< Ruku 19 >

1 Hagi Jisasi'a Jeriko rankumapi ufreno nevigeno,
Entró y pasó por Jericó.
2 mago nera Sakiasi'e nehaza nera, takesi zago eneriza vahe'mokizmi kva nekino, afufeno ne' mani'ne.
Había un hombre llamado Zaqueo. Era un jefe de los recaudadores de impuestos, y era rico.
3 Nankna ne' Jisasi'a mani'ne huno Sakiasi'a kenaku hianagi, tusi'a vahe'mo'za rehiza huntazageno onke'ne. Na'ankure agra atupa ne' mani'ne.
Trataba de ver quién era Jesús, y no podía a causa de la multitud, porque era de baja estatura.
4 Ana higeno agareno vugoteno, vunaku'ma hiankante me'nea sikamo zafare umarerino kenigu mani'ne. Na'ankure Jisasi'a ana kante enaku higeno'e.
Se adelantó corriendo y se subió a un sicómoro para verlo, pues iba a pasar por allí.
5 Jisasi'a anama mani'nere ne-eno, kenagamuteno negeno anage huno asami'ne, Sakiasiga ame hunka eramio, na'ankure menina kagri nompi umanigahue.
Cuando Jesús llegó al lugar, levantó la vista y lo vio, y le dijo: “Zaqueo, date prisa en bajar, porque hoy tengo que quedarme en tu casa.”
6 Higeno Sakias'a ame huno eramino, muse nehuno avreno noma'arega vu'ne.
Él se apresuró, bajó y lo recibió con alegría.
7 Ana'ma hige'za maka vahe'mo'za nege'za, ke hakare hunte'za, kumi vahe'mofo nompina nantura antenente hu'naze.
Al verlo, todos murmuraron, diciendo: “Ha entrado a hospedarse con un hombre que es pecador.”
8 Hanki Sakiasi'a otino amanage huno Ramofona asmi'ne. Ramoka antahio, fenoni'a amu'nompinti refko hu'na zmunte omne vahe nezamina, nagrama rezmatga hu'na eri'noazana refko hu'na 4'a zupa zamigahue.
Zaqueo se puso en pie y dijo al Señor: “Mira, Señor, la mitad de mis bienes la doy a los pobres. Si a alguien le he exigido algo injustamente, le devuelvo cuatro veces más”.
9 Higeno Jisasi'a amanage huno asami'ne, Menina ama nompi mani'naza vahetera, Anumzamo'a zmahokeno zamavare'neazamo ko e'ne. Na'ankure agranena Abrahamu mofavre mani'ne.
Jesús le dijo: “Hoy ha llegado la salvación a esta casa, porque también él es hijo de Abraham.
10 Na'ankure vahe'mofo Mofavremo'a, fanane hu'naza vaheku hakeno zamavarenaku e'ne.
Porque el Hijo del Hombre ha venido a buscar y a salvar lo que se había perdido”.
11 Ana nanekema nentahizageno, Jisasi'a mago'ane fronka kea zamasami'ne. Na'ankure mago'a vahe'mo'za antahi'zana, Anumzamofo kumara ame huno egahie hu'za nentahizageno, Jisasi'a Jerusalemi tavaonte mani'neno zamasamino,
Al oír estas cosas, prosiguió y contó una parábola, porque estaba cerca de Jerusalén, y ellos suponían que el Reino de Dios se revelaría inmediatamente.
12 Mago ne'mo'a mago kumatega vuno anantega kva umaniteno ete enaku nehuno,
Dijo, pues: “Cierto noble se fue a un país lejano para recibir para sí un reino y regresar.
13 10ni'a kazokzo eri'za vahe'a kehuno, 10ni'a zago nezamino, anage huno zamasami'ne. Eri'za kante erinenteta mago'a zagoa retro nehinkena etena henka egahue.
Llamó a diez siervos suyos y les dio diez monedas de mina, y les dijo: “Ocúpense de los negocios hasta que yo llegue”.
14 Hianagi ana kumapi nemaniza vahe'mo'za zamasivazinte'za, mago'amokizmi huzmantage'za vu'za anage hu'naze. Tagra ama ne'mo'ma kvagri rante'zankura tave'osie hu'naze.
Pero sus ciudadanos lo odiaban y enviaron un enviado tras él, diciendo: ‘No queremos que este hombre reine sobre nosotros.’
15 Ana kumama omeriteno ete eno, kazokzo eri'za naga'a koma zami'nea zagoretira, nankna huza mago'a zagoa retrora hu'naze keno antahino hunaku zamagi hu'ne.
“Cuando regresó de nuevo, habiendo recibido el reino, mandó llamar a estos siervos, a los que había dado el dinero, para que supiera lo que habían ganado haciendo negocios.
16 Ese ne'mo'a eno anage hu'ne, Ramoka tare zotama zago naminantetira, mago'ane ana zagoretira eri'za eri'na 200 zagoa retro hu'noe, higeno,
El primero se presentó ante él, diciendo: “Señor, tu mina ha hecho diez minas más”.
17 ana ne'mo'a anage huno asami'ne, so'e hunka eri'za eri'nane, knare eri'za nemoka, na'ankure osi'zante knare hunka kegava hu'nanku, menina 10ni'a rankuma kegava hugahane higeno,
“Le dijo: “¡Bien hecho, buen siervo! Porque has sido hallado fiel con muy poco, tendrás autoridad sobre diez ciudades’.
18 anante'mo'a eno anage hu'ne, Ramoka tare zotama zagoma nami'nantetira eri'za eri'na 100 zagoa retro hu'noe higeno,
“El segundo vino diciendo: ‘Tu mina, Señor, ha hecho cinco minas’.
19 Ana ra ne'mo'a anage agri enenkura huno asami'ne, kagranena 5fu'a kuma kegava hugahane huno asmi'ne.
“Entonces le dijo: ‘Y tú vas a estar sobre cinco ciudades’.
20 Mago'mo anante eno anage hu'ne, Ramoka, zagoma nami'nanana hankasipifi ante'novzitena ante'noankina ama erina oe.
Vino otro diciendo: ‘Señor, he aquí tu mina, que yo guardaba en un pañuelo,
21 Na'ankure kagra hihamu ne' mani'nenka kema hunka hugahue hanazana nehunka, kagra rumo'za kri'nazaza enerinka, onkrinanazana negafinka nehanku kore hu'na fraki'noane.
pues te temía, porque eres un hombre exigente. Recoges lo que no pusiste, y cosechas lo que no sembraste’.
22 Ana ne'mo'a anage huno asmi'ne, Kagrama hana kere, kefo kazokzo nemoka kagrira refko hugahue. Kagra ontahi'nane, Nagra himamu ne' mani'nena, nagrama onte'noazana eneri'na, okri'noazana nevasaguana kagra ontahinano?
“Le dijo: ‘¡De tu propia boca te juzgaré, siervo malvado! Sabías que soy un hombre exigente, que tomo lo que no dejé y cosecho lo que no sembré.
23 Na'a higenka zagoni'a zagoma nentaza nompi antenankeno, ruguheno mago'a erifore nehigena ehanatina e'orue?
Entonces, ¿por qué no depositaste mi dinero en el banco, y al llegar yo, podría haber ganado intereses por él?’
24 Anage huteno, anante oti'naza vaheku anage huno zamasami'ne, tare zota'a zago eritma 200 zagoma erifore hu'nea nemofo amiho.
Y dijo a los que estaban allí: ‘Quitadle la mina y dadla al que tiene las diez minas’.
25 Ana vahe'mo'za anage hu'za ana nekura hu'naze. Ramoka, agra 10ni'a zagoa ko eri'ne hu'za hu'naze.
“Le dijeron: ‘¡Señor, tiene diez minas!
26 Hanki amanage hu'na neramasamue, maka vahe'mo'zama rama'a erinesamokizmia, mago'ane anteaguheno zamigahie. Hianagi e'orinesimofompintira, erineniama'a hanaregahue.
‘Porque yo os digo que a todo el que tiene, se le dará más; pero al que no tiene, se le quitará hasta lo que tiene.
27 Hianagi ama ha' vahe'nimo'za, kvama nagra huzmantezankura zamesra hunantaza vahera, zamavareta nagri navure zamaheta rukafritreho huno hu'ne.
Pero traed aquí a esos enemigos míos que no querían que reinara sobre ellos, y matadlos delante de mí.’”
28 Jisasi'a anage huno zamasmiteno, ugagota huzmanteno Jerusalemi kumate vu'naku vu'ne.
Dicho esto, siguió adelante, subiendo a Jerusalén.
29 Jisasima Jerusalemi vunaku Betfagene Betani kumatema nevuno, Olive nehaze agonare erava'o nehuno, amagema nenta'a disaipol ne'trena huznanteno,
Cuando se acercó a Betfagé y a Betania, en el monte que se llama del Olivar, envió a dos de sus discípulos,
30 anage huno zanasami'ne, Ugota huta antu kumapi ufreta ome kesa'ana, vahe'mo'za agofetura mani'za ovu'nesaza donki afu kinare mani'nesigeta kegaha'anki, kazufeta avazu huta amare e'o.
diciendo: “Id a la aldea del otro lado, en la que, al entrar, encontraréis un pollino atado, en el que nadie se ha sentado jamás. Desátenlo y tráiganlo.
31 Mago'a vahe'mo'zama tanantahimage'za na'a hunaku katunefa'e? Hanageta anage huta znasamiho, Ramofona eri'za me'negeno hurantegeta'e hi'o.
Si alguien os pregunta: “¿Por qué lo desatáis el pollino?”, decidle: “El Señor lo necesita”.”
32 Jisasima anage huno huznantegeke vu'ne ome ka'ana, kema huzanante'neaza hu'negene ome ke fore hu'na'e.
Los enviados se fueron y encontraron las cosas tal como él les había dicho.
33 Nofi'ma ana donki rentenea ome katu nefakeno, ana donki afu'mofo nafa'amo'a znantahigeno, Na'a hunaku donki afura katu nefa'e? huno znantahigege'ne,
Mientras desataban el potro, sus dueños les dijeron: “¿Por qué desatáis el potro?”.
34 Ramofona eri'za me'negeno hurantegeta eme katu nefo'e hu'na'e.
Ellos respondieron: “El Señor lo necesita”.
35 Ana hutene avare'ne Jisasinte uhanatike, zanagra nakre kuzani ana donkimofo agofetu zafike antekeno Jisasi'a agofetu mani'ne.
Entonces se lo llevaron a Jesús. Echaron sus mantos sobre el pollino y sentaron a Jesús sobre ellos.
36 Jisasi'ma nevige'za vahe'mo'za nakrekuzmi zafiza kampi tafe vasinte'nageno ana agofetu vu'ne.
Mientras él iba, extendieron sus mantos en el camino.
37 Ana'ma huno Olive agonare vu kantema uneramigeno hanatigeno, maka amagema nentaza disaipol naga'mo'za, Anumzamofo agi erisaga hu'naze. Na'ankure maka kaguvazama hige'za ke'naza zanku ranke hu'za musenkase nehu'za amrara hu'za,
Cuando ya se acercaba, al bajar del Monte de los Olivos, toda la multitud de los discípulos comenzó a alegrarse y a alabar a Dios a gran voz por todas las maravillas que habían visto,
38 ranke hu'za, Ramofo agifima ne-emofona ra agi amisune. Monafina rimpa fru menkeno, Anumzamofo hihamu hanavemo'a marerigateresie. (Sam-Zga 118:26, 148:1)
diciendo: “¡Bendito el Rey que viene en nombre del Señor! Paz en el cielo y gloria en las alturas”.
39 Ana veapinti mago'a Farisi vahe'mo'za anage huza asmi'naze, Rempi hurami nemoka, kamagema nentaza disaipol nagaka'a ke zamasuge'za anage osiho hu'za asami'naze.
Algunos fariseos de la multitud le dijeron: “Maestro, reprende a tus discípulos”.
40 Hianagi Jisasi'a kenona anage hu'ne, Zamagrama kema taganenageno'a hankami havemo'za, Anumzamofo agi'a erisaga hugahaze!
Él les respondió: “Os digo que si éstos callaran, las piedras gritarían”.
41 Jisasima Jerusalemi kuma tavaonte vugofa huno, ana ran kuma'ma negeno'a zavi neteno,
Cuando se acercó, vio la ciudad y lloró por ella,
42 anage hu'ne, Ama knare'ma kagrima krimpa fruma hu'zama fore'ma nehiazana, kagra nonkane! Hianagi kagri kavurera rimpa fruzamo'a frakino me'negenka nonkane.
diciendo: “¡Si tú, incluso tú, hubieras sabido hoy las cosas que pertenecen a tu paz! Pero ahora están ocultas a tus ojos.
43 Na'ankure mago'a kna ne-eankino, ha' vahe'timimo'za eme tamavazi kagiza, maka asopa eme regagi ramante'za,
Porque vendrán días en que tus enemigos levantarán una barricada contra ti, te rodearán, te cercarán por todos lados,
44 makazantmi eritagna vazi atresigeno, mopafi fragu vaziramino mena, tamagri'ene mofavretamine haviza nehanageno, zamagra mago havea atresageno mago havemofo agofetura omnegahie. Na'ankure kagrima Anumzamo'ma kazama hunaku'ma eazana kenka antahinka osu'nane.
y te derribarán a ti y a tus hijos dentro de ti. No dejarán en ti una piedra sobre otra, porque no conociste el tiempo de tu visitación”.
45 Jisasi'a ra mono nonte vuno, miza neseza zagore netraza nagamofona, agafa huno zamahe megi netreno,
Entró en el templo y comenzó a expulsar a los que compraban y vendían en él,
46 amanage huno zamasmi'ne, Anage huno avontafepina krentene, Nagri nomo'a nunamu hu no megahie. Hianagi kumzafa vahe'mofo nonkna eri nehaze. (Ais 56:7, Jer 7:11)
diciéndoles: “Está escrito: “Mi casa es una casa de oración”, pero vosotros la habéis convertido en una “cueva de ladrones”.”
47 Mago mago knarera Jisasi'a ra mono nompi rempi huzami'ne. Hianagi pristi vahe'mo'zane, kasegere ugagota hu'naza vahe'mo'zane, ranra vahe'mo'zanena azeri haviza hanaza kanku hakre'naze.
Cada día enseñaba en el templo, pero los jefes de los sacerdotes, los escribas y los principales hombres del pueblo trataban de matarle.
48 Jisasima azeri haviza hanaza kana ke'za eri forera osu'naze. Na'ankure maka vahe'mo'za Jisasima hu'nea ke antahi'nazageno'e.
No hallaban como hacerlo, porque todo el pueblo se aferraba a cada palabra que él decía.

< Ruku 19 >