નીતિવચનો 14

1 ૧ દરેક સમજુ સ્ત્રી પોતાના ઘરની આબાદી વધારે છે, પણ મૂર્ખ સ્ત્રી પોતાને જ હાથે તેનો નાશ કરે છે.

Every wise woman builds her house, but the foolish one tears it down with her own hands.

2 ૨ જે વિશ્વનીયતામાં ચાલે છે તે યહોવાહનો ડર રાખે છે, પણ જે પોતાના માર્ગોમાં અવળો ચાલે છે તે તેને ધિક્કારે છે.

He who walks in his uprightness fears Yahweh, but he who is perverse in his ways despises him.

3 ૩ મૂર્ખના મુખમાં અભિમાનની સોટી છે, પણ જ્ઞાનીઓના હોઠ તેઓનું રક્ષણ કરે છે.

The fool’s talk brings a rod to his back, but the lips of the wise protect them.

4 ૪ જ્યાં બળદ ન હોય ત્યાં ગભાણ સાફ જ રહે છે, પણ બળદના બળથી ઘણી ઊપજ થાય છે.

Where no oxen are, the crib is clean, but much increase is by the strength of the ox.

5 ૫ વિશ્વાસુ સાક્ષી જૂઠું બોલશે નહિ, પણ જૂઠો સાક્ષી જૂઠું જ બોલે છે.

A truthful witness will not lie, but a false witness pours out lies.

6 ૬ હાંસી ઉડાવનાર ડહાપણ શોધે છે પણ તેને જડતું નથી, પણ ડાહી વ્યક્તિ પાસે ડહાપણ સહેલાઈથી આવે છે.

A scoffer seeks wisdom, and doesn’t find it, but knowledge comes easily to a discerning person.

7 ૭ મૂર્ખ માણસથી દૂર રહેવું, તેની પાસે તને જ્ઞાનવાળા શબ્દો સાંભળવા નહિ મળે,

Stay away from a foolish man, for you won’t find knowledge on his lips.

8 ૮ પોતાનો માર્ગ સમજવામાં ડાહ્યા માણસનું ડહાપણ છે, પણ મૂર્ખની મૂર્ખાઈ તેનું કપટ છે.

The wisdom of the prudent is to think about his way, but the folly of fools is deceit.

9 ૯ મૂર્ખ પ્રાયશ્ચિત્તને હસવામાં ઉડાવે છે, પણ પ્રામાણિક માણસો ઈશ્વરની કૃપા મેળવે છે.

Fools mock at making atonement for sins, but among the upright there is good will.

10 ૧૦ અંતઃકરણ પોતે પોતાની વેદના જાણે છે, અને પારકા તેના આનંદમાં જોડાઈ શકતો નથી.

The heart knows its own bitterness and joy; he will not share these with a stranger.

11 ૧૧ દુષ્ટનું ઘર પાયમાલ થશે, પણ પ્રામાણિકનો તંબુ સમૃદ્ધ રહેશે.

The house of the wicked will be overthrown, but the tent of the upright will flourish.

12 ૧૨ એક એવો માર્ગ છે જે માણસને ઠીક લાગે છે, પણ અંતે તેનું પરિણામ તો મરણનો માર્ગ નીવડે છે.

There is a way which seems right to a man, but in the end it leads to death.

13 ૧૩ હસતી વેળાએ પણ હૃદય ખિન્ન હોય છે, અને હર્ષનો અંત શોક છે.

Even in laughter the heart may be sorrowful, and mirth may end in heaviness.

14 ૧૪ પાપી હૃદયવાળાએ પોતાના જ માર્ગનું ફળ ભોગવવું પડશે અને સારો માણસ પોતાનાં જ કર્મોનું ફળ માણે છે.

The unfaithful will be repaid for his own ways; likewise a good man will be rewarded for his ways.

15 ૧૫ ભોળો માણસ બધું માની લે છે, પણ ચતુર માણસ પોતાની વર્તણૂક બરાબર તપાસે છે.

A simple man believes everything, but the prudent man carefully considers his ways.

16 ૧૬ જ્ઞાની માણસ દુષ્ટતાથી દૂર રહે છે, પણ મૂર્ખ માણસ ઉન્મત્ત થઈને બેદરકાર બને છે.

A wise man fears and shuns evil, but the fool is hot headed and reckless.

17 ૧૭ જલદી ક્રોધ કરનાર મૂર્ખાઈ કરી બેસે છે, અને દુષ્ટ યોજનાઓ ઘડનાર ધિક્કાર પામે છે.

He who is quick to become angry will commit folly, and a crafty man is hated.

18 ૧૮ ભોળા લોકો મૂર્ખાઈનો વારસો પામે છે, પણ ડાહ્યા માણસોને વિદ્યાનો મુગટ પહેરાવવામાં આવે છે.

The simple inherit folly, but the prudent are crowned with knowledge.

19 ૧૯ દુષ્ટોને સજ્જનો આગળ ઝૂકવું પડે છે, અને જેઓ દુષ્ટ છે તેઓને સદાચારીઓને બારણે નમવું પડે છે.

The evil bow down before the good, and the wicked at the gates of the righteous.

20 ૨૦ ગરીબને પોતાના પડોશીઓ પણ ધિક્કારે છે, પરંતુ ધનવાનને ઘણા મિત્રો હોય છે.

The poor person is shunned even by his own neighbor, but the rich person has many friends.

21 ૨૧ પોતાના પડોશીને તુચ્છ ગણનાર પાપ કરે છે, પણ ગરીબ પર દયા કરનાર આશીર્વાદિત છે.

He who despises his neighbor sins, but he who has pity on the poor is blessed.

22 ૨૨ ભૂંડી યોજનાઓ ઘડનાર શું ભૂલ નથી કરતા? પણ સારી યોજનાઓ ઘડનારને કૃપા અને સત્ય પ્રાપ્ત થશે.

Don’t they go astray who plot evil? But love and faithfulness belong to those who plan good.

23 ૨૩ જ્યાં મહેનત છે ત્યાં લાભ પણ હોય છે, પણ જ્યાં ખાલી વાતો જ થાય ત્યાં માત્ર ગરીબી જ આવે છે.

In all hard work there is profit, but the talk of the lips leads only to poverty.

24 ૨૪ જ્ઞાનીઓનો મુગટ તેઓની સંપત્તિ છે, પણ મૂર્ખોની મૂર્ખાઈ તે જ તેમનો બદલો છે.

The crown of the wise is their riches, but the folly of fools crowns them with folly.

25 ૨૫ સાચો સાક્ષી જીવનોને બચાવે છે, પણ કપટી માણસ જૂઠાણું ઉચ્ચારે છે.

A truthful witness saves souls, but a false witness is deceitful.

26 ૨૬ યહોવાહનાં ભયમાં દૃઢ વિશ્વાસ સમાયેલો છે, તેનાં સંતાનોને તે આશ્રય આપે છે.

In the fear of Yahweh is a secure fortress, and he will be a refuge for his children.

27 ૨૭ મોતના ફાંદામાંથી છૂટી જવાને માટે, યહોવાહનો ભય જીવનનો ઝરો છે.

The fear of Yahweh is a fountain of life, turning people from the snares of death.

28 ૨૮ ઘણી પ્રજા તે રાજાનું ગૌરવ છે, પણ પ્રજા વિના શાસક નાશ પામે છે.

In the multitude of people is the king’s glory, but in the lack of people is the destruction of the prince.

29 ૨૯ જે ક્રોધ કરવામાં ધીમો છે તે વધારે સમજુ છે, પણ ઉતાવળિયા સ્વભાવનો માણસ મૂર્ખાઈને પ્રદર્શિત કરે છે.

He who is slow to anger has great understanding, but he who has a quick temper displays folly.

30 ૩૦ હૃદયની શાંતિ શરીરનું જીવન છે; પણ ઈર્ષ્યા હાડકાનો સડો છે.

The life of the body is a heart at peace, but envy rots the bones.

31 ૩૧ ગરીબ પર જુલમ કરનાર તેના સર્જનહારનું અપમાન કરે છે, પણ ગરીબ પર કૃપા રાખનાર તેને માન આપે છે.

He who oppresses the poor shows contempt for his Maker, but he who is kind to the needy honors him.

32 ૩૨ દુષ્ટને પોતાની દુષ્ટતાથી હડસેલી નાખવામાં આવશે, પરંતુ ન્યાયી માણસને પોતાના મૃત્યુમાં પણ આશા હોય છે.

The wicked is brought down in his calamity, but in death, the righteous has a refuge.

33 ૩૩ બુદ્ધિમાનના હૃદયમાં ડહાપણ વસે છે, પણ મૂર્ખના અંતરમાં ડહાપણ નથી હોતું તે જણાઈ આવે છે.

Wisdom rests in the heart of one who has understanding, and is even made known in the inward part of fools.

34 ૩૪ ન્યાયીપણાથી પ્રજા મહાન બને છે, પણ પાપ તો પ્રજાનું કલંક છે.

Righteousness exalts a nation, but sin is a disgrace to any people.

35 ૩૫ બુદ્ધિમાન સેવક પર રાજાની કૃપા હોય છે, પણ બદનામી કરાવનાર પર તેમનો ક્રોધ ઊતરે છે.

The king’s favor is toward a servant who deals wisely, but his wrath is toward one who causes shame.