Sprueche 3

1 Mein Sohn, vergiß meine Lehre nicht, und dein Herz bewahre meine Gebote!

Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;

2 Denn sie werden dir Verlängerung der Tage und Jahre des Lebens und viel Frieden bringen.

Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.

3 Gnade und Wahrheit werden dich nicht verlassen! Binde sie um deinen Hals, schreibe sie auf die Tafel deines Herzens,

Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.

4 so wirst du Gunst und Wohlgefallen erlangen in den Augen Gottes und der Menschen.

Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.

5 Vertraue auf den HERRN von ganzem Herzen und verlaß dich nicht auf deinen Verstand;

Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.

6 erkenne ihn auf allen deinen Wegen, so wird er deine Pfade ebnen.

Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.

7 Halte dich nicht selbst für weise; fürchte den HERRN und weiche vom Bösen!

Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.

8 Das wird deinem Leib gesund sein und deine Gebeine erquicken!

[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.

9 Ehre den HERRN mit deinem Gut und mit den Erstlingen all deines Einkommens,

Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.

10 so werden sich deine Scheunen mit Überfluß füllen und deine Keltern von Most überlaufen.

A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.

11 Mein Sohn, verwünsche nicht die Züchtigung des HERRN und laß dich seine Strafe nicht verdrießen;

Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.

12 denn welchen der HERR lieb hat, den züchtigt er, wie ein Vater den Sohn, dem er wohlwill.

Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.

13 Wohl dem Menschen, der Weisheit findet, dem Menschen, der Verstand bekommt!

Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;

14 Denn ihr Erwerb ist besser als Gelderwerb, und ihr Gewinn geht über feines Gold.

Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.

15 Sie ist kostbarer als Perlen, und alle deine Schätze sind ihr nicht zu vergleichen.

Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.

16 In ihrer Rechten ist langes Leben, in ihrer Linken Reichtum und Ehre.

Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.

17 Ihre Wege sind liebliche Wege und alle ihre Pfade Frieden.

Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.

18 Sie ist ein Baum des Lebens denen, die sie ergreifen; und wer sie festhält, ist glücklich zu preisen.

Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.

19 Der HERR hat die Erde mit Weisheit gegründet und die Himmel mit Verstand befestigt.

PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.

20 Durch seine Erkenntnis brachen die Fluten hervor und träufelten die Wolken Tau.

Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.

21 Solches, mein Sohn, laß niemals aus den Augen; bewahre Überlegung und Besonnenheit!

Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;

22 Sie werden deiner Seele zum Leben dienen und zum Schmuck deinem Hals.

A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.

23 Dann wirst du sicher deines Weges gehen, und dein Fuß stößt nicht an.

Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.

24 Ohne Furcht wirst du dich niederlegen, und liegst du, so wird dein Schlaf süß sein.

Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.

25 Du brauchst keinen plötzlichen Schrecken zu fürchten, auch nicht den Untergang der Gottlosen, wenn er kommt.

Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.

26 Denn der HERR wird in deinem Herzen sein und deinen Fuß bewahren vor dem Fallstrick.

PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.

27 Verweigere keinem Bedürftigen eine Wohltat, wenn es in deiner Hände Macht steht, sie zu erweisen!

Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.

28 Sprich nicht zu deinem Nächsten: «Gehe hin und komme wieder; morgen will ich dir geben!» während du es doch hast.

Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.

29 Ersinne nichts Böses wider deinen Nächsten, der arglos bei dir wohnt.

Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.

30 Hadere mit keinem Menschen ohne Ursache, wenn er dir nichts Böses zugefügt hat.

Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.

31 Sei nicht neidisch auf den Gewalttätigen und erwähle dir keinen seiner Wege!

Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.

32 Denn der Verkehrte ist dem HERRN ein Greuel, aber mit Aufrichtigen ist er vertraut.

Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.

33 Der Fluch des HERRN ist im Hause des Gottlosen, aber die Wohnung der Gerechten segnet er.

Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.

34 Wenn er der Spötter spottet, so gibt er den Demütigen Gnade.

On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.

35 Die Weisen ererben Ehre, die Toren aber macht die Schande berühmt.

Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.