Sprueche 15

1 Eine sanfte Antwort dämpft den Grimm; ein verletzendes Wort aber reizt zum Zorn.

Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.

2 Die Zunge der Weisen gibt gute Lehren; aber der Toren Mund schwatzt viel dummes Zeug.

Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.

3 Die Augen des HERRN sind überall; sie erspähen die Bösen und die Guten.

Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.

4 Eine heilsame Zunge ist ein Baum des Lebens; aber Verkehrtheit in ihr verwundet den Geist.

Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.

5 Ein dummer [Junge] verschmäht die väterliche Zucht; wer aber auf die Zurechtweisung achtet, der wird klug.

Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.

6 Im Hause des Gerechten ist viel Vermögen; im Einkommen des Gottlosen aber ist Zerrüttung.

W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.

7 Die Lippen der Weisen säen Erkenntnis; das Herz der Narren aber ist unaufrichtig.

Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.

8 Der Gottlosen Opfer ist dem HERRN ein Greuel; das Gebet der Aufrichtigen aber ist ihm angenehm.

Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.

9 Der Gottlosen Weg ist dem HERRN ein Greuel; wer aber der Gerechtigkeit nachjagt, den hat er lieb.

Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.

10 Wer den Pfad verläßt, wird schwer bestraft; wer die Zucht haßt, der muß sterben.

Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.

11 Totenreich und Abgrund sind dem HERRN bekannt; wie viel mehr die Herzen der Menschen! (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)

12 Der Spötter liebt die Zurechtweisung nicht; darum geht er nicht zu den Weisen.

Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.

13 Ein fröhliches Herz macht das Angesicht heiter; aber durch Betrübnis wird der Geist niedergeschlagen.

Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.

14 Das Herz der Verständigen trachtet nach Erkenntnis; aber der Mund der Narren weidet sich an der Dummheit.

Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.

15 Ein Unglücklicher hat lauter böse Tage, aber ein frohmütiger hat immerdar Festmahl.

Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.

16 Besser wenig mit der Furcht des HERRN, als großer Reichtum und ein unruhiges Gewissen dabei!

Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.

17 Besser ein Gericht Kraut mit Liebe, als ein gemästeter Ochse mit Haß!

Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.

18 Ein zorniger Mann erregt Hader; aber ein Langmütiger stillt den Zank.

Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.

19 Der Weg des Faulen ist wie mit Dornen verzäunt; aber der Pfad der Redlichen ist gebahnt.

Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.

20 Ein weiser Sohn macht seinem Vater Freude; ein dummer Mensch aber verachtet seine Mutter.

Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.

21 Torheit ist dem Unvernünftigen eine Wonne; ein verständiger Mann aber wandelt geradeaus.

Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.

22 Durch Mangel an Besprechung werden Pläne vereitelt; wo aber viele Ratgeber sind, da kommen sie zustande.

Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.

23 Es freut einen Mann, wenn man ihm antwortet; und wie gut ist ein Wort, geredet zur rechten Zeit!

Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!

24 Der Weg des Lebens geht aufwärts für den Klugen, um den Scheol zu vermeiden, welcher drunten liegt. (Sheol h7585)

Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)

25 Der HERR reißt das Haus der Stolzen nieder; aber die Grenze der Witwe setzt er fest.

PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.

26 Böse Anschläge sind dem HERRN ein Greuel, aber freundliche Reden sind [ihm] rein.

Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.

27 Wer unrecht Gut begehrt, verstört sein Haus; wer aber Geschenke haßt, der wird leben.

Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.

28 Das Herz des Gerechten überlegt die Antwort; aber ein gottloses Maul stößt böse Worte aus.

Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.

29 Der HERR ist fern von den Gottlosen, aber das Gebet der Gerechten erhört er.

PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.

30 Ein freundlicher Blick erfreut das Herz, eine gute Botschaft stärkt das Gebein.

Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.

31 Ein Ohr, das gern den Lebenserfahrungen lauscht, hält sich inmitten der Weisen auf.

Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.

32 Wer der Zucht entläuft, verachtet seine Seele; wer aber auf Zurechtweisung hört, erwirbt Verstand.

Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.

33 Die Furcht des HERRN ist die Schule der Weisheit, und der Ehre geht Demut voraus.

Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.