Proverbi 25

1 QUESTE ancora [son] sentenze di Salomone, le quali gli uomini di Ezechia, re di Giuda, raccolsero.

Sau đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, do triều thần của Vua Ê-xê-chia, nước Giu-đa sưu tầm và sao chép:

2 La gloria di Dio [è] di celar la cosa; Ma la gloria dei re [è] d'investigare la cosa.

Vinh quang của Đức Chúa Trời là giữ kín một điều gì, tìm tòi, khám phá là vinh quang của các vua.

3 L'altezza del cielo, e la profondità della terra, E il cuor dei re, non si possono investigare.

Không ai biết trời cao, đất thấp bao nhiêu, lòng vua chúa cũng khó dò như vậy!

4 Togli le schiume dell'argento, E ne riuscirà un vaso all'orafo.

Khi khử sạch cáu cặn khỏi bạc, con có vật liệu để chế tạo vật quý.

5 Rimuovi l'empio d'innanzi al re, E il trono di esso sarà stabilito con giustizia.

Khi trừ diệt người xấu trước mặt vua, ngôi nước ngươi sẽ vững mạnh nhờ công lý.

6 Non fare il vanaglorioso in presenza del re, E non istar nel luogo de' grandi;

Trước mặt vua, con chớ phô trương, cũng đừng tranh địa vị với hàng cao trọng,

7 Perciocchè val maglio che ti si dica: Sali qua; Che se tu fossi abbassato davanti al principe, Che gli occhi tuoi hanno veduto.

Thà ngồi thấp, rồi được nhấc lên cao, còn hơn bị hạ trước bao nhiêu người.

8 Non uscir subitamente alla contesa; Che talora alla fin d'essa tu non faccia qualche cosa, Quando il tuo prossimo ti avrà fatta vergogna.

Đừng hấp tấp kiện thưa ai cả, vì biết đâu con phải bị thua. Khi danh dự tổn thương, con sẽ làm gì?

9 Dibatti la tua lite col tuo prossimo; Ma non palesare il segreto di un altro;

Tốt hơn cả là hai bên ngồi đối chất, nhưng đừng tiết lộ điều gì cho người khác,

10 Che talora chi ti ode non ti vituperi, E che la tua infamia non possa essere riparata.

Kẻo đối phương nghe được, lên án con nói xấu, và con không thể rút lại được lời mình.

11 La parola detta in modi convenevoli [È] simile a pomi d'oro tra figure d'argento.

Lời bàn đúng lúc, chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc.

12 Il savio riprenditore ad un orecchio ubbidiente [È] un monile d'oro, ed un ornamento d'oro finissimo.

Nghe lời chỉ trích của người khôn ngoan, là giá trị hơn đeo nữ trang bằng vàng.

13 Il messo fedele [è], a quelli che lo mandano, Come il fresco della neve in giorno di ricolta; E ristora l'anima de' suoi padroni.

Một sứ giả trung tín làm thỏa dạ chủ mình. Như tuyết mát lạnh giữa mùa gặt với nắng hè gay gắt.

14 L'uomo che si gloria falsamente di liberalità [È simile] alle nuvole, ed al vento senza pioggia.

Hứa cho, nhưng chẳng giữ lời, giống như có mây, có gió, rồi lại chẳng mưa.

15 Il principe si piega con sofferenza, E la lingua dolce rompe le ossa.

Lòng kiên nhẫn thắng hơn cường lực, lưỡi dịu dàng bẻ gãy cả xương.

16 [Se] tu trovi del miele, mangia[ne] quanto ti basta; Che talora, se tu te ne satolli, tu nol vomiti fuori.

Con có thích mật ong? Cũng đừng ăn nhiều quá, kẻo con phải mửa ra!

17 Metti di rado il piè in casa del tuo prossimo; Che talora egli non si sazii di te, e ti odii.

Chớ đến nhà láng giềng thường quá, e nhàm mặt, người sẽ chán ghét con.

18 Un uomo che dice falsa testimonianza contro al suo prossimo [È come] un martello, una spada, ed una saetta acuta.

Lời chứng gian vô cùng hiểm nguy, hại người chẳng khác nào gươm, tên, và dùi cui.

19 La confidanza che si pone nel disleale [è], in giorno di afflizione, Un dente rotto, ed un piè dislogato.

Đặt lòng tin vào một người không đáng tin cậy, chẳng khác gì nhai với răng bị gãy, hay đi với chân khập khiễng.

20 Chi canta canzoni presso di un cuor dolente [È come] chi [si] toglie la vesta [d'addosso] in giorno di freddo, [E come] l'aceto sopra il nitro.

Hát xướng trước người đang âu sầu buồn bã, cũng như lột áo người ngày đông tháng giá, như đổ giấm vào vết thương.

21 Se colui che ti odia ha fame, dagli da mangiar del pane; E se ha sete, dagli da bere dell'acqua;

Đói cho ăn, khát cho uống, săn sóc kẻ thù, cho nước họ uống.

22 Perciocchè [così] tu gli metterai delle brace in su la testa; E il Signore te [ne] farà la retribuzione.

Làm như vậy con sẽ chất than lửa đỏ trên đầu họ, và Chúa Hằng Hữu sẽ thưởng cho con.

23 Il vento settentrionale dissipa la pioggia; E il viso sdegnoso la lingua [che sparla] di nascosto.

Gió bấc đem mưa, nói hành sinh giận.

24 Meglio [vale] abitare sopra il canto di un tetto, Che [con] una moglie rissosa in casa comune.

Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.

25 Una buona novella di lontan paese [È come] acqua fresca alla persona stanca ed assetata.

Được tin lành từ xứ xa đưa vào, như được nước mát lúc khát khao.

26 Il giusto che vacilla davanti all'empio, [È] una fonte calpestata, ed una vena d'acque guasta.

Người công chính ngã quỵ trước người gian ác, sẽ như suối nước bị dấy đục một nguồn nước bị hư.

27 Il mangiar troppo miele non [è] bene, E l'investigar [colui che è] la gloria degli [uomini è] cosa gloriosa.

Ăn nhiều mật có hại, tìm vinh quang cá nhân quá cũng không tốt.

28 L'uomo, il cui animo non ha ritegno alcuno, [È] una città sfasciata, senza mura.

Ai không chế ngự lòng mình, chẳng lo tự chủ, như thành bỏ ngỏ không có tường.