Pwovèb 25

1 Men kèk lòt pwovèb wa Salomon. Se moun nan palè Ezekyas, wa peyi Jida a, ki te kouche yo sou papye.

haec quoque parabolae Salomonis quas transtulerunt viri Ezechiae regis Iuda

2 Bondye konnen lè pou l' kite nou konprann, se sa ki fè pouvwa li. Wa yo toujou ap chache konprann, se sa ki fè moun respekte yo.

gloria Dei celare verbum et gloria regum investigare sermonem

3 Menm jan ou pa konnen wotè syèl la ak fondè tè a, se konsa tou ou pa ka konnen sa k'ap pase nan tèt yon wa.

caelum sursum et terra deorsum et cor regum inscrutabile

4 Wete tout vye kras ki nan ajan an. Efèv la ap ba ou yon bèl travay byen fèt.

aufer robiginem de argento et egredietur vas purissimum

5 Wete tout mechan bò kote wa a, gouvènman l' lan ap chita byen chita. p'ap gen lenjistis.

aufer impietatem de vultu regis et firmabitur iustitia thronus eius

6 Pa fè grandizè devan wa a. Pa chita nan plas grannèg yo.

ne gloriosus appareas coram rege et in loco magnorum ne steteris

7 Pito yo di ou moute pi wo, pase pou yo fè ou bay plas la, pou ou ta wont devan chèf la.

melius est enim ut dicatur tibi ascende huc quam ut humilieris coram principe

8 Sa ou wè ak je ou, pa prese al rapòte l' lajistis. Si apre sa, yon lòt temwen kanpe pou demanti ou, lè sa a kisa ou va fè?

quae viderunt oculi tui ne proferas in iurgio cito ne postea emendare non possis cum dehonestaveris amicum tuum

9 Lè ou gen kont ak yon moun, regle zafè nou san nou pa mete lòt moun ladan li. Pa mete sekrè l' deyò.

causam tuam tracta cum amico tuo et secretum extraneo non reveles

10 Paske, lè moun konnen ou pa ka kenbe sekrè, y'a fè ou wont. Y'a ba ou move non.

ne forte insultet tibi cum audierit et exprobrare non cesset

11 Lè ou bay bon pawòl ki tonbe daplon se tankou yon moso lò byen travay yo plake sou yon moso ajan.

mala aurea in lectis argenteis qui loquitur verbum in tempore suo

12 Lè yon moun ki gen bon konprann rale zòrèy moun ki gen tande, se tankou zanno ak kolye ki fèt ak bon lò ou mete sou ou.

inauris aurea et margaritum fulgens qui arguit sapientem et aurem oboedientem

13 Yon komisyonè ki p'ap twonpe moun ki voye l' la, se tankou yon bon vè dlo byen fre w'ap bwè nan mitan chalè rekòt. L'ap remoute kouraj mèt li.

sicut frigus nivis in die messis ita legatus fidelis ei qui misit eum animam illius requiescere facit

14 Moun ki toujou ap pwomèt san yo pa janm kenbe pwomès yo, se tankou nwaj ak van ki pa janm pote lapli.

nubes et ventus et pluviae non sequentes vir gloriosus et promissa non conplens

15 Lè ou pa fè kòlè fasil, ou jwenn jwen pou fè chèf la kwè sa ou vle. Konsa tou, ak pawòl dous, w'ap kraze tout antrav ou ta ka jwenn sou chemen ou.

patientia lenietur princeps et lingua mollis confringet duritiam

16 Lè ou jwenn siwo myèl, bwè kantite ou ka bwè. Si ou pran twòp, l'a fè kè ou plen, l'a fè ou vonmi.

mel invenisti comede quod sufficit tibi ne forte saturatus evomas illud

17 Konsa tou, pa al rann vizit twò dri lakay zanmi ou, pou li pa bouke avè ou, pou l' pa rayi ou.

subtrahe pedem tuum de domo proximi tui nequando satiatus oderit te

18 Yon moun k'ap mache bay manti sou moun, se tankou yon makak chaplèt, yon nepe, yon flèch byen pwenti. Li ka touye ou.

iaculum et gladius et sagitta acuta homo qui loquitur contra proximum suum testimonium falsum

19 Jou malè, si ou mete konfyans ou sou moun trèt, se tankou si ou vle mòde ak dan pouri, osinon kouri sou pye foule.

dens putridus et pes lapsus qui sperat super infideli in die angustiae

20 Chante mereng pou yon moun ki nan lapenn, se tankou moun ki wete tout rad sou li nan fredi, se tankou si ou prije sitwon sou yon malenng.

et amittit pallium in die frigoris acetum in nitro et qui cantat carmina cordi pessimo

21 Si lènmi ou grangou, ba li manje. Si li swaf dlo, ba li dlo pou l' bwè.

si esurierit inimicus tuus ciba illum et si sitierit da ei aquam bibere

22 Lè sa a, w'a fè l' wont anpil. Seyè a va rekonpanse ou.

prunam enim congregabis super caput eius et Dominus reddet tibi

23 Tripotaj fè moun fè kòlè, menm jan nòde bay lapli.

ventus aquilo dissipat pluvias et facies tristis linguam detrahentem

24 Pito ou viv pou kont ou nan yon kwen galata pase pou w'ap viv nan yon kay ansanm ak yon fanm k'ap chache kont tout tan.

melius est sedere in angulo domatis quam cum muliere litigiosa et in domo communi

25 Lè ou resevwa yon bon nouvèl ki soti nan peyi Jida, se tankou yon vè dlo fre pou yon moun ki sot moute mòn.

aqua frigida animae sitienti et nuntius bonus de terra longinqua

26 Lè yon moun ki mache dwat kite yon mechan pran tèt li, se tankou yon sous dlo moun mache ladan l', se tankou yon pi yo sal.

fons turbatus pede et vena corrupta iustus cadens coram impio

27 Twòp siwo myèl pa bon pou lasante. Konsa tou, pa chache pou moun nonmen non ou twòp.

sicut qui mel multum comedit non est ei bonum sic qui scrutator est maiestatis opprimitur gloria

28 Si ou pa kapab kontwole kòlè ou, ou tankou yon lavil san ranpa. Y'ap anvayi l' fasil. Y'ap mete men sou ou fasil.

sicut urbs patens et absque murorum ambitu ita vir qui non potest in loquendo cohibere spiritum suum