Dagiti Proverbio 16

1 Dagiti panggep ti puso ket kukua ti makinpuso, ngem ti sungbat ni Yahweh ket agtaud iti mismo a dilana.

Del hombre son las preparaciones del corazón; mas del SEÑOR la respuesta de la lengua.

2 Amin a wagas ti maysa a tao ket nadalus iti panagkitana, ngem timtimbangen ni Yahweh dagiti pangpanggepenna.

Todos los caminos del hombre son limpios en su opinión; mas el SEÑOR pesa los espíritus.

3 Ikamangmo kenni Yahweh dagiti aramidmo, ket agballiginto dagiti panggepmo.

Encomienda al SEÑOR tus obras, y tus pensamientos serán afirmados.

4 Inaramid ni Yahweh dagiti amin a banag para iti rumbeng a pakaaramatanda, uray dagiti nadangkes para iti aldaw ti riribuk.

Todas las cosas ha hecho el SEÑOR por sí mismo, y aun al impío para el día malo.

5 Kagurgura ni Yahweh ti amin nga addaan iti natangsit a puso, uray puotenyo, madusadanto.

Abominación es al SEÑOR todo altivo de corazón; el pacto que él haga, no será sin castigo.

6 Babaen iti kinapudno ti tulag ken kinamatalek ket naakkoban ti kinamanagbasol, ken babaen iti panagbuteng kenni Yahweh ket matallikudan dagiti tattao ti panagar-aramidda iti dakes.

Por misericordia y verdad será purgado el pecado; y con el temor del SEÑOR se aparta del mal.

7 No dagiti wagas ti maysa a tao ket makaay-ayo kenni Yahweh, uray dagiti kabusor dayta a tao ket pagbalinen ni Yahweh a gayyemna.

Cuando los caminos del hombre son agradables al SEÑOR, aun a sus enemigos hacen estar en paz con él.

8 Nasaysayaat ti addaan iti bassit nga addaan iti kinalinteg, ngem ti addaan iti dakkel a sapul babaen iti kinadakes.

Mejor es lo poco con justicia, que la muchedumbre de frutos con injusticia.

9 Agplanplano ti maysa a tao iti kaunggan ti pusona, ngem iturturong ni Yahweh dagiti addangna.

El corazón del hombre piensa su camino; mas el SEÑOR endereza sus pasos.

10 Adda nadiosan a panggeddeng kadagiti bibig ti ari, saan nga agisawang ti ngiwatna iti makaallilaw a pangngeddeng.

Sentencia divina está en los labios del rey; en juicio no prevaricará su boca.

11 Aggapu kenni Yahweh dagiti napudno a pagtimbangan; isuna ti mangikedkeddeng iti dagsen dagiti adda iti supot.

Peso y balanzas de juicio son del SEÑOR; obra suya son todas las pesas de la bolsa.

12 Tunggal agaramid dagiti ari iti nadangkes a banbanag, dayta ket maysa a rumbeng a malais, ta naipasdek ti trono babaen iti panagaramid iti nalinteg.

Abominación es a los reyes hacer impiedad; porque con justicia será afirmado el trono.

13 Maragragsakan ti maysa nga ari kadagiti bibig a mangibagbaga iti umno ken ay-ayatenna ti tao nga agsasao iti pudno.

Los labios justos son el contentamiento de los reyes; y aman al que habla lo recto.

14 Ti pungtot ti maysa nga ari ket maiyarig a mensahero ti patay ngem padasen ti nasirib a tao a pagkalmaen isuna.

La ira del rey es mensajero de muerte; mas el hombre sabio la evitará.

15 Ti kinaraniag ti rupa ti ari ket biag, ken ti paraburna ket kasla ulep a mangiyeg iti tudo.

En la luz del rostro del rey está la vida; y su benevolencia es como nube de lluvia tardía.

16 Anian a nasaysayaat ti maaddaan iti kinasirib ngem iti maaddaan iti balitok. Rumbeng nga ad-adda a mapili ti maaddaan iti pannakaawat ngem iti maaddaan iti pirak.

Mejor es adquirir sabiduría que oro preciado; y adquirir inteligencia vale más que la plata.

17 Arigna a ti dalan dagiti nalinteg a tattao ket adayo iti kinadakes; ti tao a mangsalsalaknib iti biagna ket arigna a banbantayanna ti dalanna.

El camino de los rectos es apartarse del mal; el que guarda su camino guarda su alma.

18 Umuna ti kinatangsit sakbay ti pannakadadael, ken umuna ti napalangguad nga espiritu sakbay ti pannakatinnag.

Antes del quebrantamiento es la soberbia; y antes de la caída la altivez de espíritu.

19 Nasaysayaat ti agbalin a napakumbaba a kadua dagiti napanglaw a tattao ngem ti makibingay kadagiti napalangguad a tattao kadagiti sinamsamda.

Mejor es humillar el espíritu con los humildes, que partir despojos con los soberbios.

20 Makabirok iti nasayaat ti siasinoman a mang-utob kadagiti naisuro kadakuada, ken agragsak dagiti agtalek kenni Yahweh.

El entendido en la palabra, hallará el bien; y bienaventurado el que confía en el SEÑOR.

21 Ti tao a nasirib iti kaungganna ket makuna a nanakem, ken ti kinasam-it ti balikas pasayaatenna ti kabaelan a mangisuro.

El sabio de corazón es llamado entendido; y la dulzura de labios aumentará la doctrina.

22 Ti pannakaawat ket maiyarig a burayok ti biag ti tao nga addaan iti daytoy, ngem ti dusa dagiti maag ket ti kinamaagda.

Manantial de vida es el entendimiento al que lo posee; mas la erudición de los locos es locura.

23 Ti puso ti nasirib a tao ket mangmangted iti saririt iti ngiwatna ken mangnaynayon iti panangallukoy dagiti bibigna.

El corazón del sabio hace prudente su boca; y con sus labios aumenta la doctrina.

24 Ti makaay-ayo a sasao ket maiyarig a balay ti ayukan—nasam-it iti kararua ken pannakapaimbag kadagiti tulang.

Panal de miel son los dichos suaves; suavidad al alma y medicina a los huesos.

25 Adda dalan a kasla nalinteg iti maysa a tao, ngem ti murdongna ket dalan nga agturong iti patay.

Hay camino que es derecho al parecer del hombre, mas su salida son caminos de muerte.

26 Ti ganas iti pannangan ti maysa a mangmangged ket mangparegta kenkuana nga agtrabaho; guyguyugoyen isuna ti bisinna nga agtultuloy nga agtrabaho.

El alma del que trabaja, trabaja para sí; porque su boca le constriñe.

27 Agkalkali iti dakes ti awan serserbina a tao, ken ti sasaona ket kasla makasinit nga apuy.

El hombre perverso cava en busca del mal; y en sus labios hay como llama de fuego.

28 Ti ballikug a tao ket rubrubanna ti riri, kasta met a pagsisinaen ti tsismis dagiti nasinged nga aggagayyem.

El hombre perverso levanta contienda; y el chismoso aparta los príncipes.

29 Ul-ulbodan ti naranggas a tao ti kaarrubana ken iturturongna daytoy a pababa iti dalan a saan a nasayaat.

El hombre malo lisonjea a su prójimo, y le hace andar por el camino no bueno;

30 Ti tao nga agkidda-kidday ket agpangpanggep iti dakes; dagiti mangikakaem iti bibigda ket agar-aramid iti dakes.

cierra sus ojos para pensar perversidades; mueve sus labios, efectúa el mal.

31 Ti uban ket korona ti kinadayag; magun-od daytoy babaen iti panagbiag iti nalinteg a wagas.

Corona de honra es la vejez, si se hallará en el camino de justicia.

32 Nasaysayaat ti saan a nalaka a makaunget ngem ti agbalin a maingel, ken ti tao nga iturturayanna ti espirituna ket napigpigsa ngem iti tao a makababael a mangsakup iti maysa a siudad.

Mejor es el que tarde se aíra que el fuerte; y el que se enseñorea de su espíritu, que el que toma una ciudad.

33 Maipuruak iti saklot dagiti bato a mangikeddeng iti gasat, ngem ti pangngeddeng ket aggapu kenni Yahweh.

La suerte se echa en el regazo; mas del SEÑOR es el juicio de ella.