Proverbi 1
1 I PROVERBI di Salomone, figliuolo di Davide, Re d'Israele;
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 Per conoscere sapienza ed ammaestramento, Per intendere i detti di senno;
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 Per ricevere ammaestramento di buon senno, Di giustizia, di giudicio e di dirittura;
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 Per dare avvedimento a' semplici. [E] conoscenza, ed accorgimento a' fanciulli.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Il savio [li] udirà, e [ne] accrescerà la [sua] scienza; E l'[uomo] intendente [ne] acquisterà buoni consigli, e governo;
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 Per comprender le sentenze ed i bei motti, Le parole de' savi ed i lor detti oscuri.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 IL timor del Signore [è] il capo della scienza; [Ma] gli stolti sprezzano la sapienza e l'ammaestramento.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Ascolta, figliuol mio l'ammaestramento di tuo padre; E non lasciar l'insegnamento di tua madre;
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 Perciocchè saranno un fregio grazioso al tuo capo, E collane al tuo collo.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Figliuol mio, se i peccatori ti vogliono sedurre, Non acconsentir [loro].
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Se dicono: Vieni con noi, poniamo agguati al sangue, Insidiamo di nascosto l'innocente impunitamente;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 Tranghiottiamoli tutti vivi, come il sepolcro; E tutti intieri, a guisa di quelli che scendono nella fossa; (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 Noi troveremo ogni [sorte di] preziosi beni, Noi empieremo le nostre case di spoglie;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Tu trarrai la tua sorte con noi; Fra noi [non] vi sarà [che] una sola borsa;
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Figliuol mio, non inviarti con loro; Rattieni il tuo piè dal lor sentiero.
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 Perciocchè i lor piedi corrono al male, E si affrettano a spandere il sangue.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Perciocchè invano si tende la rete Dinanzi agli occhi d'ogni uccello;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 Ma essi pongono agguati al lor [proprio] sangue, Ed insidiano nascosamente l'anima loro.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Tali [sono] i sentieri d'ogni uomo dato all'avarizia; Ella coglie l'anima di coloro in cui ella si trova.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 LA somma Sapienza grida di fuori; Ella fa sentir la sua voce per le piazze;
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 Ella grida in capo de' luoghi delle turbe; Ella pronunzia i suoi ragionamenti nell'entrate delle porte, nella città,
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 [Dicendo: ] Infino a quando, o scempi, amerete la scempietà? Ed [infino a quando] gli schernitori prenderanno piacere in ischernire, Ed i pazzi avranno in odio la scienza?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Convertitevi alla mia riprensione; Ecco, io vi sgorgherò lo spirito mio; Io vi farò assapere le mie parole.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Perciocchè io ho gridato, e voi avete ricusato [di ascoltare]; Io ho distesa la mano, e niuno ha porto attenzione;
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 Ed avete lasciato ogni mio consiglio, E non avete gradita la mia correzione;
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 Io altresì riderò della vostra calamità; Io mi farò beffe, quando il vostro spavento sarà venuto;
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 Quando il vostro spavento sarà venuto, a guisa di ruina, E la vostra calamità sarà giunta, a guisa di turbo; Quando angoscia e distretta vi sarà sopraggiunta.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Allora essi grideranno a me, ma io non risponderò; Mi ricercheranno sollecitamente, ma non mi troveranno;
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Perciocchè hanno odiata la scienza, E non hanno eletto il timor del Signore;
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 E non hanno gradito il mio consiglio, [Ed] hanno disdegnata ogni mia correzione.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Perciò mangeranno del frutto delle lor vie, E saranno saziati de' lor consigli.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Perciocchè lo sviamento degli scempi li uccide, E l'error degli stolti li fa perire.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Ma chi mi ascolta abiterà in sicurtà, E viverà in riposo, fuor di spavento di male.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
