Lúkas 18
1 Eitt sinn sagði Jesús lærisveinum sínum þessa sögu til að hvetja þá til að gefast ekki upp að biðja, fyrr en svarið kæmi:
Jesus told his disciples a parable to show them that they should always pray and never despair.
2 „Í borg einni var dómari, sem ekki trúði á Guð, og fyrirleit alla menn.
“There was,” he said, “in a certain town a judge, who had no fear of God nor regard for people.
3 Ekkja, sem þar bjó, kom oft til hans og bað hann að leita réttar síns gegn manni, sem brotið hafði gegn henni.
In the same town there was a widow who went to him again and again, and said ‘Grant me justice against my opponent.’
4 Í fyrstu gaf dómarinn henni engan gaum, en að lokum fór hún að fara í taugarnar á honum. „Ég hræðist hvorki Guð né menn, “sagði hann við sjálfan sig, „en þessi kona veldur mér ónæði. Ég ætla að sjá til þess að hún nái rétti sínum, því ég er orðinn leiður á henni, hún er alltaf að koma.“
For a time the judge refused, but afterward he said to himself ‘Although I am without fear of God or regard for people,
yet, as this widow is so troublesome, I will grant her justice, to stop her from plaguing me with her endless visits.’”
6 Drottinn sagði: „Haldið þið að Guð láti ekki sitt fólk ná rétti sínum, ef það hrópar til hans dag og nótt, fyrst hægt er að hafa áhrif á vondan dómara?
Then the Master added, “Listen to what this iniquitous judge says!
And God – won’t he see that his own people, who cry to him night and day, have justice done them – though he holds his hand?
8 Jú, áreiðanlega! Og hann mun svara því fljótt! Spurningin er hve marga trúaða og bænrækna ég finn þegar ég, Kristur, kem aftur.“
He will, I tell you, give them justice soon enough! Yet, when the Son of Man comes, will he find faith on earth?”
9 Síðan sagði hann þeim, sem stærðu sig af verkum sínum og fyrirlitu aðra, eftirfarandi sögu:
Another time, speaking to people who were satisfied that they were religious, and who regarded everyone else with scorn, Jesus told this parable –
10 „Tveir men fóru upp í musterið til að biðjast fyrir. Annar var farísei, en hinn var skattheimtumaður.
“Two men went up into the Temple Courts to pray. One was a Pharisee and the other a tax-gatherer.
11 Faríseinn bað þannig: „Guð, ég þakka þér að ég er ekki eins og syndararnir, til dæmis eins og þessi skattheimtumaður! Ég stel aldrei, ég drýgi ekki hór,
The Pharisee stood forward and began praying to himself in this way – ‘God, I thank you that I am not like other men – thieves, rogues, adulterers – or even like this tax-gatherer.
12 ég fasta tvisvar í viku og gef tíund af öllu sem ég vinn mér inn.“
I fast twice a week, and give a tenth of everything I get to God.’
13 Óprúttni skattheimtumaðurinn stóð langt frá og þorði ekki einu sinni að horfa upp til himins meðan hann bað, heldur barði sér hryggur á brjóst og sagði: „Guð, vertu mér syndugum líknsamur.“
Meanwhile the tax-gatherer stood at a distance, not venturing even to raise his eyes to heaven, but he kept striking his breast and saying ‘God, have mercy on me, a sinner.’
14 Ég segi ykkur: Þessi syndari fékk fyrirgefningu, en ekki faríseinn! Hinir hrokafullu verða niðurlægðir, en auðmjúkum veitt náð.“
This man, I tell you, went home pardoned, rather than the other. For everyone who exalts himself will be humbled, while everyone who humbles himself will be exalted.”
15 Dag einn komu mæður með börnin sín til Jesú til að hann snerti þau og blessaði, en lærisveinarnir skipuðu þeim burt.
Some of the people were bringing even their babies to Jesus, for him to touch them; but, when the disciples saw it, they began to find fault with those who had brought them.
16 Þá kallaði Jesús börnin til sín og sagði við lærisveinana: „Leyfið börnunum að koma til mín, en hindrið þau ekki. Guðsríki er fyrir þá sem hafa hjartalag og trú eins og þessi litlu börn, en sá sem ekki hefur trú eins og þau, mun aldrei þangað komast.“
Jesus, however, called the little children to him. “Let the little children come to me,” he said, “and do not hinder them, for it is to the childlike that the kingdom of God belongs.
I tell you, unless a man receives the kingdom of God like a child, he will not enter it at all.”
18 Höfðingi nokkur spurði Jesú: „Góði meistari, hvað á ég að gera til að eignast eilíft líf?“ (aiōnios g166)
And one of the leaders asked Jesus this question – “Good teacher, what must I do if I am to gain eternal life?” (aiōnios g166)
19 „Veistu hvað þú ert að segja þegar þú kallar mig góðan?“spurði Jesús. „Aðeins einn er góður í raun og veru, og það er Guð.
“Why do you call me good?” answered Jesus. “No one is good but God.
20 Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki drýgja hór, þú skalt ekki myrða, ekki stela, ekki ljúga, heiðraðu föður þinn og móður þína, “
You know the commandments – Do not commit adultery, Do not kill, Do not steal, Do not say what is false about others, Honor your father and your mother.”
21 Maðurinn svaraði: „Ég hef hlýðnast öllum þessum boðum frá barnæsku.“
“I have observed all these,” he replied, “from childhood.”
22 „Eitt vantar þig enn, “sagði Jesús, „og það er þetta: Seldu allt sem þú átt, gefðu fátækum andvirðið og þá muntu eignast fjársjóð á himnum – komdu síðan og fylgdu mér.“
Hearing this, Jesus said to him, “There is one thing still lacking in you; sell everything that you have, and distribute to the poor, and you will have wealth in heaven; then come and follow me.”
23 Þegar maðurinn heyrði þetta, fór hann hryggur í burtu, því að hann var mjög ríkur.
But the man became greatly distressed on hearing this, for he was extremely rich.
24 Jesús horfði á eftir honum og sagði síðan við lærisveina sína: „Það er erfitt fyrir hina ríku að komast inn í guðsríki!
Seeing this, Jesus said to his disciples, “How hard it is for the wealthy to enter the kingdom of God!
25 Það er auðveldara fyrir úlfalda að smjúga gegnum nálarauga, en fyrir ríkan mann að komast inn í guðsríki.“
It is easier, indeed, for a camel to get through a needle’s eye than for a rich person to enter the kingdom of God!”
26 Þegar lærisveinarnir heyrðu þetta hrópuðu þeir: „Hver getur þá orðið hólpinn, fyrst það er svona erfitt?“
“Then who can be saved?” asked those who heard this.
27 „Guð getur það sem menn geta ekki, “svaraði Jesús.
But Jesus said, “What is impossible with people is possible with God.”
28 Þá sagði Pétur: „Við höfum yfirgefið heimili okkar og fylgt þér.“
“But we,” said Peter, “we left what belonged to us and followed you.”
29 „Já, “svaraði Jesús, „allir sem yfirgefa heimili, konu, bræður, foreldra eða börn vegna guðsríkisins,
“I tell you,” he answered, “that there is no one who has left house, or wife, or brothers, or parents, or children, for the sake of the kingdom of God,
31 Síðan kallaði hann þá tólf saman og sagði: „Þið vitið að við erum á leiðinni til Jerúsalem. Þegar þangað kemur, mun allt rætast sem hinir fornu spámenn sögðu um mig.
Gathering the Twelve around him, Jesus said to them, “Listen! We are going up to Jerusalem; and there everything that is written in the prophets will be done to the Son of Man.
32 Ég verð framseldur heiðingjunum, en þeir munu hæða mig og spotta. Einnig munu þeir hrækja á mig,
For he will be given up to the Gentiles, mocked, insulted and spat on;
33 húðstrýkja og loks lífláta, en á þriðja degi mun ég rísa upp.“
they will scourge him, and then put him to death; and on the third day he will rise again.”
34 Þeir skildu ekki hvað hann var að segja og fannst það algjör ráðgáta.
The apostles did not comprehend any of this. His meaning was unintelligible to them and they did not understand what he was saying.
35 Þegar þeir nálguðust Jeríkó sat blindur betlari við veginn.
As Jesus was getting near Jericho, a blind man was sitting by the roadside, begging.
36 Þegar hann heyrði að mikill mannfjöldi var að nálgast, spurði hann hvað um væri að vera.
Hearing a crowd going by, the man asked what was the matter;
37 Honum var þá sagt að Jesús frá Nasaret væri þar á ferð.
and, when people told him that Jesus of Nazareth was passing,
38 Þá fór hann að hrópa í sífellu: „Jesús, sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
he shouted out, “Jesus, Son of David, take pity on me!”
39 Fólkið sem gekk á undan Jesú, reyndi að þagga niður í honum. En þá hrópaði hann enn hærra: „Sonur Davíðs, miskunna þú mér!“
Those who were in front kept telling him to be quiet, but he continued to call out the louder, “Son of David, take pity on me!”
40 Þegar Jesús kom nær, nam hann staðar og sagði: „Komið með blinda manninn hingað.“
Then Jesus stopped and ordered the man to be brought to him. And, when he had come close up to him, Jesus asked him,
41 Síðan spurði Jesús hann: „Hvað viltu að ég geri fyrir þig?“„Drottinn, “sagði hann biðjandi, „mig langar að fá sjónina.“
“What do you want me to do for you?” “Master,” he said, “I want to recover my sight.”
42 „Nú getur þú séð, “sagði Jesús. „Trú þín hefur læknað þig.“
And Jesus said, “Recover your sight, your faith has delivered you.”
43 Samstundis fékk maðurinn sjónina og fylgdi Jesú og lofaði Guð. Allir sem þetta sáu lofuðu Guð.
Instantly he recovered his sight, and began to follow Jesus, praising God. And all the people, on seeing it, gave glory to God.
