Amsal 1
1 Amsal-amsal Salomo bin Daud, raja Israel,
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 untuk mengetahui hikmat dan didikan, untuk mengerti kata-kata yang bermakna,
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 untuk menerima didikan yang menjadikan pandai, serta kebenaran, keadilan dan kejujuran,
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 untuk memberikan kecerdasan kepada orang yang tak berpengalaman, dan pengetahuan serta kebijaksanaan kepada orang muda--
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 baiklah orang bijak mendengar dan menambah ilmu dan baiklah orang yang berpengertian memperoleh bahan pertimbangan--
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 untuk mengerti amsal dan ibarat, perkataan dan teka-teki orang bijak.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Takut akan TUHAN adalah permulaan pengetahuan, tetapi orang bodoh menghina hikmat dan didikan.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Hai anakku, dengarkanlah didikan ayahmu, dan jangan menyia-nyiakan ajaran ibumu
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 sebab karangan bunga yang indah itu bagi kepalamu, dan suatu kalung bagi lehermu.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Hai anakku, jikalau orang berdosa hendak membujuk engkau, janganlah engkau menurut;
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 jikalau mereka berkata: "Marilah ikut kami, biarlah kita menghadang darah, biarlah kita mengintai orang yang tidak bersalah, dengan tidak semena-mena;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 biarlah kita menelan mereka hidup-hidup seperti dunia orang mati, bulat-bulat, seperti mereka yang turun ke liang kubur; (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 kita akan mendapat pelbagai benda yang berharga, kita akan memenuhi rumah kita dengan barang rampasan;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 buanglah undimu ke tengah-tengah kami, satu pundi-pundi bagi kita sekalian."
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Hai anakku, janganlah engkau hidup menurut tingkah laku mereka, tahanlah kakimu dari pada jalan mereka,
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 karena kaki mereka lari menuju kejahatan dan bergegas-gegas untuk menumpahkan darah.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Sebab percumalah jaring dibentangkan di depan mata segala yang bersayap,
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 padahal mereka menghadang darahnya sendiri dan mengintai nyawanya sendiri.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Demikianlah pengalaman setiap orang yang loba akan keuntungan gelap, yang mengambil nyawa orang yang mempunyainya.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Hikmat berseru nyaring di jalan-jalan, di lapangan-lapangan ia memperdengarkan suaranya,
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 di atas tembok-tembok ia berseru-seru, di depan pintu-pintu gerbang kota ia mengucapkan kata-katanya.
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 "Berapa lama lagi, hai orang yang tak berpengalaman, kamu masih cinta kepada keadaanmu itu, pencemooh masih gemar kepada cemooh, dan orang bebal benci kepada pengetahuan?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Berpalinglah kamu kepada teguranku! Sesungguhnya, aku hendak mencurahkan isi hatiku kepadamu dan memberitahukan perkataanku kepadamu.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Oleh karena kamu menolak ketika aku memanggil, dan tidak ada orang yang menghiraukan ketika aku mengulurkan tanganku,
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 bahkan, kamu mengabaikan nasihatku, dan tidak mau menerima teguranku,
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 maka aku juga akan menertawakan celakamu; aku akan berolok-olok, apabila kedahsyatan datang ke atasmu,
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 apabila kedahsyatan datang ke atasmu seperti badai, dan celaka melanda kamu seperti angin puyuh, apabila kesukaran dan kecemasan datang menimpa kamu.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Pada waktu itu mereka akan berseru kepadaku, tetapi tidak akan kujawab, mereka akan bertekun mencari aku, tetapi tidak akan menemukan aku.
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Oleh karena mereka benci kepada pengetahuan dan tidak memilih takut akan TUHAN,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 tidak mau menerima nasihatku, tetapi menolak segala teguranku,
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 maka mereka akan memakan buah perbuatan mereka, dan menjadi kenyang oleh rencana mereka.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Sebab orang yang tak berpengalaman akan dibunuh oleh keengganannya, dan orang bebal akan dibinasakan oleh kelalaiannya.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 Tetapi siapa mendengarkan aku, ia akan tinggal dengan aman, terlindung dari pada kedahsyatan malapetaka."
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
