< ルカの福音書 19 >

1 それからイエスは、エリコにはいって、町をお通りになった。
Basa ma Yesus se masoꞌ tungga kota Yeriko, fo rae lao rakandoo.
2 ここには、ザアカイという人がいたが、彼は取税人のかしらで、金持ちであった。
Sia naa hambu malangga mana edꞌa bea esa fee mana parenda Roma, naran Sakeos. Sakeos ia, atahori mamasuꞌiꞌ.
3 彼は、イエスがどんな方か見ようとしたが、背が低かったので、群衆のために見ることができなかった。
Leleꞌ ana rena Yesus se rae tungga naa, ma ana nae nita Yesus, te ana nda nita no maloleꞌ sa, huu Sakeos bobokuꞌ ma atahori hetar heo rala Yesus.
4 それで、イエスを見るために、前方に走り出て、いちじく桑の木に登った。ちょうどイエスがそこを通り過ぎようとしておられたからである。
Naa de ana nela-nelaꞌ naꞌahuluꞌ, de hene nisiꞌ hau huuꞌ sa sia dalaꞌ suun, fo Yesus nae tunggaꞌ naa.
5 イエスは、ちょうどそこに来られて、上を見上げて彼に言われた。「ザアカイ。急いで降りて来なさい。きょうは、あなたの家に泊まることにしてあるから。」
Losa hau huuꞌ a raeꞌ, ma Yesus mete ataꞌ. Ma Ana noꞌe Sakeos nae, “Sakeos! Uma, onda leo! Lai-lai, te faiꞌ ia au ae numban sia ume ma.”
6 ザアカイは、急いで降りて来て、そして大喜びでイエスを迎えた。
Sakeos heran bali-baliꞌ. Boe ma ana onda lai-lai, de no Yesus nisiꞌ ume na. Ralan namahoꞌo nae mate.
7 これを見て、みなは、「あの方は罪人のところに行って客となられた。」と言ってつぶやいた。
Te atahori hetar ramue rae, “Cih! Sakeos ia, atahori nda maloleꞌ sa! Basa atahori rahine, naa boe! Taꞌo bee de Yesus neu numban sia umen?!”
8 ところがザアカイは立って、主に言った。「主よ。ご覧ください。私の財産の半分を貧しい人たちに施します。また、だれからでも、私がだまし取った物は、四倍にして返します。」
Losa umen ma, Sakeos nambariiꞌ sia Yesus matan de, ola nae, “Ama Meser! Eniꞌ a mia faiꞌ ia au bꞌanggi basa hata-heto ngga neu rua, fo fee babꞌanggiꞌ sa neu atahori mana toꞌa-taaꞌ ra. Mete ma au parna edꞌa bea ulenaꞌ, au bae baliꞌ neu se dedꞌesin lao haa.”
9 イエスは、彼に言われた。「きょう、救いがこの家に来ました。この人もアブラハムの子なのですから。
Yesus nataa nae, “Malole. Faiꞌ ia Lamatualain fee masoi-masodꞌaꞌ neu nggo mo basa bobꞌonggi mara, huu mumuhere neu Lamatuaꞌ onaꞌ baꞌi Abraham.
10 人の子は、失われた人を捜して救うために来たのです。」
Te Lamatualain denu Au dadꞌi Atahori Matetuꞌ a sia raefafoꞌ. Au uma fo sangga atahori mana dinggoꞌ mia Lamatuaꞌ dꞌalan ena, fo fee se masoi-masodꞌaꞌ.”
11 人々がこれらのことに耳を傾けているとき、イエスは、続けて一つのたとえを話された。それは、イエスがエルサレムに近づいておられ、そのため人々は神の国がすぐにでも現われるように思っていたからである。
Leleꞌ naa, hambu atahori hetar reu rena Yesus. Ara rae dꞌeka-dꞌeka kota Yerusalem ena. Ara rae neꞌo Ana nae nalalao Lamatualain parendan sia naa, onaꞌ maneꞌ sa. Boe ma Yesus dui se nekendandaaꞌ esa fai,
12 それで、イエスはこう言われた。 「ある身分の高い人が、遠い国に行った。王位を受けて帰るためであった。
nae, “Hambu atahori moko-monaen esa. Ana nae lao nusa dꞌeaꞌ neu, fo ara soꞌu e dadꞌi maneꞌ. Basa fo ana feꞌe baliꞌ fo dadꞌi maneꞌ sia nusan.
13 彼は自分の十人のしもべを呼んで、十ミナを与え、彼らに言った。『私が帰るまで、これで商売しなさい。』
Leleꞌ ana nahehere nae lao, ana noꞌe nala atahori mana tao ues nara atahori sanahulu, de fee se esa na doi liloꞌ esa. Ana parenda nae, ‘Hei pake dꞌoiꞌ ia dadꞌi neu pokoꞌ. Te dei fo au baliꞌ, na ama mifadꞌe au hahambu mara baꞌu saa.’ Basa ma ana lao boe.
14 しかし、その国民たちは、彼を憎んでいたので、あとから使いをやり、『この人に、私たちの王にはなってもらいたくありません。』と言った。
Te rauinggu nara mburu-oeꞌ ro e. De ara haitua dedꞌenuꞌ ra naa reu fo rafadꞌe rae, ‘Hai nda nau atahori ia toꞌu parendaꞌ neu hai sa.’
15 さて、彼が王位を受けて帰って来たとき、金を与えておいたしもべたちがどんな商売をしたかを知ろうと思い、彼らを呼び出すように言いつけた。
Mae onaꞌ naa o, ara soꞌu e sia naa. Basa de ana baliꞌ. Losa umen boe, ana noꞌe nala mana tao ues nara atahori sanahuluꞌ ra, de natane se nae, ‘Hei hambu bꞌunaꞌ baꞌu saa mia doi liloꞌ fo au fee neu nggiꞌ a?
16 さて、最初の者が現われて言った。『ご主人さま。あなたの一ミナで、十ミナをもうけました。』
Atahori mana tao-ues kaesan nafadꞌe nae, ‘Ama maneꞌ! Au hambu bꞌunaꞌ lao sanahulu mia doi pokoꞌ fo au simboꞌ a!’
17 主人は彼に言った。『よくやった。良いしもべだ。あなたはほんの小さな事にも忠実だったから、十の町を支配する者になりなさい。』
Boe ma maneꞌ a nafadꞌe e nae, ‘Malole! Ho ia, atahori mana tao ues maloleꞌ. Huu au bisa umuhere nggo sia dꞌala anadikiꞌ ra, de ia naa au soꞌu nggo fo parenda kota sanahulu.’
18 二番目の者が来て言った。『ご主人さま。あなたの一ミナで、五ミナをもうけました。』
Boe ma, atahori mana tao ues karuan, nafadꞌe nae, ‘Ama maneꞌ! Au hambu bꞌunaꞌ doi liloꞌ lima mia doi pokoꞌ fo au simboꞌ a.’
19 主人はこの者にも言った。『あなたも五つの町を治めなさい。』
Boe ma, maneꞌ a koa e nae, ‘Maloleꞌ! Mete ma taꞌo naa, au soꞌu nggo fo parenda kota lima.
20 もうひとりが来て言った。『ご主人さま。さあ、ここにあなたの一ミナがございます。私はふろしきに包んでしまっておきました。
Te atahori mana tao ues katelun nendi baliꞌ doi liloꞌ a. Ma nafadꞌe nae, ‘Ia malangga dꞌoin! Au mboti e, de funi e malolole fo afiꞌ mopo e.
21 あなたは計算の細かい、きびしい方ですから、恐ろしゅうございました。あなたはお預けにならなかったものをも取り立て、お蒔きにならなかったものをも刈り取る方ですから。』
Au tao taꞌo naa, huu au umutau. Au bubꞌuluꞌ amaꞌ ia atahori mana laka-eseꞌ. Huu amaꞌ hii haꞌi saa fo amaꞌ nda enan sa, ma etu mala saa fo amaꞌ nda sela sa.’
22 主人はそのしもべに言った。『悪いしもべだ。私はあなたのことばによって、あなたをさばこう。あなたは、私が預けなかったものを取り立て、蒔かなかったものを刈り取るきびしい人間だと知っていた、というのか。
Maneꞌ a rena nala ma, ana bua e nae, ‘Ho ia, nda mana nenoriꞌ sa! Oꞌolam huku-doki baliꞌ ao ma. Ho mae au ia atahori mana laka-eseꞌ, fo haꞌi saa fo nda au ena ngga sa, ma haꞌi saa fo au nda sela sa.
23 だったら、なぜ私の金を銀行に預けておかなかったのか。そうすれば私は帰って来たときに、それを利息といっしょに受け取れたはずだ。』
Mete ma taꞌo naa, na, taꞌo bee de ho nda muu mbedꞌaꞌ dꞌoiꞌ ia sia bank sa? Naa fo leleꞌ au baliꞌ, au hambu bꞌunan. Itaꞌ mbeiꞌ a o malole.’
24 そして、そばに立っていた者たちに言った。『その一ミナを彼から取り上げて、十ミナ持っている人にやりなさい。』
Boe ma, maneꞌ a denu atahori laen sia naa ra, nae ‘Haꞌi mala dꞌoin, fo fee neu atahori mana tao ues mana hambu bꞌunaꞌ lao sanahulu faaꞌ ra.’
25 すると彼らは、『ご主人さま。その人は十ミナも持っています。』と言った。
Te ara nda nau sa rae, ‘Amaꞌ! Atahori naa hambu dai ena. Taꞌo bee de mae haꞌi mia atahori mana hambu mbeiꞌ a, fo fee seluꞌ neu e fai?’
26 彼は言った。『あなたがたに言うが、だれでも持っている者は、さらに与えられ、持たない者からは、持っている物までも取り上げられるのです。
Te maneꞌ a nataa nae, ‘Dꞌuꞌa malolole! Huu atahori mana nahine tao mataꞌ neu saa fo atahori ramahere neu e, dei fo ana hambu seluꞌ. Te atahori mana mbera tao mataꞌ, dei fo ara haꞌi rala basa enan.
27 ただ、私が王になるのを望まなかったこの敵どもは、みなここに連れて来て、私の目の前で殺してしまえ。』」
Naa! Ia naa. Mii humu mala musu nggara mana nda hii au dadꞌi maneꞌ sia ia sa. Mendi se ia rema. Basa fo tao misa basa se sia au mata ngga. Mii leo!’”
28 これらのことを話して後、イエスは、さらに進んで、エルサレムへと上って行かれた。
Yesus dui basa ma, ara lao rakandoo risiꞌ Yerusalem. Yesus laoꞌ mia mataꞌ.
29 オリーブという山のふもとのベテパゲとベタニヤに近づかれたとき、イエスはふたりの弟子を使いに出して、
Leleꞌ rae deka-deka ro kamboꞌ rua, naeni Betfage no Betania, mana deka no lete Saitun suun, ma Ana denu ana dedꞌenun rua laoꞌ raꞌahuluꞌ.
30 言われた。「向こうの村に行きなさい。そこにはいると、まだだれも乗ったことのない、ろばの子がつないであるのに気がつくでしょう。それをほどいて連れて来なさい。
Ana denu se nae, “Ruꞌa nggi mii sia kamboꞌ mana sia mataꞌ naa. Dei fo ama mita bꞌanda keledei anaꞌ sa nenepaꞌaꞌ sia naa. Atahori nda feꞌe sae rita e sa. Ama sefi papaꞌan fo lea mendi e ia nema.
31 もし、『なぜ、ほどくのか。』と尋ねる人があったら、こう言いなさい。『主がお入用なのです。』」
Te mete ma hambu ruma ratane, rae ‘Saa de hei sefi keledei a talin?’ na, mifadꞌe se mae, ‘Hai Lamatuam nae pake.”
32 使いに出されたふたりが行って見ると、イエスが話されたとおりであった。
Basa de, ruꞌa se reu, ma rita keledei anaꞌ, onaꞌ Yesus oꞌolan.
33 彼らがろばの子をほどいていると、その持ち主が、「なぜ、このろばの子をほどくのか。」と彼らに言った。
Leleꞌ ara sefi keledei anaꞌ a talin, ma tenuꞌenaꞌ a natane se nae, “Saa de hei sefi bꞌanda ia?”
34 弟子たちは、「主がお入用なのです。」と言った。
Boe ma rataa rae, “Hai Lamatuam nae pake.”
35 そしてふたりは、それをイエスのもとに連れて来た。そして、そのろばの子の上に自分たちの上着を敷いて、イエスをお乗せした。
Tenuꞌenaꞌ a naꞌaheiꞌ, de ruꞌa se lea rendi keledei anaꞌ a nisiꞌ Yesus. Ara ndae lafe nara naeꞌ neu keledei a nggarasan, de ara oꞌo Yesus ata neu.
36 イエスが進んで行かれると、人々は道に自分たちの上着を敷いた。
Atahori hetar o haꞌi lafe no salendang nara, de bela neu dalaꞌ, fo soru Yesus onaꞌ simbo atahori moko-monaen ra.
37 イエスがすでにオリーブ山のふもとに近づかれたとき、弟子たちの群れはみな、自分たちの見たすべての力あるわざのことで、喜んで大声に神を賛美し始め、
Leleꞌ Ana nae onda mia lete Saitun, ma atahori hetar ro Ana dꞌedeꞌnun nara, eki-randu koa-kio Lamatualain, huu basa koasa manadadꞌiꞌ fo sira ritaꞌ ra.
38 こう言った。 「祝福あれ。 主の御名によって来られる王に。 天には平和。 栄光は、いと高き所に。」
Ara eki-randu rae, “Ia Eni, Maneꞌ fo Lamatualain denu nemaꞌ a! Lamatualain fee papala-babꞌanggiꞌ neu E! Ia naa, atahori bisa dꞌame ro Lamatuaꞌ sia sorga ena. Koa-kio Lamatuaꞌ mana endoꞌ parenda sia lalai nanarun seli.”
39 するとパリサイ人のうちのある者たちが、群衆の中から、イエスに向かって、「先生。お弟子たちをしかってください。」と言った。
Te hambu atahori Farisi hira sia atahori naa ra taladꞌan nara. Ara rafadꞌe Yesus rae, “Ama Meser! Ai se fo ara afiꞌ randu taꞌo naa, huu ia seli tebꞌe ena ma!”
40 イエスは答えて言われた。「わたしは、あなたがたに言います。もしこの人たちが黙れば、石が叫びます。」
Te Yesus nataa nae, “Hee! Au ufadꞌe memaꞌ! Mete ma atahori ia ra raꞌateme bafa nara, dei fo fatu ra koa-kio Lamatuaꞌ!”
41 エルサレムに近くなったころ、都を見られたイエスは、その都のために泣いて、
Leleꞌ ara dꞌeka-dꞌeka rae Yerusalem rala reu, Yesus nita kota naa, ma Ana nggae,
42 言われた。「おまえも、もし、この日のうちに、平和のことを知っていたのなら。しかし今は、そのことがおまえの目から隠されている。
nae, “Aduu, Atahori Yerusalem, e! Au nau fo faiꞌ ia hei simbo mole-dꞌameꞌ fo Au endiꞌ ia. Te huu hei nda tao-afiꞌ neu Lamatuaꞌ sa, de ia naa babꞌanggo ena. Mole-dꞌameꞌ naa naꞌadꞌodꞌooꞌ mia nggi ena.
43 やがておまえの敵が、おまえに対して塁を築き、回りを取り巻き、四方から攻め寄せ、
Dei fo musu mara mbori rae ndule kota a tembok na, basa ma ara rala reti ratati ro nggi.
44 そしておまえとその中の子どもたちを地にたたきつけ、おまえの中で、一つの石もほかの石の上に積まれたままでは残されない日が、やって来る。それはおまえが、神の訪れの時を知らなかったからだ。」
Ara ndefaꞌ hendi hei kota ma naꞌabebelaꞌ neu rae a, ma reti tao risa nggi mo basa ana mara. Ara nda hela fatu esa nambariiꞌ sa boe, huu Lamatuaꞌ nema ena fo nae fee masoi-masodꞌaꞌ neu nggi, te hei nda mihine E sa!”
45 宮にはいられたイエスは、商売人たちを追い出し始め、
Basa ma Yesus masoꞌ nisiꞌ Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a rala. Sia ume sodꞌan, atahori tao dadꞌi pasar fo seo bꞌanda tutunu-hohotuꞌ. Yesus nita ma Ana oi hendi se mia naa.
46 こう言われた。「『わたしの家は、祈りの家でなければならない。』と書いてある。それなのに、あなたがたはそれを強盗の巣にした。」
Ana bꞌua se nae, “Lamatualain mana ola-ola nara suraꞌ memaꞌ rae, ‘Au ufefela Ume ia, fo basa atahori rema hule-oꞌe sia ia.’ Te hei tao e dadꞌi rambok ra mamana neꞌebꞌuen.”
47 イエスは毎日、宮で教えておられた。祭司長、律法学者、民のおもだった者たちは、イエスを殺そうとねらっていたが、
Basa ma, tunggaꞌ fai Yesus nisiꞌ Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a fo nanori sia naa. Te malangga agama Yahudi ra malangga nara, ma meser agama ro lasi-lasi adat Yahudi ra sangga dalaꞌ rae tao risa E
48 どうしてよいかわからなかった。民衆がみな、熱心にイエスの話に耳を傾けていたからである。
Te ara nda hambu dalaꞌ sa, huu atahori hetar ramahoꞌo rena Yesus oꞌolan.

< ルカの福音書 19 >