Ester 3

1 Kalpasan dagitoy a banbanag, impangato ni Ari Ahasuero ti saad ni Haman a putot ni Hamedata nga Agagita, ket naisaad ti turayna a nangatngato ngem kadagiti amin nga opisial a kaduana.

And after this king Artaxerxes highly honoured Aman [son] of Amadathes, the Bugaean, and exalted him, and set his seat above all his friends.

2 Dagiti amin nga adipen iti ari nga adda iti ruangan ti palasio ti ari ket kankanayon nga agparintumeng ken agpakleb iti sangoanan ni Haman, kas iti imbilin ti ari nga aramidenda. Ngem saan a nagparitumeng wenno nagpakleb ni Mardokeo.

And all in the palace did him obeisance, for so the king had given orders to do: but Mardochaeus did not do him obeisance.

3 Ket kinuna dagiti adipen ti ari nga adda iti ruangan ti palasio ti ari kenni Mardokeo, “Apay a salsalungasingem ti bilin iti ari?”

And they in the king's palace said to Mardochaeus, Mardochaeus, why do you transgress the commands of the king?

4 Inaldaw-aldaw a katkatungtungenda isuna, ngem nagkedked isuna nga agtulnog iti kalikagumda. Isu a nakitungtongda kenni Haman tapno makita no agtalinaed latta ti banag maipanggep kenni Mardokeo, ta imbagana kadakuada nga isuna ket maysa a Judio.

[Thus] they spoke daily to him, but he listened not to them; so they represented to Aman that Mardochaeus resisted the commands of the king: and Mardochaeus had shown to them that he was a Jew.

5 Idi nakita ni Haman a saan a nagparintumeng ken nagtamed ni Mardokeo kenkuana, nakapungtot ni Haman.

And when Aman understood that Mardochaeus did not obeisance to him, he was greatly enraged,

6 Kinagurana ti kapanunutan a ni Mardokeo laeng ti mapapatay, ta imbaga dagiti adipen ti ari no siasino dagiti tattao ni Mardokeo. Kayat ni Haman a mapukaw dagiti amin a Judio, dagiti tattao ni Mardokeo, nga adda iti entero a pagarian ni Ahasuero.

and took counsel to destroy utterly all the Jews who were under the rule of Artaxerxes.

7 Iti umuna a bulan (a bulan ti Nisan), iti maikasangapulo ket dua a tawen ni Ari Ahasuero, adda iti nangipuruak iti Pur—dayta ket nagbibinnunotda—iti sangoanan ni Haman—binnunotan para iti tunggal aldaw ken bulan, tapno makapilida ti aldaw ken bulan— agingga a napilida ti maikasangapulo ket dua a bulan (ti bulan iti Adar).

And he made a decree in the twelfth year of the reign of Artaxerxes, and cast lots daily and monthly, to kill in one day the race of Mardochaeus: and the lot fell on the fourteenth [day] of the month which is Adar.

8 Ket kinuna ni Haman kenni Ari Ahasuero, “Adda iti bunggoy dagiti tattao a naiwaras ken naibunong kadagiti amin a probinsia iti pagariam. Dagiti lintegda ket naidumduma kadagiti sabali a tattao, ket saanda a salsaluadan dagiti linteg ti ari, isu a saan a maiparbeng a palubosan ida iti ari nga agtalinaed.

And he spoke to king Artaxerxes, saying, There is a nation scattered amongst the nations in all your kingdom, and their laws differ from [those of] all the [other] nations; and they disobey the laws of the king; and it is not expedient for the king to let them alone.

9 No makaay-ayo daytoy iti ari, mangitedka iti bilin a papatayen isuda, ket mangtimbangak iti sangapulo a ribo a talento ti pirak a maipaima kadagidiay mangay-aywan kadagiti sanikua ti ari, tapno ikabilda daytoy iti pangiduldulinan ti kinabaknang ti ari.”

If it seem good to the king, let him make a decree to destroy them: and I will remit into the king's treasury ten thousand talents of silver.

10 Ket inuksot ti ari iti pagtatak a singsing manipud iti imana ket intedna daytoy kenni Haman a putot ni Hamedata nga Agagita, a kabusor dagiti Judio.

And the king took off his ring, and gave it into the hands of Aman, to seal the decrees against the Jews.

11 Kinuna ti ari kenni Haman, “Kitaekto a maisubli kenka ken kadagiti tattaom ti kuarta. Aramidemto ti aniaman a kalikagummo iti daytoy.”

And the king said to Aman, Keep the silver, and treat the nation as you will.

12 Ket napaayaban dagiti eskriba ti ari iti maikasangapulo ket tallo nga aldaw ti umuna a bulan, ket ti linteg a naglaon kadagiti amin nga imbilin ni Haman ket naisurat para kadagiti gobernador dagiti probinsia ti ari, dagidiay nga adda iti amin a probinsia, kadagiti gobernador iti nadumaduma a tattao, ken kadagiti opisial dagiti amin a tattao, iti tumunggal probinsia iti bukodda a pannurat, ken iti tumunggal tattao iti bukodda a pagsasao. Naisurat daytoy iti nagan ni Ari Ahasuero ken napasingkedan babaen iti singsingna.

So the king's recorders were called in the first month, on the thirteenth [day], and they wrote as Aman commanded to the captains and governors in every province, from India even to Ethiopia, to a hundred and twenty-seven provinces; and to the rulers of the nations according to their [several] languages, in the name of king Artaxerxes.

13 Dagiti kasuratan ket naipatulod ken naiyawat kadagiti amin a probinsia iti ari, tapno pukawen, papatayen, ken dadaelen amin dagiti Judio, manipud iti kaubingan agingga iti kalakayan, ubbing ken babbai, iti maysa nga aldaw—iti maikasangapulo ket tallo nga aldaw iti maikasangapulo ket dua a bulan (a bulan ti Adar) —ken tapno samsamenda dagiti sanikuada.

And [the message] was sent by posts throughout the kingdom of Artaxerxes, to destroy utterly the race of the Jews on the first day of the twelfth month, which is Adar, and to plunder their goods.

14 Ti kopya ti surat ket naaramid a linteg iti tunggal probinsia. Naipakaamo kadagiti amin a tattao iti tunggal probinsia a nasken nga agsaganada para iti daytoy nga aldaw.

And the copies of the letters were published in every province; and an order was given to all the nations to be ready against that day.

15 Rimuar ken nagap-apura dagiti mensahero a nangiwaras iti bilin ti ari. Naiwaras met ti bilin iti palasio ti Susa. Nagtugaw nga agin-inum ti ari ken ni Haman, ngem mariribukan ti siudad ti Susa.

And the business was hastened, and [that] at Susa: and the king and Aman began to drink; but the city was troubled.