Proverbi 6
1 FIGLIUOL mio, se tu hai fatta sicurtà al tuo prossimo, [Se] tu hai toccata la mano allo strano,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 Tu sei allacciato con le parole della tua bocca, Tu sei preso con le parole della tua bocca.
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Ora fa' questo, figliuol mio, e riscuotiti; Poichè tu sei caduto in man del tuo prossimo, Va', gittati a' piedi de' tuoi amici, e sollecitali.
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 Non lasciar dormire gli occhi tuoi, Nè sonnecchiar le tue palpebre.
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Riscuotiti, come un cavriuolo di mano [del cacciatore], E come un uccello di mano dell'uccellatore.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Va', pigro, alla formica; Riguarda le sue vie, e diventa savio;
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 Conciossiachè ella non abbia nè capitano, Nè magistrato, nè signore;
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 [E pure] ella apparecchia nella state il suo cibo, [E] raduna nella ricolta il suo mangiare.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 Infino a quando, o pigro, giacerai? Quando ti desterai dal tuo sonno?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 Dormendo un poco, sonnecchiando un poco, Piegando un poco le braccia per riposare;
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 La tua povertà verrà come un viandante, E la tua necessità come uno scudiere.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 L'uomo scellerato, l'uomo da nulla, Procede con perversità di bocca.
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 Egli ammicca con gli occhi, parla co' piedi, Accenna con le dita;
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 Egli ha delle perversità nel suo cuore, Egli macchina del male in ogni tempo; Egli commette contese.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Perciò in un momento verrà la sua ruina; Egli di subito sarà fiaccato, senza rimedio.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 Il Signore odia queste sei cose; Anzi [queste] sette [son] cosa abbominevole all'anima sua;
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 Gli occhi altieri, la lingua bugiarda, E la mani che spandono il sangue innocente,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 Il cuore che divisa pensieri d'iniquità, I piedi che si affrettano per correre al male,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 Il falso testimonio che sbocca menzogne, E colui che commette contese tra fratelli.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 FIGLIUOL mio, guarda il comandamento di tuo padre, E non lasciar l'insegnamento di tua madre;
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Tienli del continuo legati in sul tuo cuore, [Ed] avvinti in su la tua gola.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 Quando tu camminerai, quello ti guiderà; Quando tu giacerai, farà la guardia intorno a te; E quando tu ti risveglierai, ragionerà teco;
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 Perciocchè il comandamento [è] una lampana, E l'insegnamento [è] una luce, E le correzioni di disciplina [son] la via della vita;
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 Per guardarti dalla femmina malvagia, Dalle lusinghe della lingua della straniera.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Non invaghirti nel tuo cuore della sua bellezza; E non prendati ella con le sue palpebre.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 Perciocchè per una donna meretrice [si viene] fino ad un pezzo di pane; E la donna vaga d'uomini va a caccia dietro alle anime preziose.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Alcuno prenderà egli del fuoco in seno, Senza che i suoi vestimenti ne sieno arsi?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 Alcuno camminerà egli sopra le brace, Senza bruciarsi i piedi?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 Così [avviene] a chi entra dalla moglie del suo prossimo; Chiunque la tocca non sarà innocente.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 Ei non si scusa il ladro, quando egli ruba Per saziarsi, avendo fame;
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 Anzi, [se] è colto, restituisce [il furto] a sette doppi, Egli dà tutta la sostanza di casa sua.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 Chi commette adulterio con una donna [è] scemo di senno; Chi vuol perder l'anima sua faccia tal cosa.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 Egli troverà ferite ed ignominia; E il suo vituperio non sarà [giammai] cancellato.
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 Perciocchè la gelosia [è] un furor dell'uomo; Ed egli non risparmierà nel giorno della vendetta.
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 Egli non avrà riguardo ad alcun riscatto; Ed avvegnachè tu moltiplichi i presenti, non però li accetterà.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
