Proverbi 1
1 Proverbi di Salomone, figliuolo di Davide, re d’Israele;
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 perché l’uomo conosca la sapienza e l’istruzione, e intenda i detti sensati;
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 perché riceva istruzione circa l’assennatezza, la giustizia, l’equità, la dirittura;
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 per dare accorgimento ai semplici, e conoscenza e riflessione al giovane.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Il savio ascolterà, e accrescerà il suo sapere; l’uomo intelligente ne ritrarrà buone direzioni
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 per capire i proverbi e le allegorie, le parole dei savi e i loro enigmi.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Il timore dell’Eterno è il principio della scienza; gli stolti disprezzano la sapienza e l’istruzione.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Ascolta, figliuol mio, l’istruzione di tuo padre e non ricusare l’insegnamento di tua madre;
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 poiché saranno una corona di grazia sul tuo capo, e monili al tuo collo.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Figliuol mio, se i peccatori ti vogliono sedurre, non dar loro retta.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Se dicono: “Vieni con noi; mettiamoci in agguato per uccidere; tendiamo insidie senza motivo all’innocente;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 inghiottiamoli vivi, come il soggiorno de’ morti, e tutt’interi come quelli che scendon nella fossa; (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 noi troveremo ogni sorta di beni preziosi, empiremo le nostre case di bottino;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 tu trarrai a sorte la tua parte con noi, non ci sarà fra noi tutti che una borsa sola”
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 figliuol mio, non t’incamminare con essi; trattieni il tuo piè lungi dal loro sentiero;
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 poiché i loro piedi corrono al male ed essi s’affrettano a spargere il sangue.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Si tende invano la rete dinanzi a ogni sorta d’uccelli;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 ma costoro pongono agguati al loro proprio sangue, e tendono insidie alla stessa loro vita.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Tal è la sorte di chiunque è avido di guadagno; esso toglie la vita a chi lo possiede.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 La sapienza grida per le vie, fa udire la sua voce per le piazze;
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 nei crocicchi affollati ella chiama, all’ingresso delle porte, in città, pronunzia i suoi discorsi:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 “Fino a quando, o scempi, amerete la scempiaggine? fino a quando gli schernitori prenderanno gusto a schernire e gli stolti avranno in odio la scienza?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Volgetevi a udire la mia riprensione; ecco, io farò sgorgare su voi lo spirito mio, vi farò conoscere le mie parole…
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Ma poiché, quand’ho chiamato avete rifiutato d’ascoltare, quand’ho steso la mano nessun vi ha badato,
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 anzi avete respinto ogni mio consiglio e della mia correzione non ne avete voluto sapere,
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 anch’io mi riderò delle vostre sventure, mi farò beffe quando lo spavento vi piomberà addosso;
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 quando lo spavento vi piomberà addosso come una tempesta quando la sventura v’investirà come un uragano, e vi cadranno addosso la distretta l’angoscia.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Allora mi chiameranno, ma io non risponderò; mi cercheranno con premura ma non mi troveranno.
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Poiché hanno odiato la scienza e non hanno scelto il timor dell’Eterno
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 e non hanno voluto sapere dei miei consigli e hanno disdegnato ogni mia riprensione,
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 si pasceranno del frutto della loro condotta, e saranno saziati dei loro propri consigli.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Poiché il pervertimento degli scempi li uccide, e lo sviarsi degli stolti li fa perire;
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 ma chi m’ascolta se ne starà al sicuro, sarà tranquillo, senza paura d’alcun male”.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
