Proverbi 30

1 Le parole di Agur, figliuolo d'Iache; il sermone profetico che quell'uomo pronunziò ad Itiel; ad Itiel, e ad Ucal.

Lời của A-gu-rơ, con trai Gia-kê, Châm ngôn mà người ấy nói ra cho Y-thi-ên và U-canh.

2 CERTO io [son] troppo idiota, per esser gran personaggio; E non ho pur l'intendimento d'un uomo volgare;

Quả thật ta là ngu muội hơn ai hết, Ta không có thông sáng bằng một người.

3 E non ho imparata sapienza; Ma io so la scienza de' santi.

Ta không học được sự khôn ngoan, Và chẳng có được sự tri thức của Đấng Thánh.

4 Chi è salito in cielo, e [n'è] disceso? Chi ha raccolto il vento nelle sue pugna? Chi ha serrate le acque nella sua vesta? Chi ha posti tutti i confini della terra? Quale [è] il suo nome, o quale [è] il nome del suo figliuolo, Se tu [il] sai?

Ai đã lên trời, rồi lại xuống? Ai đã góp gió trong lòng tay mình? Ai đã bọc nước trong áo mình? Ai lập các giới hạn của đất? Danh người là chi, và tên con trai người là gì? Nếu ngươi biết, hãy nói đi.

5 Ogni parola di Dio [è] purgata col fuoco; Egli [è] scudo a coloro che sperano in lui.

Các lời của Đức Chúa Trời đều đã thét luyện: Ngài là cái thuẫn đỡ cho người nương cậy nơi Ngài.

6 Non aggiungere alle sue parole; Che talora egli non ti arguisca, e che tu non sii trovato bugiardo.

Chớ thêm chi vào các lời Ngài. E Ngài quở trách ngươi, và ngươi bị cầm nói dối chăng.

7 Io ti ho chieste due cose, [o Dio]; Non rifiutarme[le] avanti che io muoia:

Tôi có cầu Chúa hai điều; Xin chớ từ chối trước khi tôi thác:

8 Allontana da me vanità e parole di bugia; Non mandarmi povertà, nè ricchezze; Cibami del mio pane quotidiano;

Xin dan xa khỏi tôi sự lường gạt và lời dối trá; Chớ cho tôi nghèo khổ, hoặc sự giàu sang; Hãy nuôi tôi đủ vật thực cần dùng,

9 Che talora io non mi satolli, [e ti] rinneghi, E dica: Chi [è] il Signore? Che talora altresì io non impoverisca, e rubi, Ed usi indegnamente il Nome dell'Iddio mio.

E khi no đủ, tôi từ chối Chúa, Mà rằng: Đức Giê-hô-va là ai? Và lại kẻo e tôi bị nghèo khổ, ăn trộm cắp, Và làm ô danh của Đức Chúa Trời tôi chăng.

10 Non dir male del servo appo il suo padrone; Che talora egli non ti maledica, e tu ti renda colpevole.

Chớ phao vu kẻ tôi tớ cho chủ nó, E nó rủa sả ngươi, và ngươi mắc tội chăng.

11 [Vi è] una generazione [d'uomini che] maledice suo padre; E non benedice sua madre.

Có một dòng dõi rủa sả cha mình, Cũng không chúc phước cho mẹ mình.

12 [Vi è] una generazione [d'uomini che] si reputa netta, E non è lavata della sua lordura.

Có một dòng dõi tư tưởng mình thánh sạch, Song chưa được rửa sạch nhơ bẩn mình.

13 [Vi è] una generazione [d'uomini] che ha gli occhi grandemente elevati, E le palpebre alzate.

Có một dòng dõi bộ mặt kiêu hãnh thay, Mí mắt giương cao dường nào!

14 [Vi è] una generazione [d'uomini] i cui denti [sono] spade, Ed i mascellari coltelli, Per divorare i poveri d'in su la terra, Ed i bisognosi d'infra gli uomini.

Có một dòng dõi nanh tợ gươm, Hàm răng như dao, Đặng cắn xé những người khó khăn khỏi đất, Và những kẻ nghèo khổ khỏi loài người.

15 La mignatta ha due figliuole, [che dicono: ] Apporta, apporta. Queste tre cose non si saziano giammai; [Anzi queste] quattro non dicono [giammai: ] Basta!

Con đỉa có hai con gái, nói rằng: Hãy cho! hãy cho! Có ba sự chẳng hề no đủ, Và bốn điều chẳng nói rằng: Thôi, đủ!

16 Il sepolcro, la matrice sterile, La terra [che] non si sazia [giammai] d'acqua, E il fuoco, [che giammai] non dice: Basta! (Sheol h7585)

Tức là âm phủ, người đàn bà son sẻ, Đất không no đủ nước, Và lửa mà chẳng hề nói: Đủ rồi! (Sheol h7585)

17 I corvi del torrente trarranno, E i figli dell'aquila mangeranno gli occhi Di chi beffa suo padre, E sprezza di ubbidire a sua madre.

Con mắt nhạo báng cha mình, Khinh sự vâng lời đối với mẹ mình, Các con quạ của trũng sẽ móc mắt ấy, Và các chim ưng con sẽ ăn nó đi.

18 Queste tre cose mi sono occulte; [Anzi], io non conosco [queste] quattro:

Có ba việc lấy làm diệu kỳ cho ta, Và bốn điều mà ta chẳng biết được:

19 La traccia dell'aquila nell'aria, La traccia del serpente sopra il sasso, La traccia della nave in mezzo del mare, La traccia dell'uomo nella giovane.

Là đường chim ưng bay trên trời; Lối con rắn bò trên hòn đá; Lằn tàu chạy giữa biển, Và đường người nam giao hợp với người nữ.

20 Tale [è] il procedere della donna adultera; Ella mangia, e si frega la bocca, E dice: Io non ho commessa alcuna iniquità.

Tánh nết người kỵ nữ cũng vậy: Nàng ăn, rồi nàng lau miệng, Và nói rằng: Tôi có phạm tội ác đâu.

21 Per tre cose la terra trema; Anzi per quattro, [ch]'ella non può comportare:

Có ba vật làm cho trái đất rúng động, Và bốn điều, nó chẳng chịu nổi được:

22 Per lo servo, quando regna; E [per] l'uomo stolto, quando è satollo di pane;

Là tôi tớ khi được tức vị vua; Kẻ ngu muội khi được no nê đồ ăn;

23 Per la [donna] odiosa, quando si marita; E [per] la serva, quando è erede della sua padrona.

Người đàn bà đáng ghét khi lấy chồng, Và con đòi khi kế nghiệp bà chủ mình.

24 Queste quattro cose [son] delle più piccole della terra, E pur [son] savie, [e] molto avvedute:

Có bốn vật nhỏ mọn trên trái đất, Song vốn rất khôn ngoan:

25 Le formiche, [che sono] un popolo senza forze, E pure apparecchiano di state il lor cibo;

Con kiến dầu là loại yếu hèn, Lo sắm sẵn vật thực mình trong mùa hạ;

26 I conigli, [che sono] un popolo senza potenza, E pur fanno i lor ricetti nelle roccie;

Con thỏ rừng dầu là loại không sức lực, Đóng cư sở mình trong hòn đá;

27 Le locuste, [che] non hanno re, E pure escono fuori tutte a stormo, divise per ischiere;

Loài cào cào dầu không có vua chúa, Bay ra có từng đám;

28 Il ramarro, [che] si aggrappa con le mani, Ed è ne' palazzi dei re.

Con thằn lằn mà người ta lấy tay bắt được, Vẫn ở trong đền vua.

29 Queste tre cose hanno un bel passo; Anzi queste quattro hanno una bella andatura:

Có ba vật điệu đi tốt đẹp, Và bốn vật nước bước xem sang trọng:

30 Il leone, la più forte delle bestie, Che non si volge indietro per tema di alcuno;

Sư tử, mạnh hơn hết trong các loài vật, Chẳng lui lại trước mặt loài nào cả;

31 Il gallo compresso di fianchi, e il becco, E il re, appresso al quale niuno [può] levare [il capo].

Con ngựa hăng thắng tử tế, con dê đực, Và vua không ai đối địch được.

32 Se tu hai fatto qualche follia, innalzandoti; Ovvero, se hai divisato alcun male, [mettiti] la mano in su la bocca.

Nếu ngươi có làm ngu dại mà tự cao kiêu ngạo, Và nếu ngươi có ác tưởng, hãy đặt tay che miệng mình.

33 Perciocchè, [come] chi rimena il latte [ne] fa uscir del burro; E chi stringe il naso, [ne] fa uscir del sangue; Così ancora chi preme l'ira [ne] fa uscir contesa.

Vì ép sữa làm ra mỡ sữa, Và đánh đập lỗ mũi bèn làm cho phun máu; Cũng vậy trêu chọn giận sanh ra điều tranh cạnh.