Postulasagan 2
1 Nú voru liðnar sjö vikur frá dauða og upprisu Jesú og kominn hvítasunnudagur. Þegar hinir trúuðu höfðu safnast saman þennan dag,
And in the day of the Pentecost being fulfilled, they were all with one accord at the same place,
2 heyrðist skyndilega þytur, líkt og stormgnýr, uppi yfir þeim og fyllti húsið sem þeir voru í.
and there came suddenly out of the heaven a sound as of a bearing violent breath, and it filled all the house where they were sitting,
3 Síðan birtist eitthvað sem líktist eldtungum og settist á höfuð þeirra.
and there appeared to them divided tongues, as it were of fire; it sat also upon each one of them,
4 Þá fylltust þeir allir heilögum anda og fóru að tala tungumál, sem þeir höfðu aldrei lært, en heilagur andi gerði þeim kleift að tala.
and they were all filled with the Holy Spirit, and began to speak with other tongues, according as the Spirit was giving them to declare.
5 Margir guðræknir Gyðingar voru í Jerúsalem þennan dag. Þeir höfðu komið frá ýmsum löndum, til að taka þátt í hátíðinni.
And there were dwelling in Jerusalem Jews, devout men from every nation of those under the heaven,
6 Þegar þeir heyrðu stormgnýinn fara um loftið komu þeir hlaupandi til að sjá hvað væri á seyði. Þegar fólkið heyrði lærisveinana tala á sínum þjóðtungum varð það forviða.
and the rumour of this having come, the multitude came together, and was confounded, because they were each one hearing them speaking in his proper dialect,
7 „Hvernig má þetta vera?“hrópaði það. „Eru þetta ekki allt saman Galíleumenn?
and they were all amazed, and did wonder, saying one unto another, 'Lo, are not all these who are speaking Galileans?
8 Samt heyrum við þá tala okkar eigin tungumál!
and how do we hear, each in our proper dialect, in which we were born?
9 Við, sem erum Partar, Medar og Elamítar, og komum frá Mesapótamíu, Júdeu, Kappadókíu, Pontus og Asíu.
Parthians, and Medes, and Elamites, and those dwelling in Mesopotamia, in Judea also, and Cappadocia, Pontus, and Asia,
10 Við frá Frýgíu, Pamfýlíu, Egyptalandi, og við sem tölum Kýrene-mállýskuna í Líbýu, og við sem komum frá Róm – bæði Gyðingar og þeir sem tekið hafa Gyðingatrú –
Phrygia also, and Pamphylia, Egypt, and the parts of Libya, that [are] along Cyrene, and the strangers of Rome, both Jews and proselytes,
11 Krítverjar og Arabar… við heyrum þá tala á okkar máli um máttarverk Guðs!“
Cretes and Arabians, we did hear them speaking in our tongues the great things of God.'
12 Þarna stóð fólkið og vissi ekki sitt rjúkandi ráð. „Hvað er nú þetta?“spurði það hvert annað.
And they were all amazed, and were in doubt, saying one unto another, 'What would this wish to be?'
13 Aðrir gerðu grín að öllu saman og sögðu: „Þeir eru drukknir, það er allt og sumt!“
and others mocking said, — 'They are full of sweet wine;'
14 Þá gekk Pétur fram, ásamt postulunum ellefu og kallaði til mannfjöldans: „Hlustið nú öll, hvort sem þið eruð gestir eða íbúar í Jerúsalem.
and Peter having stood up with the eleven, lifted up his voice and declared to them, 'Men, Jews! and all those dwelling in Jerusalem, let this be known to you, and harken to my sayings,
15 Sumir ykkar segja að þessir menn séu drukknir. Það er ekki rétt. Það er ekki orðið nógu áliðið dags til að svo geti verið. Menn drekka sig ekki fulla klukkan 9 að morgni.
for these are not drunken, as ye take it up, for it is the third hour of the day.
16 Þetta sem þið hafið séð í morgun, var sagt fyrir af Jóel spámanni fyrir mörgum öldum:
'But this is that which hath been spoken through the prophet Joel:
17 „Á hinum síðustu dögum, “segir Guð, „mun ég úthella anda mínum yfir alla menn. Og þá munu synir ykkar og dætur spá, æskumenn ykkar sjá sýnir og aldrað fólk mun dreyma merkilega drauma.
And it shall be in the last days, saith God, I will pour out of My Spirit upon all flesh, and your sons and your daughters shall prophesy, and your young men shall see visions, and your old men shall dream dreams;
18 Heilagur andi mun koma yfir alla þjóna mína, konur og karla, og þau munu spá.
and also upon My men-servants, and upon My maid-servants, in those days, I will pour out of My Spirit, and they shall prophesy;
19 Ég mun láta undur gerast á himni og jörðu – blóð, eld og reykjarmökk.
and I will give wonders in the heaven above, and signs upon the earth beneath — blood, and fire, and vapour of smoke,
20 Sólin skal verða svört og tunglið rautt eins og blóð, áður en hinn mikli og dýrlegi dagur Drottins kemur.
the sun shall be turned to darkness, and the moon to blood, before the coming of the day of the Lord — the great and illustrious;
21 En hver sem ákallar Drottin mun frelsast.“
and it shall be, every one — whoever shall call upon the name of the Lord, he shall be saved.
22 Ísraelsmenn, takið eftir! Guð sýndi berlega hver Jesús frá Nasaret var, með því að láta hann vinna mikil kraftaverk, sem ykkur eru kunn.
'Men, Israelites! hear these words, Jesus the Nazarene, a man approved of God among you by mighty works, and wonders, and signs, that God did through him in the midst of you, according as also ye yourselves have known;
23 Guð, sem var að framkvæma fyrirætlun sína, leyfði ykkur með aðstoð rómverskra yfirvalda að negla Jesú á krossinn og taka hann af lífi.
this one, by the determinate counsel and foreknowledge of God, being given out, having taken by lawless hands, having crucified — ye did slay;
24 Eftir það leysti Guð hann úr greipum dauðans og lét hann vakna aftur til lífsins, því dauðinn gat ekki haldið honum.
whom God did raise up, having loosed the pains of the death, because it was not possible for him to be held by it,
25 Davíð konungur segir um hann: „Ég veit að Drottinn er alltaf með mér. Hann hjálpar mér. Hann styður mig með mætti sínum.
for David saith in regard to him: I foresaw the Lord always before me — because He is on my right hand — that I may not be moved;
26 Því gleðst hjarta mitt og tunga mín vegsamar hann. Ég veit að líkami minn þarf ekki að óttast dauðann,
because of this was my heart cheered, and my tongue was glad, and yet — my flesh also shall rest on hope,
27 því að hvorki munt þú skilja sál mína eftir meðal hinna dánu, né láta líkama sonar þíns rotna. (Hadēs g86)
because Thou wilt not leave my soul to hades, nor wilt Thou give Thy Kind One to see corruption; (Hadēs g86)
28 Þú gefur mér lífið á ný og fyllir mig dýrlegri gleði í nálægð þinni.“
Thou didst make known to me ways of life, Thou shalt fill me with joy with Thy countenance.
29 Kæru vinir, hugleiðið þetta. Davíð var ekki að tala um sjálfan sig, þegar hann sagði þessi orð, því að hann dó og var grafinn og gröf hans er enn hér á meðal okkar.
'Men, brethren! it is permitted to speak with freedom unto you concerning the patriarch David, that he both died and was buried, and his tomb is among us unto this day;
30 En hann var spámaður og vissi að Guð hafði lofað því með órjúfanlegum eiði, að einn af afkomendum hans skyldi verða Kristur og sitja í hásæti hans.
a prophet, therefore, being, and knowing that with an oath God did swear to him, out of the fruit of his loins, according to the flesh, to raise up the Christ, to sit upon his throne,
31 Davíð sá langt fram í tímann og sagði fyrir um upprisu Krists, að sál hans yrði ekki skilin eftir meðal hinna dánu og líkami hans myndi ekki heldur rotna. (Hadēs g86)
having foreseen, he did speak concerning the rising again of the Christ, that his soul was not left to hades, nor did his flesh see corruption. (Hadēs g86)
32 Þarna var hann að tala um Jesú og við erum öll vitni að því að Jesús reis upp frá dauðum.
'This Jesus did God raise up, of which we are all witnesses;
33 Nú situr hann í æðsta heiðurssæti á himnum við hlið Guðs. Faðirinn hafði lofað að gefa honum vald til að senda heilagan anda – og í dag hafið þið séð þetta loforð efnt.
at the right hand then of God having been exalted — also the promise of the Holy Spirit having received from the Father — he was shedding forth this, which now ye see and hear;
34 Davíð var aldrei hafinn til himins. En hann sagði einnig: „Guð sagði við minn Drottin, það er að segja Krist: „Set þig hér í heiðurssætið við hlið mér,
for David did not go up to the heavens, and he saith himself: The Lord saith to my lord, Sit thou at my right hand,
35 þar til ég hef gjörsigrað óvini þína.““
till I make thy foes thy footstool;
36 Ég lýsi því hér með yfir við alla í Ísrael að Guð hefur gert þennan Jesú, sem þið krossfestuð, bæði að Drottni og Kristi.“
assuredly, therefore, let all the house of Israel know, that both Lord and Christ did God make him — this Jesus whom ye did crucify.'
37 Orð Péturs höfðu djúp áhrif á fólkið og það sagði við hann og hina postulana: „Hvað eigum við þá að gera, bræður?“
And having heard, they were pricked to the heart; they say also to Peter, and to the rest of the apostles, 'What shall we do, men, brethren?'
38 Pétur svaraði: „Sérhvert ykkar verður að snúa sér frá syndinni og láta skírast í nafni Jesú Krists til fyrirgefningar syndanna, og þá fáið þið einnig þessa gjöf, heilagan anda.
and Peter said unto them, 'Reform, and be baptized each of you on the name of Jesus Christ, to remission of sins, and ye shall receive the gift of the Holy Spirit,
39 Kristur hét því að allir skyldu fá gjöf heilags anda, allir sem Drottinn Guð okkar kallar til sín, einnig börnin ykkar og þeir sem búa í fjarlægum löndum.“
for to you is the promise, and to your children, and to all those afar off, as many as the Lord our God shall call.'
40 Pétur hélt langa ræðu, skoraði á fólkið og sagði: „Látið frelsast frá syndum þessarar þjóðar!“
Also with many more other words he was testifying and exhorting, saying, 'Be saved from this perverse generation;'
41 Þeir sem trúðu orðum Péturs tóku skírn, alls um 3.000 manns.
then those, indeed, who did gladly receive his word were baptized, and there were added on that day, as it were, three thousand souls,
42 Þau héldu fast við kenningu postulanna og ræktu samfélagið, brotningu brauðsins og bænirnar.
and they were continuing stedfastly in the teaching of the apostles, and the fellowship, and the breaking of the bread, and the prayers.
43 Öll ræktu þau trú sína vel og postularnir gerðu mörg kraftaverk.
And fear came on every soul, many wonders also and signs were being done through the apostles,
44 Allir sem trúðu héldu hópinn og höfðu allt sameiginlegt.
and all those believing were at the same place, and had all things common,
45 Þeir seldu eigur sínar og skiptu síðan milli allra eftir þörfum hvers og eins.
and the possessions and the goods they were selling, and were parting them to all, according as any one had need.
46 Þeir komu daglega saman í musterinu, til að lofa Guð og tilbiðja. Einnig hittist fólkið í smáhópum, í heimahúsum, þar sem brauðið var brotið. Þau neyttu fæðunnar með gleði og þakklæti,
Daily also continuing with one accord in the temple, breaking also at every house bread, they were partaking of food in gladness and simplicity of heart,
47 og vegsömuðu Guð. Þau voru vinsæl meðal allra og Drottinn bætti daglega í hópinn nýju fólki sem lét frelsast.
praising God, and having favour with all the people, and the Lord was adding those being saved every day to the assembly.
