Proverbi 23
1 Quando siedi a mangiare con un potente, considera bene che cosa hai davanti;
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 mettiti un coltello alla gola, se hai molto appetito.
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Non desiderare le sue ghiottonerie, sono un cibo fallace.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Non affannarti per arricchire, rinunzia a un simile pensiero;
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 appena vi fai volare gli occhi sopra, essa gia non è più: perché mette ali come aquila e vola verso il cielo.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Non mangiare il pane di chi ha l'occhio cattivo e non desiderare le sue ghiottonerie,
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 perché come chi calcola fra di sé, così è costui; ti dirà: «Mangia e bevi», ma il suo cuore non è con te.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Il boccone che hai mangiato rigetterai e avrai sprecato le tue parole gentili.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Non parlare agli orecchi di uno stolto, perché egli disprezzerà le tue sagge parole.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Non spostare il confine antico, e non invadere il campo degli orfani,
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 perché il loro vendicatore è forte, egli difenderà la loro causa contro di te.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Piega il cuore alla correzione e l'orecchio ai discorsi sapienti.
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Non risparmiare al giovane la correzione, anche se tu lo batti con la verga, non morirà;
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Figlio mio, se il tuo cuore sarà saggio, anche il mio cuore gioirà.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Esulteranno le mie viscere, quando le tue labbra diranno parole rette.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Il tuo cuore non invidi i peccatori, ma resti sempre nel timore del Signore,
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 perché così avrai un avvenire e la tua speranza non sarà delusa.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Ascolta, figlio mio, e sii saggio e indirizza il cuore per la via retta.
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Non essere fra quelli che s'inebriano di vino, né fra coloro che son ghiotti di carne,
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 perché l'ubriacone e il ghiottone impoveriranno e il dormiglione si vestirà di stracci.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Ascolta tuo padre che ti ha generato, non disprezzare tua madre quando è vecchia.
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Acquista il vero bene e non cederlo, la sapienza, l'istruzione e l'intelligenza.
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Il padre del giusto gioirà pienamente e chi ha generato un saggio se ne compiacerà.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 Gioisca tuo padre e tua madre e si rallegri colei che ti ha generato.
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Fà bene attenzione a me, figlio mio, e tieni fisso lo sguardo ai miei consigli:
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 una fossa profonda è la prostituta, e un pozzo stretto la straniera.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 Essa si apposta come un ladro e aumenta fra gli uomini il numero dei perfidi.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Per chi i guai? Per chi i lamenti? Per chi i litigi? Per chi i gemiti? A chi le percosse per futili motivi? A chi gli occhi rossi?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Per quelli che si perdono dietro al vino e vanno a gustare vino puro.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Non guardare il vino quando rosseggia, quando scintilla nella coppa e scende giù piano piano;
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 finirà con il morderti come un serpente e pungerti come una vipera.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Allora i tuoi occhi vedranno cose strane e la tua mente dirà cose sconnesse.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Ti parrà di giacere in alto mare o di dormire in cima all'albero maestro.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 «Mi hanno picchiato, ma non sento male. Mi hanno bastonato, ma non me ne sono accorto. Quando mi sveglierò? Ne chiederò dell'altro».
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
