Luka 12
1 I A manawa, ka akoakoa lehulehu loa ana mai o ka ahakanaka, a hehi kekahi maluna o kekahi, olelo mua mai la ia i kana mau haumana, I nui ko oukou malama ia oukou iho i ka mea hu a ka poe Parisaio; o ka hookamani no ia.
当时有成千上万的人聚在一起，甚至出现踩踏现象。耶稣就先对门徒说：“虚伪就像是法利赛人的‘酵母’，你们要提防。
2 No ka mea, aohe mea i uhiia e pau ole i ka weheia; aole hoi mea i hunaia e pau ole i ka ikeia.
隐藏之事最终会显现，遮掩之事最终会暴露，为人所知。
3 O ka mea a oukou i olelo ai ma ka pouli, e loheia auanei ia ma ka malamalama, a o ka mea a oukou i olelo ai i na pepeiao, maloko o na keena mehameha, e haiia auanei ia maluna iho o na hale.
你们在暗处说的话，必会被明处之人听见。你们在内室低语交谈的内容，必会在房顶处宣扬出去。
4 Ke olelo aku hoi au ia oukou, e kuu mau hoaaloha, Mai makau oukou i ka poe pepehi i ke kino, a mahope aku, aole o lakou mea e hiki ke hana.
我的朋友，告诉你们，一个人的身躯死掉了，不用害怕，因为人死后什么都做不了。
5 Aka, ke hoike aku nei au ia oukou i ka oukou mea e makau ai; e makau aku oukou i ka mea nona ka mana e hoolei aku iloko o ka luaahi, mahope iho o kana pepehi ana. Oia, o ka'u olelo no ia ia oukou, e makau oukou ia ia. (Geenna g1067)
让我来告诉你们应当怕谁，如果一个人在杀了人之后，还有力量将这些死人投入哥和拿，这样的人才最可怕。 (Geenna g1067)
6 Aole anei i kuaiia na manu liilii elima i na asario elua? Aole hoi kekahi o lakou i hoopoinaia e ke Akua.
五只麻雀只能卖两个小钱，但上帝不会忘记任何一只麻雀。
7 Ua pau no hoi i ka heluia na lauoho o ko oukou mau poo. Nolaila hoi, mai makau oukou; na oi loa aku ko oukou maikai mamua o ko na manu liilii.
你们的头发甚至都已被数的一清二楚。不要怕，你们可比很多麻雀贵重得多。
8 A ke olelo aku nei au ia oukou, o ka mea e hooiaio ia'u imua i ke alo o kanaka, oia ka ke Keiki a ke kanaka e hooiaio ai imua i ke alo o ka poe anela o ko Akua.
我告诉你们实话，凡是公开承认跟随我的人，人子在上帝的天使面前也会承认他。
9 Aka, o ka mea e hoole ia'u imua i kealo a na kanaka, oia ke hooleia imua i ke alo o ka poe anela o ke Akua.
凡是拒绝我的人，在上帝的天使面前也会被拒绝。
10 O ka mea e olelo ku e i ke Keiki a ke kanaka, e hiki no ia i ke kalaia; aka, o ka mea e olelo hoino wale i ka Uhane Hemolele, aole loa ia e kalaia.
说话得罪人子可以被赦免，但亵渎圣灵则不会得到赦免。
11 A i ka wa e alakaiia'i oukou i na halehalawai, a i na kiaaina, a me na'lii, mai manao nui oukou i ka oukou mea o kamailio ai, a i ka oukou mea e olelo ai;
如果有人把你们拉到会堂，在官长和当权者的面前，你们不要思虑怎样辩护自己或该说什么。
12 No ka mea, na ka Uhane Hemolele no e ao mai ia oukou, ia hora, i ka mea e pono ai oukou ke olelo aku.
到了时候，圣灵就会把当说的话教导你们。”
13 Alaila olelo aku la kekahi o ka ahakanaka ia ia, E ke Kumu, e olelo ae oe i kuu hoahanau e mahele mai i ka waiwai no'u.
民众中有一个人问耶稣：“老师，请让我的兄弟和我分家产。”
14 I mai la ia, E ke kanaka, nawai au i hoolilo i lunakanawai, a i mea mahele waiwai no oukou?
耶稣说：“我的朋友，谁指认我做你们分家产的法官？”于是他对众人说：
15 A olelo mai la oia ia lakou, E manao, a e malama ia oukou iho i ka puniwaiwai; no ka mea, aole no ka nui o ko ke kanaka waiwai kona ola ana.
“你们要小心，小心所有的贪念，因为一个人的生命并非由拥有的多少而决定。”
16 A olelo mai la oia i ka olelonane ia lakou, i mai la, O kekahi kanaka ua hoohua nui mai la kona aina;
然后他又对他们讲了一个故事，说：“从前有一个富翁，拥有一片肥沃的土地。
17 A nalu iho la ia iloko ona, i iho la, Pehea la wau e hana'i? no ka mea, aole o'u wahi e hoahu ai i ka'u ai.
他对自己说：‘我该怎么办呢？没有足够的地方存放粮食。’
18 I iho la hoi oia, Penei au e hana'i; e wawahi au i ko'u mau halepapaa, a e kukulu hou i mahuahua'e; a malaila au e hoahu ai i ka'u ai, a me kuu waiwai a pau.
随后他决定了：‘我知道该做什么了，我要拆掉这些谷仓，建造更大的谷仓，就能存放我所有的粮食，还能放下我拥有的其他物品。
19 A e olelo iho au i kuu uhane, E ka uhane, ua nui kou waiwai i hoahuia no na makahiki he nui wale; e noho nanea oe; e ai no, a e inu no me ka lealea.
然后我就可以对自己说：你所拥有的足够你享用很多年，所以活的轻松点，吃喝快乐，享受生活！’
20 Aka, olelo mai la ke Akua ia ia, E ke kanaka naaupo! i keia po, e kiiia'ku ai kou uhane; alaila no wai la ia mau mea au i hoomakaukau ai?
但上帝却对他说：‘你这愚蠢的人呐，你的生命今晚就会被夺走，你所存放的那些东西要给谁呢？’
21 Pela hoi ka mea i hoolakolako waiwai nona iho, a i lako ole i ko ke Akua.
凡为自己积累财富、但在上帝面前并不富足的人，就会这样。”
22 Alaila olelo mai la i kana mau haumana, No ia mea, ke olelo aku nei au ia oukou, Mai manao nui ma ko oukou ola ana, i ka mea e ai ai oukou; aole hoi ma ke kino, i ka mea e aahu ai oukou.
耶稣又对门徒说：“所以我告诉你们，不要担心生命、担心吃什么或者穿什么。
23 Ua oi aku ke ola mamua o ka ai, a o ke kino hoi mamua o ke kapa.
因为生命远比食物重要，身体远比衣服重要。
24 E hoomanao i na manu koraka; aole lakou lulu anoano, aole hoi hoahu ai, aole hoi o lakou hale waiwai, aole hoi hale papaa; na ke Akua hoi lakou i hanai: aole anei i oi nui aku oukou mamua o na manu?
看看乌鸦，它们不种粮也不收获，没有仓库或谷仓，上帝仍养活它们。你们比飞鸟贵重得多了。
25 Owai kekahi mea o oukou e hiki i kona manao nui ana ke hooloihi i kona kiekie i hookahi kubita?
担心生命，难道能给自己的寿命延长一小时吗？
26 A i ole hoi e hiki ia oukou ke hana i ka mea uuku loa, no ke aha la e manao nui ai no na mea e ae?
如果连这么小的事都做不好，为什么还担心其他的事呢？
27 E hoomanao i na lilia i ko lakou ulu ana; aole lakou i hana, aole hoi i milo; ke olelo aku nei hoi au ia oukou, o Solomona i kona nani a pau, aole ia i kahiko like ia me kekahi o ia mau mea.
想想百合花和它们的生长方式，它们不工作也不纺布。但我告诉你们，即使是所罗门最荣耀之时的穿着，也比不上这花中的一朵呢。
28 A ina pela ke Akua i kahiko mai ai i ka nahelehele e waiho ana ma ke kula i keia la a i ka la apopo e hooloiia'i iloko o ka umu; aole anei ia e kahiko io mai ia oukou, e ka poe paulele kapekepeke?
想想田野上的一切，今天生长，明天就被拿去扔进火里，烹煮食物。尽管如此，但上帝仍然用漂亮的花朵装饰田野，更何况你们呢？
29 Mai hoopapau oukou ma ka mea e ai ai oukou, a ma ka mea e inu ai oukou. Mai noho hoi a kanalua.
不用思量未来吃什么喝什么，完全不用担心。
30 No ka mea, na na lahuikanaka o keia ao i hoopapau ma ia mau mea a pau; a he maopopo no i ko oukou Makua, o na mea ia e pono ai oukou.
因为这只是世人所担心的事情。你们的天父知道你们需要这一切。
31 Aka, e hoopapau nui oukou ma ke aupuni o ke Akua; alaila o ua mea la kekahi e haawiia no ia oukou.
你们只需寻找上帝之国，上帝就会将这一切赐予你们。
32 Mai makau oukou, e ka ohana uuku; no ka mea, o ka makemake o ko oukou Makua e haawi i ke aupuni ia oukou.
你们这群绵羊啊，不要怕，因为你们的天父愿意把王国赐给你们。
33 E kuai lilo aku i ko oukou waiwai, a e haawi manawalea aku. E hoolakolako ia oukou iho i mau aa moni nahaehae ole, i waiwai pau ole ma ka lani, kahi hiki ole ai i ka aihue, kahi e ino ole ai i ka mu.
你们应该卖掉自己的所有，把钱拿去施舍穷人，给自己找一个永远不会破损的钱包，在天堂继续使用不尽的财宝，那里没有贼人靠近，也没有虫蛀。
34 No ka mea, ma kahi e waiho ai ko oukou waiwai, malaila pu no hoi ko oukou naau.
因为你最在意的事情会显示出你是谁。
35 E kakooia ko oukou mau puhaka, i aa hoi ko oukou mau kukui;
穿好衣服做好准备，点上灯，
36 A e hoolike hoi oukou me ka poe kanaka e kali ana i ko lakou naku, ke hoi mai ia mai ka ahaaina mare mai, e hiki ia lakou ke wehe koke ia ia i kona hiki ana mai a kikeke.
像仆人等候自己的主人从婚筵回来一样，在主人回来敲门时，可以立刻给他开门。
37 Pomaikai ka poe kauwa a ka haku e ike ai e kiai ana i kona wa e hiki mai ai. He oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, e kakoo no oia ia ia iho, a e hoonoho oia ia lakou e ai; a e hele mai ia e lawelawe na lakou.
主人回来时，如果看见仆人还在清醒看家，这些仆人就有福了。我告诉你们实话，主人必然会穿上盛装，请他们吃饭，也必然会亲自招待他们。
38 A i hiki mai ia i ka lua paha o ka wati, a i hiki mai ia i ke kolu paha o ka wati, a ike mai ia lakou pela na pomaikai ua poe kauwa la.
即使主人在午夜或天亮之前回来，看见他们保持警惕并做好准备，这些仆人就有福了！
39 I ike hoi oukou i keia, ina i ike ka mea hale i ka hore e hiki mai ai ka aihue, ina ua kiai no ia, aole ia e kuu aku i kona hale e wawahiia mai.
但要记住，如果主人知道窃贼什么时候来，他就会保持警惕，不会让他闯进屋里。
40 Nolaila, e noho makaukau hoi oukou, no ka mea, e hiki mai ana ke Keiki a ke kanaka, i ka hora e manao ole ia e oukou.
你们也必须做好准备，因为人子会在你想不到的时候到来。”
41 Alaila ninau aku la o Petero ia ia, E ka Haku, no makou anei kau e olelo nei i keia olelonane? no na mea a pau anei?
彼得问：“主啊，你说这故事，是只说给我们听还是说给所有人？”
42 A olelo mai la ka Haku, Owai la hoi ka puuku malama pono me ke akamai e hooliloia'e e kona Haku i luna no kona poe ohua, e haawi ma ka manawa pono, i kauwahi ai na lakou?
主说：“主人指派家中的一个人作为管家，负责管理家里的事务，然后按时分发粮食，这样的管家是不是值得信赖又聪明？
43 Pomaikai na kauwa la ke ike mai kona haku ia ia e hana ana pela i kona hiki ana mai.
主人回来的时候，看见仆人能这样做，那仆人就有福了。
44 Ke olelo aku nei au ia oukou, E hoolilo oia ia ia i mea nana e malama i kana mau mea a pau.
告诉你们实话，主人会指派他管理主人的一切财产。
45 Aka, i olelo kela kauwa iloko o kona naau, Ua hoopanee kuu haku i kona hoi ana mai; a i hoomaka hoi e pepehi i na kauwa kane a me na kauwa wahine, e ai ana hoi, a e inu ana a ona;
但如果那仆人对自己说：‘我的主人不会那么快回来’，然后动手打骂其他的仆人和使女，开始大吃大喝。
46 E hoi mai no ka haku o ua kauwa la, i ka la e kiai ole ai ia, a i ka hora e manao ole ai ia, a e t hahau ia ia a moku, a e haawi i kona uku me ka poe manaoio ole.
主人会在他想不到的日期和时间回来，严厉处罚他，将其视为完全不可信赖之人。
47 A o ke kauwa i ike i ka makemake o kona haku, aole hoi i hoomakaukau, aole hoi i hana mamuli o kona makemake, oia ke hahau nui ia.
仆人知道主人需要什么却不准备，不按照他的意思行事，必多受责打。
48 A o ka mea i ike ole, a hana hoi i na mea e pono ai ka hahau ana, oia ke hahau uuku ia. O ka mea ua haawiia ia ia ka mea nui, ia ia hoi e kii hou ia mai ai ka mea nui; a i nui ka mea i waihoia i ke kanaka, he nui no hoi ka mea e noi hou ia mai ia ia.
但有的仆人虽然做了会遭受惩罚之事，但由于并不知情，所以责罚会轻一些。如果一个人给你很多，就会向你要求很多，如果一个人受你之托做了很多事，就会要求你做很多事。
49 Ua hele mai nei au e hoolei i ke ahi ma ka honua, heaha hoi ko'u makemake e, ina i hoaia.
我来到这里，就是为了在大地上点起一把火，我非常希望它已经燃烧起来！
50 He bapetizo ko'u e hapetizoia'i; a ua pilikia hoi au a pau ia!
但我还有必须进行的痛苦的洗礼，所以感觉很痛苦，希望它能尽快结束。
51 Ke manao nei anei oukou ua hele mai nei au e haawi i ke kuikahi ma ka honua! Ke olelo aku nei au ia oukou, Aole; aka i ke ku e.
你们认为我来此是给人间带来和平吗？不是的，我告诉你们，我带来的是纷争。
52 No ka mea ma neia hope aku, e ku e ana na mea elima iloko o ka hale hookahi, o ke kokookolu i ke kokoolua, a o ke kokoolua i ke kokookolu.
从今以后，如果一个家庭有五口人，他们会分成两派产生纷争，三个反对两个，或者两个反对三个。
53 E ku e mai ka makuakane i ke keikikane, a o ke keikikane i ka makuakane; a o ka makuwahine i ke kaikamahine, a o ke kaikamahine i ka makuwahine; a o ka makuahonoaiwahine i kana hunonawahine, a o ka hunonawahine i kona makuahonoai wahine.
他们将彼此对立：父亲反对儿子，儿子反对父亲，母亲反对女儿，女儿反对母亲，婆婆反对媳妇，媳妇反对婆婆。”
54 A olelo mai la ia i ka ahakanaka, A ike oukou i kekahi ao e hoea mai ana mai ke komohana mai, olelo oukou, E ua auanei; a pela io no.
耶稣又对众人说：“你们看见西边有云彩升起，立刻就会说：‘要下大雨了’，事实果然如此。
55 A i ka wa e pa mai ai ka makani kukuluhema, olelo oukou, E wela auanei; a pela io no.
刮起南风，你们会说：‘天要热了’，真的就热了。
56 E ka poe hookamani! E hiki no ia oukou ke hoomaopopo i na mea i ikea ma ka lani a ma ka honua; pehea la i maopopo ole ai keia manawa ia oukou?
伪君子啊！你们知道如何识别天地气象，为什么不知道分辨这个时代？
57 No ke aha la hoi i hoomaopopo ole ai oukou nei i ka pono?
你们为什么自己不能判断对错呢？
58 A i kou hele pn ana i ke alii me kou mea i lawehala ai, e hooikaika oe ma ke alanui i weheia'i oe e ia, o kai kela ia oe i ka lunakanawai, a na ka lunakanawai oe e haawi i ka ilamuku, a na ka ilamuku hoi oe e hahao iloko o ka halepaahao.
你和对手一起去法院，在路上应当尽力与他解决问题，否则他可能把你拉到法官面前，法官把你交给差役，把你关在监牢。
59 Ke olelo aku nei au ia oe, aole loa oe e puka e mai, aia pau loa ia mea ia oe i ka ukuia.
告诉你吧，除非你还清最后一分钱，否则无法从监狱出来。”
