Dagiti Proverbio 18

1 Ti tao a mangiyad-adayo iti bagina ket mangbirbiruk iti bukodna a tarigagay, ken kabusorna ti nasayaat a panangikeddeng.

Celui qui se tient à l’écart ne cherche qu’à contenter sa passion, il s’irrite contre tout sage conseil.

2 Saan a makasarak ti maysa a maag iti ragsak iti pannakaawat, ngem iti laeng panangipakaammona iti adda iti pusona.

Ce n’est pas l’intelligence qui plaît à l’insensé, c’est la manifestation de ses pensées.

3 No dumteng ti nadangkes a tao, kakuyogna a dumteng ti pananguyaw-kakuyogna ti panangpabain ken panangumsi.

Quand vient le méchant, vient aussi le mépris, et avec la honte vient l’opprobre.

4 Dagiti isawsawang ti ngiwat ti tao ket maiyarig iti naguuneg a danum; ti burayok ti kinasirib ket maiyarig iti agay-ayus a waig.

Les paroles de la bouche de l’homme sont des eaux profondes; la source de la sagesse est un torrent qui déborde.

5 Saan a nasayaat nga ayunan dagiti nadangkes, wenno ipaidam ti hustisia kadagiti agar-aramid iti nalinteg.

Il n’est pas bon d’avoir égard à la personne du méchant, pour faire tort au juste dans le jugement.

6 Dagiti bibig ti maysa a maag ti mangipapaay kenkuana iti panagririri, ken agaw-awis ti ngiwatna iti pannakabaot.

Les lèvres de l’insensé se mêlent aux querelles et sa bouche provoque les outrages.

7 Ti ngiwat ti maysa a maag ti mismo a pakadadaelanna, ken siloanna ti bagina babaen kadagiti mismo a bibigna.

La bouche de l’insensé cause sa ruine, et ses lèvres sont un piège pour son âme.

8 Dagiti sasao ti maysa a managtsismis ket kasla taraon a naimas, ket dumanonda kadagiti kaunggan a paset ti bagi.

Les paroles du rapporteur sont des morceaux friands, elles descendent jusqu’au fond des entrailles.

9 Kasta met, a ti naliway iti trabahona ket kabsat ti tao nga adu ti madaddadaelna.

Celui qui est lâche dans son travail est frère de celui qui va à la perdition.

10 Ti nagan ni Yahweh ket kasla natibker a torre; natalged ti tao nga agar-aramid iti nalinteg nga agkamang iti daytoy.

Le nom de Yahweh est une tour forte; le juste s’y réfugie et y est en sûreté.

11 Ti kinabaknang ti nabaknang ket arigna nga isu ti nasarikedkedan a siudadna, ken ti panangipagarupna ket nangato a pader daytoy.

La fortune du riche est sa ville forte; dans sa pensée, c’est une muraille élevée.

12 Sakbay ti pannakadadaelna, napalangguad ti puso ti maysa a tao, ngem umun-una ti panagpakumbaba sakbay ti pannakaitan-ok.

Avant la ruine, le cœur de l’homme s’élève, mais l’humilité précède la gloire.

13 Ti tao a sumungbat sakbay a dumngeg-isu ti kinamaag ken pakaibabainanna.

Celui qui répond avant d’avoir écouté, c’est pour lui folie et confusion.

14 Ti espiritu ti maysa a tao ket makalasat iti panagsakit, ngem siasino koma ti makaibtur iti naburak nga espiritu?

L’esprit de l’homme le soutient dans la maladie mais l’esprit abattu, qui le relèvera?

15 Ti puso ti nalaing ket makagun-od iti pannakaammo, ken ti masirib a tao ket birbirukenna daytoy.

Un cœur intelligent acquiert la science, et l’oreille des sages cherche la science.

16 Ti sagut ti maysa a tao ket mabalin a manglukat iti dalan ken mangipan kenkuana iti sangoanan ti maysa a napateg a tao.

Le présent d’un homme lui élargit la voie, et l’introduit auprès des grands.

17 Kasla pudno ti umuna a mangikalintegan iti kasona agingga a dumteng ti kabusorna a mangpalutpot kenkuana.

Le premier qui expose sa cause paraît juste; vient la partie adverse, et on examine le différend.

18 Ti panagbibinnunot ket urnosenna dagiti riri ken pagsisinaenna dagiti agkabusor.

Le sort fait cesser les contestations, et décide entre les puissants.

19 Ti panagballigim a mangay-ayo iti napasakitan a kabsat ket narigrigat ngem iti panagballigim a mangparmek iti natibker a siudad, ken ti panagapa ket maiyarig kadagiti balunet iti maysa a palasio.

Un frère ennemi de son frère résiste plus qu’une ville forte, et leurs querelles sont comme les verrous d’un palais.

20 Mapno ti tian ti tao gapu iti bunga ti bibigna; mapnek isuna babaen iti maapit dagiti bibigna.

C’est du fruit de la bouche de l’homme que se nourrit son corps, du produit de ses lèvres qu’il se rassasie.

21 Ti patay ken biag ket adda iti pannakabalin ti dila, ken dagiti mangayat iti daytoy ket kanendanto ti bungana.

La mort et la vie sont au pouvoir de la langue; suivant son choix, on mangera ses fruits.

22 Ti siasinoman a makabirok iti asawa a babai ket makabirok iti nasayaat a banag ken makaawat iti pabor manipud kenni Yahweh.

Celui qui trouve une femme trouve le bonheur; c’est une faveur qu’il a reçue de Yahweh.

23 Agpakpakaasi ti marigrigat a tao, ngem nagubsang ti panangsungbat ti nabaknang a tao.

Le pauvre parle en suppliant, et le riche répond durement.

24 Ti mangibagbaga nga adu ti gagayyemna ket maipan iti pannakadadael babaen kadagitoy, ngem adda gayyem a nasingsinged ngem iti maysa a kabsat.

L’homme aux nombreux amis les a pour sa perte, mais il tel ami plus attaché qu’un frère.