Mateo 5
1 Idi nakita ni Jesus dagiti adu a tattao, simmang-at isuna iti bantay. Idi nagtugaw isuna, immay dagiti adalanna kenkuana.
Tua mihonpi te Jesus in a mu ciang in mualtung ah kato hi: a tosuk zawkciang, a nungzui te a kung ah hongpai uh hi:
2 Nagsao ket sinuroanna ida, a kunana,
Taciang a kam hong in, amate thuhil a,
3 “Nabendisionan dagiti napanglaw iti espiritu, ta kukuada ti pagarian ti langit.
Thaa thu ah a zawngkhal te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ki ukna sia amate a, a hihi.
4 Nabendisionan dagiti agladladingit, ta maliwliwadanto.
Thum le tau in a kap te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in henepna nga tu hi.
5 Nabendisionan dagiti naemma, ta tawidendanto ti daga.
Mi nunneam te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in leitung ngamh lua tu uh hi.
6 Nabendisionan dagiti mabisin ken mawaw iti kinalinteg, ta mapunnodanto.
Thutang suana an du tui du bang in a du te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate a ngilva kik tu hi.
7 Nabendisionan dagiti manangngaasi, ta magun-oddanto ti asi.
Hesuakna neite thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate hesuakna ma sangkik tu hi.
8 Nabendisionan dagiti nasin-aw ti pusona, ta makitadanto ti Dios.
Thinsung thiangtho te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate in Pathian mu tu hi.
9 Nabendisionan dagiti mamagkappia, ta maawagandanto nga annak ti Dios.
Kilemna a vawt te thuphatoai a hihi: banghangziam cile amate Pathian tate kici tu hi.
10 Nabendisionan dagiti maparparigat gapu iti kinalinteg, ta kukuadanto ti pagarian ti langit.
Thutang suana hang in vawtsiatna a thuak te thuphatoai a hihi: banghangziam cile vantung ngam sia amate a, a hihi.
11 Nabendisionankayo no laisendakayo ken parigatendakayo dagiti tattao, wenno isawangda amin a kita ti dakes a banbanag maibusor kadakayo gapu kaniak.
Keima hang in ngual in mawsiatna taw hong vawtsia a, leilot thu a tatuam a son ciang in, thuphatoai na hi uh hi.
12 Agrag-o ken agragsakkayo la unay, ta naindaklan ti gunggonayo sadi langit. Ta iti kastoy a wagas a pinarigat dagiti tattao dagiti profeta a nagbiag sakbay kadakayo.
Lungdam vun a, angtang vun, banghangziam cile vantung ah na thaman uh lian mama hi: banghangziam cile note mai ah kamsang te zong tabang ma in vawtsia ngei uh hi.
13 Dakayo ti asin ti daga. Ngem no napukawen ti raman ti asin, kasano a pagbalinen manen a naapgad? Saanen a pulos a nasayaat para iti aniaman a banag, malaksid nga ibelleng iti ruar ket mapayatpayatan dagiti tattao.
Note sia leitung i ci na hi uh hi: ahihang ci sia a al na a om nawn bale, bangbang in al kik thei tu ziam? doipua ah vawk in peangtaw sikcil tu simngawl bangma phatuam ngawl hi.
14 Dakayo ti silaw ti lubong. Ti siudad a nabangon iti rabaw ti turod ket saan a mailemmeng.
Note sia leitung i khuavak na hi uh hi. Mualdawn ah a kisa khuapi sia kilia thei ngeingawl hi.
15 Kasta met nga awan ti tao a mangsindi iti pagsilawan sana ikabil iti sirok ti maysa a basket, ngem ikabilna ketdi iti nairanta a pagsilawan, ket aglawag para iti tumunggal maysa nga adda iti balay.
Kuama in khuaimei a det ciang khum taw khup ngei ngawl hi, meidetna munsang na ah suan in de hi; taciang tua meivang in innsung theampo tangsak hi.
16 Pagraniagenyo dagiti silawyo iti imatang dagiti tattao iti wagas a makitada dagiti nasayaat nga aramidyo ket dayawenda ti Dios Ama nga adda sadi langit.
Na khuavak uh midang te muna ah tang tahen, tabang in amate in a pha na vawt te mu tu a, van ah a om na Pa pokna pia tu uh hi.
17 Saanyo a panunoten nga immayak a mangdadael iti linteg wenno dagiti profeta. Saanak nga immay tapno dadaelen ida, ngem tapno tungpalen dagitoy.
Keima sia thukham le kamsang te thu siatsua tu in hongpai hi, ci in ngaisun heak vun: siatsua tu in hongpai ngawl khi hi, a kicingsak tu in hongpai zaw khi hi.
18 Ta pudno, ibagak kadakayo nga agingga a mapukaw ti langit ken daga, awan ti uray maysa a kur-it wenno tolnek a mapukaw manipud iti linteg, agingga a matungpal amin a banbanag.
Amantak kong son hi, van le lei a bo zong thukham sung pan a nobel bawkno khat zong khuangkhim ngawl in bo thong ngawl tu hi.
19 Ngarud, siasinoman a mangsalungasing iti kababaan kadagitoy a bilbilin ken mangisuro kadagitoy iti dadduma tapno aramidenda met ket maawaganto a kababaan idiay pagarian ti langit. Ngem siasinoman a mangtungpal kadagitoy ken mangisuro kadagitoy ket maawaganto a natan-ok idiay pagarian ti langit.
Tua ahikom, a kuamapo in, thupiak te sung pan a nobel khat pealkhial in, ngualdang thu a hil le, vantung kumpingam sung ah a nobel hi kici tu hi: ahizong in a kuamapo in thupiakte seam a, ngualdang zong a hil le, vantung kumpingam sung ah lian hi, kici tu hi.
20 Ta ibagak kadakayo a makastrekkayo iti pagarian ti langit no maartapan ti kinalintegyo ti kinalinteg dagiti eskriba ken dagiti Pariseo.
Banghangziam cile, thukhamhil te le Pharisee te na dem zo bua u le, vantung kumpingam sung ah tum thei ngawl tu nu hi, ci in kong son hi.
21 Nangngeganyo a naibaga kadakuada idi un-unana a tiempo, 'Saanka a pumatay,' ken, 'Siasinoman a pumatay ket agpeggadto iti pannakaukom.'
Nidanglai in, tualthat heak in; tualthat te thukhenna thuak tu kilawm hi, ci thu na zazo uh hi.
22 Ngem ibagak kadakayo a tunggal maysa a makaunget iti kabsatna ket agpeggadto iti pannakaukom. Ken siasinoman a mangibaga iti kabsatna, 'Awan serserbim a tao!' ket agpeggadto iti konseho. Ket siasinoman a mangibaga iti, 'Sika a maag!' ket agpeggadto iti apuy ti impierno. (Geenna g1067)
Ahihang keima in hibang in kong ci hi, a kuamapo matlap nei ngawl in a suapui te tung ah a thin-uk peuma, thukhenna thuak tu hi: taciang a kuamapo in, a suapui a zawngsak sia zong thukhen upa te kung puak tu kilawm hi: a kuamapo in, a suapuipa mi ngoai a ci peuma, hell sung a theng tu kilawm hi. (Geenna g1067)
23 Ngarud no mangidatagka iti sagutmo idiay altar ket idiay nalagipmo a ti kabsatmo ket addaan iti sakit ti nakem kenka,
Tua ahikom biaktau tung ah piak tu na ken ciang in, na suapui khatpo i hong mawsiatna khatpo na phawk le,
24 ibatim ti sagutmo iti sango ti altar, ket mapanka iti dalanmo. Makikappiaka pay nga umuna iti kabsatmo, ket kalpasanna mapanka ket idatagnmo ti sagutmo.
Na piaktu sia biaktau mai ah nusia phot in a, na suapuipa kung ah pai masa in; kilemna na vawt zawkciang, biakpiakna pia kik pheang in.
25 Makikinnaawatanka a dagus iti nangidarum kenka kabayatan a kaduam isuna iti dalan a mapan iti pangukoman, wenno saan ti nangidarum kenka ket ipaimanaka iti ukom, ket ti ukom ipaimanaka iti opisial, ket mabalin a maibaludka iti pagbaludan.
Khat po in thu hong vawt a hile, zumkong na thetma in, lamkallak ah manlang in ama taw thukimna vawt pak in; tabang a hibale, thukhen te kung hong ap tu a, thukhen te in palik te hong ap in, palik te in thonginn ah hong khia tu hi.
26 Pudno, ibagak kadakayo, saankanto a makarruar manipud sadiay agingga a mabayadam amin a binulodmo.
A mantak kong ci ciang, liausum na piak siat mateng thonginn sung pan na suakta thei batu hi.
27 Nangngegyo a naibaga, 'Saanka a makikamalala.'
Nidang in palngul mawna vawtheak in, ci sia na zaksa uh a hihi:
28 Ngem ibagak kadakayo a siasinoman a kumita iti babai nga addaan panaggartem kenkuana ket nakikamalalan kenkuana iti pusona.
Ahizong tu in, khatpo in numei khat khialpui nopna thin taw a en a hile, a thinsung pan tua nu taw khial zo hi.
29 No ti makannawan a matam ti makagapu a maitublakka, suatem ken ibellengmo iti adayo manipud kenka. Ta nasaysayaat para kenka a mapukaw ti maysa a paset ti bagim ngem maitapuak ta sibubukel a bagim iti impierno. (Geenna g1067)
Na ziatsang mit in hong khialsak a hile, khelkeak in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
30 Ket no ti makannawan nga imam ti makagapu a maitublakka, putdem ken ibellengmo iti adayo manipud kenka. Ta nasaysayaat para kenka a mapukaw ti maysa a paset ti bagim ngem ti itapuaknaka ti Dios ti entero a bagim iti impierno. (Geenna g1067)
Na ziatsang khut in hong khialsak le, tan in vawk in: na pumpi vekpi taw hell sung ah na ki khiak tu sang in pumpi khen khat na sup tu phazaw hi. (Geenna g1067)
31 Naibaga pay, 'Siasinoman a mangpapanaw iti asawana a babai, ikkanna koma iti kasuratan ti panagsina.'
Khat po in a zi a khul nuam a hile, khulna lai pia tahen, kici hi:
32 Ngem ibagak kadakayo a siasinoman a mangisina iti asawana a babai, malaksid no gapu iti kinaderrep, pagbalinenna isuna a mannakikamalala. Ken ti siasinoman a mangasawa kenkuana kalpasan a naisina ket makikamkamalala.
Ahihang keima in, khatpo in paktatna thu simngawl a zi a khul le, a zi sia palngul mawna vawt suaksak hi, taciang tua a ki khul numei a tenpui kik pa zong, palngul mawna vawt ma hi veve hi.
33 Nangngeganyo manen a naibaga kadagiti adda idi un-unana a tiempo, 'Diyo sapataan iti inuulbod ti kariyo, ngem tungpalenyo ti inkariyo iti Apo.'
Nidang in, kamciam pia heak in, ahihang Topa kung ah na kiciamna te tangtun in, ci thu na zazo uh hi:
34 Ngem ibagak kadakayo, saankayo nga agsapata uray pay babaen iti langit, ta isu ti trono ti Dios;
Ahihang kei ka hile hibang kong ci hi, kiciamna vawt lilim heak in; van sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian kumpi tokhum a hihi:
35 wenno babaen iti daga, ta isu ti pagbatayan dagiti sakana; wenno babaen iti Jerusalem, ta isu ti siudad ti naindaklan nga Ari.
Lei sam in kiciam heak in; banghangziam cile Pathian i peang ngak na mun hi: Jerusalem sam zong kiciam heak in; banghangziam cile a lian kumpipa omna mun khuapi a hihi.
36 Saanyo nga iraman ti uloyo iti panagkariyo, ta saankayo a makaaramid iti maysa a buok a puraw wenno nangisit.
Na lu sam in zong kiciam heak in, banghangziam cile na samzamno khat vomsak le kangsak thei ngawl ni hi.
37 Ngem kastoy koma ti kunayo, 'Wen, no wen,' wenno 'Saan, no saan.' Ta aniaman a banag a nalablabes ngem iti daytoy ket nagtaud iti daydiay a managdakdakes.
Ahihang, ngualdang taw na ki paupui ciang in, A “hi” te ‘hi'; a “hi ngawl” te “hi ngawl” ma ci vun: banghangziam cile hi teng zawkciang sia pha nawn ngawl hi.
38 Nangngegyo a naibaga, 'Mata para iti mata, ken ngipen para iti ngipen.'
Mittang khat luang in mit tang khat, hatang khat luang in ha tang khat, ci thu na zaksa uh a hihi:
39 Ngem ibagak kadakayo, saanyo a kalabanen ti managdakdakes. Ngem ketdi, siasinoman a mangtungpa iti makannawan a pingpingmo, itayam pay ti bangir a pingpingmo.
Ahihang kei hibang in kong ci hi, siatna te na khak heak vun: khatpo in na ziatsang biang hong beang le, na veisang biang zong daw vet lai in.
40 Ket no adda agtarigagay a mangidarum kenka idiay pangukoman ken alaenna ti kawesmo, palubosam dayta a tao nga alaenna pay ti kagaymo.
Khatpo in na puansil dei in thu hong vawt le, na tungsil zong pia vet in.
41 Ket siasinoman a mangpilit kenka a mangdaliasat iti maysa a milia, kumuyogka kenkuana iti dua.
Nang hong zawthawkvawt khatpo in tai khat hongpaisak le, tai ni dong paipui vet in.
42 Mangtedka iti siasinoman nga agdawat kenka, ken saanmo a tallikudan ti siasinoman nga agtarigagay nga agbulod kenka.
Van hong ngen te pia in, ciang hong pu nuam te zong nial heak in.
43 Nangngegyo a naibaga, 'Ayatem ti kaarrubam ken guraem ti kabusormo.'
Na innpam it in, na ngal te ensan in, ci thu na zaksa uh a hihi.
44 Ngem ibagak kadakayo, ayatenyo dagiti kabusoryo ken ikararaganyo dagiti mangparparigat kadakayo,
Ahihang kei kong cina pan, na ngal te uh it vun a, no hong hamsiat te thupha pia vun, no hong ensan te atu thungetsak vun;
45 tapno agbalinkayo nga annak ti Amayo nga adda sadi langit. Ta inaramidna ti initna nga agraniag kadagiti dakes ken naimbag, ken mangmangted iti tudo kadagiti nalinteg ken saan a nalinteg.
Tabang in vantung a om na Pa uh i tate na hi tu uh hi: banghangziam cile Ama in misia le mipha te tung ah ni suaksak a, thuman le thuman ngawl te tung ah ngua zusak hi.
46 Ta no ay-ayatenyo dagiti mangay-ayat kadakayo, ania ti magunggonayo? Saan kadi nga uray dagiti agsingsingir iti buis ket aramidenda ti kasta met laeng a banag?
Banghangziam cile no hong it te bek na it uh le, bang thaman a om ziam? siadong te nangawn zong in tabangma seam hi ngawl ziam?
47 Ket no dagiti laeng kakabsatyo ti kablaawanyo, ania ti ar-aramidenyo a nasaysayaat ngem kadagiti dadduma? Saan kadi nga uray dagiti Hentil ket aramidenda ti kasta met laeng a banag?
Na suapui te bek na paupui uh le, ngualdang taw bang ki lamdang nu ziam? siadong te zong tabangma vawt hi ngawl ziam?
48 Ngarud, masapul nga awan ti pagkuranganyo, kas iti Amayo nga adda sadi langit nga awan pagkuranganna.
Vantung a na Pa uh cialcing ahi bangma in, no zong na cialcing uh kul hi, ci hi.
