುರವಸ್ಥೆಯಿಂದ ತಪ್ಪಿಸಿ, ನಾನು ನಿಮ್ಮನ್ನು ಅಟ್ಟಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದ ಸಮಸ್ತ ದೇಶಗಳಿಂದಲೂ, ಸಕಲಜನಾಂಗಗಳ ಮಧ್ಯದಿಂದಲೂ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿ ನಿಮ್ಮನ್ನು ಯಾವ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಸೆರೆಗೆ ಸಾಗಿಸಿದೆನೋ ಅಲ್ಲಿಗೆ ತಿರುಗಿ ಬರಮಾಡುವೆನು, ಇದು ಯೆಹೋವನ ನುಡಿ” ಎಂಬುದೇ.
Ho oni’ areo raho, hoe t’Iehovà, naho hafoteko ty fandrohizañe anahareo, naho hatontoko boak’ amo hene tane naho hirik’ amo toetse iaby nandroahako anahareoo, hoe t’Iehovà; le hampoliko mb’amy toetse nampaneseko anahareo mb’am-pandrohizañey.
Ami’ty natao’ areo ty hoe: Fa nampitroara’ Iehovà mpitoky e Bavele ao tika.
16 ೧೬ ಸೇನಾಧೀಶ್ವರನಾದ ಯೆಹೋವನು ದಾವೀದನ ಸಿಂಹಾಸನಾರೂಢನಾದ ಅರಸನ ವಿಷಯವಾಗಿಯೂ, ನಿಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಸೆರೆಹೋಗದ ನಿಮ್ಮ ಸಹೋದರರಾದ ಈ ಪಟ್ಟಣದ ಸಕಲ ನಿವಾಸಿಗಳ ವಿಷಯವಾಗಿಯೂ ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ,
Aa hoe t’Iehovà ty amy mpanjaka miambesatse am-piambesa’ i Davidey naho ty am’ondaty iaby mpimoneñe an-drova atoio, o rolongo’ areo tsy nindre nienga ama’ areo mb’ am-pandrohizañ’ añeo,
17 ೧೭ “ಆಹಾ, ನಾನು ಅವರ ಮೇಲೆ ಖಡ್ಗ, ಕ್ಷಾಮ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಧಿಗಳನ್ನು ಬರಮಾಡಿ ಯಾರೂ ತಿನ್ನದ ಹಾಗೆ ಕೆಟ್ಟು ಕೇವಲ ಅಸಹ್ಯವಾದ ಅಂಜೂರದ ಹಣ್ಣುಗಳ ಗತಿಗೆ ಅವರನ್ನು ತರುವೆನು.
hoe t’Iehovà’ i Màroy: Inao te hampañitrifeko am’ iereo ty fibara, ty hasalikoañe, naho ty angorosy, vaho hampanahafeko ami’ty sakoa mangeñe tsy mete haneñe ty amy haratia’ey;
18 ೧೮ ನಾನು ಖಡ್ಗ, ಕ್ಷಾಮ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಧಿಗಳಿಂದ ಅವರನ್ನು ಹಿಂದಟ್ಟುತ್ತಾ, ಲೋಕದ ಸಮಸ್ತ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಭಯಾಸ್ಪದವಾಗುವಂತೆಯೂ, ನಾನು ಅವರನ್ನು ಅಟ್ಟಿಬಿಟ್ಟಿರುವ ಸಕಲ ಜನಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಪ, ಪರಿಹಾಸ್ಯ, ದೂಷಣೆ, ಇವುಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾಗುವಂತೆಯೂ ಮಾಡುವೆನು.
naho horidañeko am-pibara naho saliko naho kiria naho hampandronje-ronjèko mb’amy ze kila fifehea’ ty tane toy ho fatse naho halatsañe, ho fikosihañe, vaho fañinjeañe amo fifelehañe iaby niroaheko iareoo;
19 ೧೯ ಅವರು ನನ್ನ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಕೇಳಲಿಲ್ಲವಲ್ಲಾ; ನಾನು ನನ್ನ ಸೇವಕರಾದ ಪ್ರವಾದಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಬಳಿಗೆ ತಪ್ಪದೆ ಕಳುಹಿಸಿ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಾ ಬಂದರೂ ಅವರು ಕೇಳಲೊಲ್ಲದೆ ಹೋದರು ಇದು ಯೆಹೋವನ ನುಡಿ.”
amy t’ie tsy nanaoñ’ o volakoo, hoe t’Iehovà, ie nañitrifako o mpitoky mpitorokoo, nañaleñaleñe te namantoke, f’ie tsy nimete nijanjiñe, hoe t’Iehovà.
Aa le mijanjiña ty tsara’ Iehovà ry am-pandrohizañe añe iaby nampaneseko boak’ Ierosalaime mb’e Bavele mb’eoo.
21 ೨೧ ಇಸ್ರಾಯೇಲರ ದೇವರೂ ಸೇನಾಧೀಶ್ವರನೂ ಆದ ಯೆಹೋವನು ತನ್ನ ಹೆಸರೆತ್ತಿ ಸುಳ್ಳನ್ನು ಸಾರುವ ಕೊಲಾಯನ ಮಗನಾದ ಅಹಾಬ, ಮಾಸೇಯನ ಮಗನಾದ ಚಿದ್ಕೀಯ ಇವರ ವಿಷಯವಾಗಿ ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ, “ಇಗೋ, ನಾನು ಇವರನ್ನು ಬಾಬೆಲಿನ ಅರಸನಾದ ನೆಬೂಕದ್ನೆಚ್ಚರನ ಕೈಗೆ ಕೊಡುವೆನು; ಅವನು ನಿಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರಿಗೆ ಇವರನ್ನು ಕೊಲ್ಲಿಸುವನು.
Hoe t’Iehovà’ i Màroy, t’i Andrianañahare’ Israele, ty amy Akabe ana’ i Kolaià, naho i Tsidkià ana’ i Maaseià, i mitoky vande ama’ areo aman’ añarako rey: Inao t’ie haseseko am-pità’ i Nebokadnetsare mpanjaka’ i Bavele; vaho ho vonoe’e añatrefam-pihaino’ areo;
22 ೨೨ ಇವರ ಚರಿತ್ರೆಯನ್ನು ಬಾಬೆಲಿನಲ್ಲಿ ಸೆರೆಯಾಗಿರುವ ಯೆಹೂದ್ಯರೆಲ್ಲರು ಶಪಿಸುವ ಮಾತಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ‘ಬಾಬೆಲಿನ ಅರಸನು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟುಬಿಟ್ಟ ಚಿದ್ಕೀಯನ ಮತ್ತು ಅಹಾಬನ ಗತಿಯನ್ನು ಯೆಹೋವನು ನಿನಗೆ ತರಲಿ’ ಎಂದು ಶಪಿಸುವರು.
le ho toñone’ ze hene mpirohi’ Iehodà e Bavele ao ty fatse ami’ty hoe: Hanoe’ Iehovà hambañe amy nanoa’e amy Akabe naho amy Tsidkià, i nampiforototoe’ ty mpanjaka’ i Bavele añ’afo ao rey;
23 ೨೩ ಇವರು ಇಸ್ರಾಯೇಲಿನಲ್ಲಿ ದುರಾಚಾರವನ್ನು ನಡೆಸಿ, ನೆರೆಯವರ ಹೆಂಡತಿಯರೊಂದಿಗೆ ವ್ಯಭಿಚಾರಮಾಡಿ, ನಾನು ಆಜ್ಞಾಪಿಸದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ನನ್ನ ಹೆಸರಿನ ಮೇಲೆ ಸುಳ್ಳಾಗಿ ಸಾರಿದಿರಲ್ಲಾ; ನಾನೇ ಬಲ್ಲೆ, ನಾನೇ ಸಾಕ್ಷಿ ಎಂದು ಯೆಹೋವನು ಅನ್ನುತ್ತಾನೆ” ಎಂಬುದೇ.
amy t’ie nitoloñe haloloañe e Israele ao, naho nanao hakarapiloañe amo tañanjomban-drañe’eo naho nisaontsy vìlañe ami’ty añarako, f’ie tsy nandiliako; toe maharendreke raho naho mahatalily, hoe t’Iehovà.
Le ty amy Semaià nte-Nekelamý, isaontsio ty hoe,
25 ೨೫ ಇಸ್ರಾಯೇಲರ ದೇವರೂ ಸೇನಾಧೀಶ್ವರನೂ ಆದ ಯೆಹೋವನು ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ, ನೀನು ಯೆರೂಸಲೇಮಿನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ, ಜನರಿಗೂ ಯಾಜಕನಾದ ಮಾಸೇಯನ ಮಗನಾಗಿರುವ ಚೆಫನ್ಯನಿಗೂ ಮತ್ತು ಸಮಸ್ತ ಯಾಜಕರಿಗೂ ನಿನ್ನ ಹೆಸರಿಗೆ ಕಳುಹಿಸಿದ ಕಾಗದದಲ್ಲಿ,
Hoe ty nafè’ Iehovà’ i Màroy, i Andrianañahare’ Israeley: Amy te ihe nanokitse taratasy ami’ty añara’o amy ze hene’ ondaty e Ierosalaime ao naho amy Tsefanià ana’ i Maaseià mpisoroñe, vaho amo mpisoroñe iabio, nanao ty hoe:
26 ೨೬ “ಯೆಹೋವನು ನಿನ್ನನ್ನು ಯೆಹೋಯಾದನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಯಾಜಕನನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿ, ಯಾರು ತನ್ನನ್ನು ತಾನೇ ಪ್ರವಾದಿಯಂತೆ ನಟಿಸುತ್ತಾನೋ ಅವನನ್ನು ಕೋಳಕ್ಕೆ ಹಾಕಿ, ಕೊರಳಿಗೆ ಕವೆಯೊಡ್ಡುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ತನ್ನ ಆಲಯದಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ವಹಿಸಿದ್ದಾನಲ್ಲಾ.
Fa nanoe’ Iehovà mpisoroñe rehe hisolo’ Iehoiada mpisoroñe, soa te ho amam-pisary ty añ’ anjomba’ Iehovà ty amy ze dagola mitoky, hampijoñe aze am-balabey naho an-dongòk’ ao.
Aa vaho akore te tsy nendaha’o t’Iirmeà nte-Anatote, ie manao ho mpitoky ama’ areo,
28 ೨೮ ಇವನು, ‘ಪರದೇಶ ವಾಸವು ನಿಮಗೆ ದೀರ್ಘವಾಗುವುದು, ನೀವು ಮನೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಿರಿ, ತೋಟಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಫಲವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿರಿ’ ಎಂದು ಬಾಬೆಲಿನಲ್ಲಿರುವ ನಮಗೆ ಹೇಳಿ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದಾನೆ ನೋಡು ಎಂಬುದಾಗಿ ಬರೆದ ಕಾರಣ ನಾನು ನಿನ್ನನ್ನು ದಂಡಿಸುವುದು ಖಂಡಿತ.”
naho nampañitrife’e ama’ay e Bavele atoy ty hoe: Mbe ho ela ty fandrohizañe; mandranjia anjomba, le imoneño; le mambolea an-godoboñe ao vaho kamao ty voka’e?
Le vinaki’ i Tsefanià mpisoroñe an-dravembia’ Iirmeà mpitoky i taratasy zay.
Niheo am’ Iirmeà amy zao ty tsara’ Iehovà nanao ty hoe:
31 ೩೧ ನೀನು ಸೆರೆಯವರೆಲ್ಲರಿಗೆ ಹೀಗೆ ಹೇಳಿ ಕಳುಹಿಸು, “ನೆಹೆಲಾಮ್ಯನಾದ ಶೆಮಾಯನ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯೆಹೋವನು ಇಂತೆನ್ನುತ್ತಾನೆ, ನಾನು ಕಳುಹಿಸದೆ ಹೋದರೂ ಶೆಮಾಯನು ನಿಮಗೆ ಪ್ರವಾದನೆಮಾಡಿ ಸುಳ್ಳಿನಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ಕಾರಣ ಇಗೋ,
Ampisangitrifo amo hene am-pandrohizañeo ty hoe: Hoe t’Iehovà ty amy Semaià nte Nekelamý: Amy te nitoky ama’ areo t’i Semaià, f’ie tsy niraheko, vaho nampiantofa’e anahareo ty haremborake,
32 ೩೨ ನಾನು ಆ ನೆಹೆಲಾಮ್ಯನಾದ ಶೆಮಾಯನನ್ನೂ ಮತ್ತು ಅವನ ಸಂತತಿಯವರನ್ನೂ ದಂಡಿಸುವೆನು; ಅವನು ಯೆಹೋವನಾದ ನನ್ನ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ದ್ರೋಹದ ಮಾತನ್ನು ಆಡಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಜನರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸಲು ಅವನಿಗೆ ಯಾವ ಸಂತಾನವೂ ಇರದು; ನಾನು ನನ್ನ ಜನರಿಗೆ ಉಂಟುಮಾಡಬೇಕೆಂದಿರುವ ಮೇಲನ್ನು ಅವನು ನೋಡದೆ ಹೋಗುವನು; ಇದು ಯೆಹೋವನ ನುಡಿ” ಎಂಬುದೇ.
le hoe t’Iehovà: Inao! ho liloveko t’i Semaià nte Nekelamý naho o tiri’eo; ie tsy hanañe ty hitrao-pimoneñe am’ ondaty retoa, vaho tsy ho isa’e ty soa hanoeko am’ ondatikoo, hoe t’Iehovà; ty amo fiolañe tinaro’e am’ Iehovào.
