< מִשְׁלֵי 23 >
כי תשב ללחום את מושל בין תבין את אשר לפניך׃ | 1 |
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
ושמת שכין בלעך אם בעל נפש אתה׃ | 2 |
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
אל תתאו למטעמותיו והוא לחם כזבים׃ | 3 |
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
אל תיגע להעשיר מבינתך חדל׃ | 4 |
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
התעוף עיניך בו ואיננו כי עשה יעשה לו כנפים כנשר ועיף השמים׃ | 5 |
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
אל תלחם את לחם רע עין ואל תתאו למטעמתיו׃ | 6 |
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
כי כמו שער בנפשו כן הוא אכל ושתה יאמר לך ולבו בל עמך׃ | 7 |
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
פתך אכלת תקיאנה ושחת דבריך הנעימים׃ | 8 |
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
באזני כסיל אל תדבר כי יבוז לשכל מליך׃ | 9 |
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
אל תסג גבול עולם ובשדי יתומים אל תבא׃ | 10 |
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
כי גאלם חזק הוא יריב את ריבם אתך׃ | 11 |
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
הביאה למוסר לבך ואזנך לאמרי דעת׃ | 12 |
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
אל תמנע מנער מוסר כי תכנו בשבט לא ימות׃ | 13 |
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
אתה בשבט תכנו ונפשו משאול תציל׃ (Sheol ) | 14 |
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol )
בני אם חכם לבך ישמח לבי גם אני׃ | 15 |
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
ותעלזנה כליותי בדבר שפתיך מישרים׃ | 16 |
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
אל יקנא לבך בחטאים כי אם ביראת יהוה כל היום׃ | 17 |
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
כי אם יש אחרית ותקותך לא תכרת׃ | 18 |
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
שמע אתה בני וחכם ואשר בדרך לבך׃ | 19 |
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
אל תהי בסבאי יין בזללי בשר למו׃ | 20 |
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
כי סבא וזולל יורש וקרעים תלביש נומה׃ | 21 |
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
שמע לאביך זה ילדך ואל תבוז כי זקנה אמך׃ | 22 |
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
אמת קנה ואל תמכר חכמה ומוסר ובינה׃ | 23 |
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
גול יגול אבי צדיק יולד חכם וישמח בו׃ | 24 |
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
ישמח אביך ואמך ותגל יולדתך׃ | 25 |
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
תנה בני לבך לי ועיניך דרכי תרצנה׃ | 26 |
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
כי שוחה עמקה זונה ובאר צרה נכריה׃ | 27 |
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
אף היא כחתף תארב ובוגדים באדם תוסף׃ | 28 |
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
למי אוי למי אבוי למי מדונים למי שיח למי פצעים חנם למי חכללות עינים׃ | 29 |
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
למאחרים על היין לבאים לחקר ממסך׃ | 30 |
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
אל תרא יין כי יתאדם כי יתן בכיס עינו יתהלך במישרים׃ | 31 |
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
אחריתו כנחש ישך וכצפעני יפרש׃ | 32 |
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
עיניך יראו זרות ולבך ידבר תהפכות׃ | 33 |
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
והיית כשכב בלב ים וכשכב בראש חבל׃ | 34 |
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
הכוני בל חליתי הלמוני בל ידעתי מתי אקיץ אוסיף אבקשנו עוד׃ | 35 |
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.