Proverbi 27

1 Non gloriarti del giorno di domani; Perciocchè tu non sai ciò che il giorno partorirà.

Nie chlub się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień przyniesie.

2 Loditi lo strano, e non la tua propria bocca; Lo straniero, e non le tue proprie labbra.

Niech inny cię chwali, a nie twoje usta; ktoś obcy, a nie twoje wargi.

3 Le pietre [son] pesanti, e la rena [è] grave; Ma l'ira dello stolto [è] più pesante che amendue quelle cose.

Ciężki jest kamień i piasek waży, ale gniew głupca cięższy od obu.

4 La collera [è] una cosa crudele, e l'ira una cosa strabocchevole; E chi potrà durar davanti alla gelosia?

Okrutny jest gniew i straszliwa zapalczywość, lecz któż się ostoi przed zazdrością?

5 Meglio vale riprensione palese, Che amore occulto.

Lepsza jest jawna nagana niż skryta miłość.

6 Le ferite di chi ama [son] leali; Ma i baci di chi odia [sono] simulati.

Rany przyjaciela [są] wierne, ale pocałunki wroga [są] zwodnicze.

7 La persona satolla calca il favo [del miele]; Ma alla persona affamata ogni cosa amara [è] dolce.

Dusza nasycona podepcze plaster miodu, a dla głodnej duszy wszystko, co gorzkie, jest słodkie.

8 Quale [è] l'uccelletto, che va ramingo fuor del suo nido, Tale [è] l'uomo che va vagando fuor del suo luogo.

Jak ptak odlatuje od swego gniazda, tak człowiek odchodzi od swego miejsca.

9 L'olio odorifero [e] il profumo rallegrano il cuore; Così [fa] la dolcezza dell'amico dell'uomo per consiglio cordiale.

Maść i kadzidło radują serce, tak słodycz przyjaciela dzięki radzie od serca.

10 Non lasciare il tuo amico, nè l'amico di tuo padre; E non entrare in casa del tuo fratello nel giorno della tua calamità; Meglio [vale] un vicino presso, che un fratello lontano.

Nie opuszczaj swego przyjaciela ani przyjaciela twego ojca, a w dniu twego nieszczęścia nie wchodź do domu twego brata, bo lepszy [jest] sąsiad bliski niż brat daleki.

11 Figliuol mio, sii savio, e rallegra il mio cuore; Ed io avrò che rispondere a colui che mi farà vituperio.

Bądź mądrym, synu mój, rozwesel moje serce, abym mógł odpowiedzieć temu, który mi urąga.

12 L' [uomo] avveduto, veggendo il male, si nasconde; [Ma] gli scempi passano oltre, e ne portano la pena.

Roztropny dostrzega zło i ukrywa się, a prości idą dalej i ponoszą karę.

13 Prendi pure il vestimento di chi ha fatta sicurtà per lo strano; E prendi pegno da lui per la straniera.

Zabierz szatę temu, kto [ręczył za] obcego, i od tego, który ręczył za cudzą kobietę, weź zastaw.

14 Chi benedice il suo prossimo ad alta voce, Levandosi la mattina a buon'ora, [Ciò] gli sarà reputato in maledizione.

Kto wczesnym rankiem błogosławi swemu przyjacielowi donośnym głosem, temu będzie to poczytane za przekleństwo.

15 Un gocciolar continuo in giorno di gran pioggia, E una donna rissosa, è tutt'uno.

Nieustające kapanie w dniu rzęsistego deszczu i kłótliwa żona są sobie podobne;

16 Chi vuol tenerla serrata, pubblica di [voler] serrar del vento, E dell'olio nella sua man destra.

Kto ją ukrywa, ukrywa wiatr i w prawej ręce [wonny] olejek, który sam siebie wydaje.

17 Il ferro si pulisce col ferro; Così l'uomo pulisce la faccia del suo prossimo.

Żelazo ostrzy się żelazem, tak człowiek zaostrza oblicze swego przyjaciela.

18 Chi guarda il fico ne mangia il frutto; Così chi guarda il suo signore sarà onorato.

Kto strzeże drzewa figowego, spożyje jego owoc; tak kto posługuje swemu panu, dozna czci.

19 Come l'acqua [rappresenta] la faccia alla faccia; Così il cuor dell'uomo [rappresenta l'uomo] all'uomo.

Jak w wodzie odbija się twarz, tak w sercu człowieka – człowiek.

20 Il sepolcro, e il luogo della perdizione, non son giammai satolli; Così anche giammai non si saziano gli occhi dell'uomo. (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie są nienasycone, tak oczy człowieka są niesyte. (Sheol h7585)

21 La coppella [è] per l'argento, e il fornello per l'oro; Ma l'uomo [è provato] per la bocca che lo loda.

Czym dla srebra jest tygiel, a dla złota piec, tym dla człowieka pochwała.

22 Avvegnachè tu pestassi lo stolto in un mortaio, Col pestello, per mezzo del grano infranto, La sua follia non si dipartirebbe però da lui.

Choćbyś zmiażdżył głupca w moździerzu tłuczkiem razem z ziarnami, nie opuści go głupota.

23 Abbi diligentemente cura delle tue pecore, Metti il cuor tuo alle mandre.

Doglądaj pilnie swego dobytku [i] troszcz się o [swe] stada.

24 Perciocchè i tesori non [durano] in perpetuo; E la corona [è ella] per ogni età?

Bo bogactwo nie [trwa] na wieki ani korona przez wszystkie pokolenia.

25 Il fieno nasce, e l'erbaggio spunta, E le erbe de' monti son raccolte.

Trawa wyrasta, pojawia się zieleń, z gór zioła zbierają.

26 Gli agnelli [son] per lo tuo vestire, E i becchi [sono] il prezzo di un campo.

Owce są na twoje szaty, a kozły [są] zapłatą za pole.

27 E l'abbondanza del latte delle capre è per tuo cibo, [E] per cibo di casa tua, E per lo vitto delle tue serventi.

I dosyć mleka koziego na pokarm dla ciebie, na wyżywienie twego domu i na utrzymanie twoich służebnic.