ルカの福音書 14

1 彼が安息日にファリサイ人たちの支配者たちの一人の家に入った時のこと，彼らは彼の様子をうかがっていた。

Ein kviledag hende det, at Jesus kom heim til ein av dei øvste farisæarane og skulde halda måltid der, og dei gjætte på honom.

2 見よ，水腫をわずらっている人が彼の前にいた。

Best det var, såg han framfor seg ein mann som hadde vatssotti.

3 イエスはそれに応じて，律法の専門家たちやファリサイ人たちに話して，こう言った。「安息日にいやすことは許されているか」 。

Då tok han til ords og spurde dei lovkunnige og farisæarane: «Er det rett å lækja um kviledagen, eller er det ikkje?»

4 だが，彼らは黙っていた。 彼はその人の手を取って，いやし，去らせた。

Dei tagde. Då tok han burt på mannen og lækte honom, og let honom ganga.

5 彼らに答えた，「あなた方のうち，息子や牛が井戸の中に落ちた場合，安息日だからといってすぐに引き上げない者がいるだろうか」 。

Og til dei andre sagde han: «Kven av dykk dreg ikkje straks upp att son sin eller uksen sin, dersom dei dett nedi ein brunn på ein kviledag?»

6 これらのことについても，彼らは彼に答えることができなかった。

Men dei var’kje god til å svara honom noko på det.

7 招かれた人々が上席を選ぶ様子に気づくと，彼らにたとえで話して，こう言った。

Då han gådde korleis gjesterne valde seg ut dei øvste sæti, sagde han deim denne likningi:

8 「だれかから婚宴に招かれた時は，上席に着いてはいけない。あなたより身分の高い人も招かれているかも知れないからだ。

«Når nokon hev bede deg til brudlaups, so set deg ikkje øvst ved bordet! For det kunde henda at ein gjævare enn du var beden,

9 そうすると，あなた方双方を招いた人がやって来て，『この人のために場所を空けてください』とあなたに告げるだろう。その時，あなたは恥をかきながら最も低い場所に着くことになる。

og at den som hadde bede dykk båe, kom og sagde til deg: «Gjev rom åt denne mannen!» og då fekk du den skammi at du laut setja deg nedst.

10 だが，あなた方が招かれた時は，行って，最も低い場所に着きなさい。そうすれば，あなたを招いた人がやって来た時，『友よ，もっと高い方へ移ってください』とあなたに告げるだろう。その時，共に食卓に着いているみんなの前で，あなたは誉れを受けるだろう。

Nei, når du er beden ein stad, so gakk og set deg på det nedste romet! Når han so kjem han som hev bede deg, segjer han til deg: «Flytt deg høgre upp, venen min! Då fær du æra hjå alle deim som sit til bords med deg.

11 だれでも自分を高くする者は低くされ，自分を低くする者は高くされるのだ」 。

For kvar den som set seg sjølv høgt, skal gjerast låg, men den som set seg sjølv lågt, skal gjerast høg.»

12 彼は自分を招いた人にも言った，「あなたが昼食や夕食を設ける時は，自分の友人たちも，兄弟たちも，親族たちも，富んでいる隣人たちも呼んではいけない。そうでないと。彼らも逆にもてなして，あなたに返礼することになるかも知れない。

So sagde han og til den som hadde bede honom åt seg: «Når du vil gjera eit middags- eller kveldslag, so bed ikkje venerne eller brørne eller skyldfolket ditt eller rike grannar! For dei kjem til å beda deg att, so du fær lika for det du hev gjort.

13 だが，あなたが祝宴を催す時には，貧しい人たち，足の不自由な人たち，また盲人たちを招きなさい。

Nei, når du gjer gjestebod, so bed fatige, kryplingar, halte, blinde!

14 そうすれば，彼らはあなたに報いる手段がないので，あなたは幸いだ。あなたは義人たちの復活において報いを受けることになるからだ」 。

Då vert du sæl; for dei hev ingen ting å gjeva deg att, men du fær lika for det når dei rettferdige stend upp att.»

15 これらのことを聞くと，彼と共に食卓に着いていた者たちの一人が彼に言った，「神の王国で祝宴にあずかる人は幸いです！」

Ein av dei andre bordgjesterne sagde då han høyrde det: «Sæl den som fær sitja til bords i Guds rike!»

16 するとイエスは彼に言った，「ある人が盛大な晩さんを設けて，大勢の人々を招いた。

Då svara han: «Det var ein gong ein mann som vilde gjera eit stort gjestebod, og bad mange.

17 晩さんの時刻に自分の召使いたちを遣わして，招いておいた者たちに言った，『おいでください。もうすっかり整いましたから』。

Då tidi kom at gjestebodet skulde vera, sende han sveinen sin i veg for å segja til dei bedne: «Kom! No er det ferdigt!»

18 彼らは皆，いっせいに言い訳をし始めた。 「最初の者は彼に言った，『畑を買いましたので，見に行かなければなりません。どうぞお許しください』。

Då tok dei til å beda seg undan, alle som ein. Den fyrste sagde: «Eg hev kjøpt ein jordveg, og er nøydd til å ganga ut og sjå på honom. Du lyt gjera so vel og orsaka meg.»

19 「別の者は言った，『五くびきの牛を買いましたので，試しに行かなければなりません。どうぞお許しください』。

Ein annan sagde: «Eg hev kjøpt fem par uksar, og no skal eg av og prøva deim. Du lyt gjera so vel og orsaka meg.»

20 「別の者は言った，『妻をめとりましたので，そのために参ることができません』。

Endå ein annan mann sagde: Eg hev teke meg ei kona; difor kann eg ikkje koma.»

21 「召使いはやって来て，主人にこれらのことを告げた。すると家の主人は腹を立て，召使いに言った，『急いで町の通りや小道に出て行き，貧しい人たち，体の不自由な人たち，盲人たち，また足の不自由な人たちを連れて来なさい』。

Sveinen kom og sagde det med herren sin. Då vart husbonden harm og sagde til sveinen: «Gakk snøgt ut på gatorne og stræti i byen, og før hit alle tiggarar og kryplingar og blinde og halte!»

22 「召使いは言った，『ご主人様，おおせのとおりにしましたが，まだ場所が余っています』。

Sveinen sagde: «Herre, det er gjort som du sagde, og det er endå rom.»

23 「主人は召使いに言った，『大通りや垣根に出て行き，無理にでも人々を入って来させて，わたしの家がいっぱいになるようにしなさい。

«Gakk ut på vegarne og ved gjerdi, » svara herren, «og nøyd deim til å koma inn, so huset mitt vert fullt!

24 お前たちに告げるが，招かれていた者たちのうち，わたしの晩さんを味わう者はひとりもいないだろう』」 。

For eg segjer dykk at ingen av dei mennerne som vart bedne, skal smaka min gjestebodskost.»»

25 さて，大群衆が彼と共に歩いていた。彼は振り向いて彼らに言った，

Det fylgde mykje folk med honom, og han snudde seg og sagde til deim:

26 「だれでもわたしのもとに来て，自分の父，母，妻，子供たち，兄弟たち，姉妹たち，そうだ，自分の命さえも憎まない者は，わたしの弟子になることはできない。

«Um nokon kjem til meg og hatar ikkje far og mor og kona og born og brør og syster, ja, endå sitt eige liv, so kann han ikkje vera min læresvein.

27 だれでも自分の十字架を背負ってわたしの後に付いて来ない者は，わたしの弟子になることはできない。

Den som ikkje ber krossen sin og kjem etter meg, kann ikkje vera min læresvein.

28 あなた方のうちのだれが，塔を建てたいと望みながら，まず座って費用を計算し，それを完成させるだけのものがあるかを確かめないだろうか。

Vil nokon av dykk byggja eit tårn, tur han’kje då fyrst set seg ned og reknar etter kva det vil kosta, um han hev nok til å fullføra det.

29 そうしないと，土台を据えただけで仕上げられなかった時，見ているすべての人が彼をあざけり始めて

For hev han lagt grunnsteinarne, og ikkje er god til å gjera det ferdigt, so tek alle som ser det til å gjera narr av honom og segja:

30 言うことだろう，『この人は建て始めたが，仕上げることができなかった』。

«Den mannen tok til å byggja, og var’kje god til å gjera det ferdigt!»

31 あるいは，どんな王が，別の王と戦いを交えようとするときに，まず座って，二万人を率いて向かって来る者を，一万人で迎え撃つことができるかどうか，よく考えないだろうか。

Eller um ein konge vil draga ut i strid mot ein annan konge, tru han’kje då fyrst set seg ned og slær yver um han med ti tusund mann kann møta ein som kjem imot han med tjuge tusund?

32 もしできないのであれば，一方の者がまだ遠くにいる間に使者を送り，和平の条件を尋ねるのだ。

Og kann han ikkje, so gjer han av ei sendeferd og tingar um fred, med hin endå er langt burte.

33 そのようなわけで，だれでもあなた方のうちで自分の持ち物すべてを捨てない者は，わたしの弟子になることはできない。

Soleis kann ingen av dykk vera min læresvein, utan han segjer frå seg alt det han hev.

34 塩は良いものだ。だが塩の塩気が抜けて味がなくなったら，あなた方は何によって塩に味を付けるのか。

Salt er ein god ting; men vert saltet og dove, kva skal so det kryddast med?

35 それは土にもたい肥にも適さない。それは投げ出されるのだ。聞く耳のある者は聞きなさい」 。

Det duger korkje i mold eller møk; dei kastar det ut. Høyr etter, kvar som høyra kann!»