Proverbi 20

1 Il vino [è] schernitore, e la cervogia [è] tumultuante; E chiunque ne è vago non è savio.

Wino [jest] szydercą, mocny trunek – wrzaskliwy, a każdy, kto zostaje zwiedziony przez nie, jest niemądry.

2 Il terrore del re [è] come il ruggito del leoncello; Chi lo provoca ad indegnazione pecca [contro a] sè stesso.

Strach, [który budzi] król, jest jak ryk lwa; kto go rozgniewa, grzeszy przeciwko swojej duszy.

3 [Egli è] gloria all'uomo di rimanersi di contesa; Ma chiunque è stolto si fa schernire.

Zaprzestać sporu jest zaszczytem dla człowieka, ale [każdy] głupiec się w niego wdaje.

4 Il pigro non ara per cagion del freddo; [E poi] nella ricolta va accattando, e [non trova] nulla.

Leniwy nie orze z powodu zimna; dlatego będzie żebrać we żniwa, ale nic nie [otrzyma].

5 Il consiglio nel cuor dell'uomo [è] un'acqua profonda; E l'uomo intendente l'attignerà.

Rada w sercu człowieka jest jak głęboka woda, lecz człowiek roztropny zaczerpnie jej.

6 Il più degli uomini predicano ciascuno la sua benignità; Ma chi troverà un uomo verace?

Większość ludzi przechwala się swoją dobrocią, ale wiernego człowieka któż znajdzie?

7 I figliuoli del giusto, che cammina nella sua integrità, [Saranno] beati dopo di lui.

Sprawiedliwy postępuje uczciwie, błogosławione [są] po nim jego dzieci.

8 Il re, sedendo sopra il trono del giudicio, Dissipa ogni male con gli occhi suoi.

Król siedzący na swoim sędziowskim tronie rozprasza swoimi oczami wszelkie zło.

9 Chi può dire: Io ho purgato il mio cuore, Io son netto del mio peccato?

Któż może powiedzieć: Oczyściłem swoje serce, jestem czysty od swego grzechu?

10 Doppio peso, e doppio staio, [Sono] amendue cosa abbominevole al Signore.

Dwojakie odważniki i dwojaka miara – obydwa budzą odrazę w PANU.

11 Fin da fanciullo [l'uomo] è riconosciuto da' suoi atti, Se egli [sarà] puro, e se le sue opere [saranno] diritte.

Nawet dziecko poznaje się po uczynkach, czy jego czyn jest czysty i prawy.

12 Il Signore ha fatte amendue queste cose: E l'orecchio che ode, e l'occhio che vede.

Ucho, które słyszy, i oko, które widzi, oba uczynił PAN.

13 Non amare il sonno, che tu non impoverisca; Tieni gli occhi aperti, [e] sarai saziato di pane.

Nie kochaj spania, byś nie zubożał; otwórz oczy, a nasycisz się chlebem.

14 Chi compera dice: [Egli è] cattivo, [egli è] cattivo; Ma quando se n'è andato, allora si vanta.

[To] liche, [to] liche, mówi kupujący, ale chwali się, gdy odchodzi.

15 Vi è dell'oro, e delle perle assai; Ma le labbra di scienza [sono] un vaso prezioso.

Istnieje złoto i obfitość pereł, ale wargi rozumne są kosztownym klejnotem.

16 Prendi pure il vestimento di chi ha fatta sicurtà per lo strano; Prendi pegno da lui per gli stranieri.

Zabierz szatę tego, [który ręczył] za obcego, a od tego, [który ręczył] za cudzą kobietę, zabierz zastaw.

17 Il pane acquistato con frode è soave all'uomo; Ma poi la sua bocca si trova piena di ghiaia.

Chleb oszustwa smakuje człowiekowi, ale potem jego usta będą napełnione piaskiem.

18 I disegni son renduti stabili con consiglio; Fa' dunque la guerra con prudenti deliberazioni.

Zamysły są utwierdzone dzięki radzie, a wojnę prowadź z rozwagą.

19 Chi va sparlando palesa il segreto: Non rimescolarti adunque con chi è allettante di labbra.

Plotkarz zdradza tajemnice; dlatego nie zadawaj się z tym, który pochlebia wargami.

20 La lampana di chi maledice suo padre, o sua madre, Sarà spenta nelle più oscure tenebre.

Kto złorzeczy swemu ojcu albo matce, tego pochodnia zgaśnie w gęstych ciemnościach.

21 L'eredità acquistata di subito da principio Non sarà benedetta alla fine.

Dziedzictwo prędko nabyte na początku nie będzie błogosławione na końcu.

22 Non dire: Io renderò il male; Aspetta il Signore, ed egli ti salverà.

Nie mów: Odpłacę złem. Czekaj na PANA, a wybawi cię.

23 Doppio peso [è] cosa abbominevole al Signore; E le bilance fallaci non [sono] buone.

Dwojakie odważniki budzą odrazę w PANU, a fałszywa waga nie jest dobra.

24 I passi dell'uomo [sono] dal Signore; E come intenderà l'uomo la sua via?

Od PANA pochodzą drogi człowieka; jakże może człowiek zrozumieć własną drogę?

25 Dire inconsideratamente: [Questa è] cosa sacra; E riflettere dopo aver fatti i voti, è un laccio all'uomo.

Sidłem dla człowieka jest pożreć to, co święte, i zastanowić się dopiero po złożeniu ślubów.

26 Il re savio dissipa gli empi, E rimena la ruota sopra loro.

Mądry król rozprasza niegodziwych i wywiera na nich zemstę.

27 L'anima dell'uomo [è] una lampana del Signore, Che investiga tutti i segreti nascondimenti del ventre.

Duch człowieka [jest] pochodnią PANA, [która] bada wszystkie skrytości wnętrza.

28 Benignità e verità guardano il re; Ed egli ferma il suo trono per benignità.

Miłosierdzie i prawda strzegą króla, a jego tron oparty jest na miłosierdziu.

29 La forza de' giovani [è] la lor gloria; E l'onor de' vecchi [è] la canutezza.

Chlubą młodzieńców jest ich siła, a ozdobą starców – sędziwość.

30 I lividori delle battiture, e le percosse che penetrano addentro nel ventre [Sono] una lisciatura nel malvagio.

Siność ran oczyszcza zło, a razy – głębię wnętrza.