Sprueche 1
1 Dies sind die Sprüche Salomos, des Königs in Israel, des Sohnes Davids,
Przypowieści Salomona, syna Dawidowego, króla Izraelskiego,
2 zu lernen Weisheit und Zucht, Verstand
Dla poznania mądrości i ćwiczenia, ku wyrozumieniu powieści roztropnych;
3 Klugheit, Gerechtigkeit, Recht und Schlecht;
Dla pojęcia ćwiczenia w rozumie, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 daß die Unverständigen klug und die Jünglinge vernünftig und vorsichtig werden.
Dla podania prostakom ostrożności, młodemu umiejętności, i opatrzności.
5 Wer weise ist der hört zu und bessert sich; wer verständig ist, der läßt sich raten,
Tych gdy mądry słuchać będzie, przybędzie mu nauki, a roztropny w radach opatrzniejszy będzie,
6 daß er verstehe die Sprüche und ihre Deutung, die Lehre der Weisen und ihre Beispiele.
Aby zrozumiał przypowieści, i wykłady ich, słowa mądrych i zagadki ich.
7 Des HERRN Furcht ist Anfang der Erkenntnis. Die Ruchlosen verachten Weisheit und Zucht.
Bojaźń Pańska jest początkiem umiejętności; ale głupi mądrością i ćwiczeniem gardzą.
8 Mein Kind, gehorche der Zucht deines Vaters und verlaß nicht das Gebot deiner Mutter.
Słuchaj, synu mój! ćwiczenia ojca twego, a nie opuszczaj nauki matki twojej.
9 Denn solches ist ein schöner Schmuck deinem Haupt und eine Kette an deinem Hals.
Bo to przyda wdzięczności głowie twojej, i będzie łańcuchem kosztownym szyi twojej.
10 Mein Kind, wenn dich die bösen Buben locken, so folge nicht.
Synu mój! jeżliby cię namawiali grzesznicy, nie przyzwalaj.
11 Wenn sie sagen: “Gehe mit uns! wir wollen auf Blut lauern und den Unschuldigen ohne Ursache nachstellen;
Jeźlićby rzekli: Pójdź z nami, czyhajmy na krew, zasadźmy się na niewinnego bez przyczyny;
12 wir wollen sie lebendig verschlingen wie die Hölle und die Frommen wie die, so hinunter in die Grube fahren; (Sheol h7585)
Pożremyż ich żywo, jako grób, a całkiem, jako zstępujących w dół; (Sheol h7585)
13 wir wollen großes Gut finden; wir wollen unsre Häuser mit Raub füllen;
Wszelkiej majętności kosztownej nabędziemy, napełnimy domy nasze korzyścią;
14 wage es mit uns! es soll unser aller ein Beutel sein”:
Rzuć między nas los twój; mieszek jeden wszyscy mieć będziemy.
15 mein Kind, wandle den Weg nicht mit ihnen; wehre deinem Fuß vor ihrem Pfad.
Synu mójâ nie chodźże z nimi w drogę; zawściągnij nogi twojej od ścieżek ich.
16 Denn ihr Füße laufen zum Bösen und eilen, Blut zu vergießen.
Albowiem nogi ich ku złemu bieżą, i spieszą się na wylanie krwi.
17 Denn es ist vergeblich, das Netz auswerfen vor den Augen der Vögel.
Bo jako próżno zastawiają sieci przed oczyma wszelkiego ptaka skrzydlastego:
18 Sie aber lauern auf ihr eigen Blut und stellen sich selbst nach dem Leben.
Tak i ci na krew swoję czyhają, a zasadzają się na duszę swoję.
19 Also geht es allen, die nach Gewinn geizen, daß ihr Geiz ihnen das Leben nimmt.
Takieć są ścieszki każdego czyhającego na zysk, który duszę pana swego odbiera.
20 Die Weisheit klagt draußen und läßt sich hören auf den Gassen;
Mądrość na dworzu woła, głos swój na ulicach wydaje.
21 sie ruft in dem Eingang des Tores, vorn unter dem Volk; sie redet ihre Worte in der Stadt:
W największym zgiełku woła, u wrót bram, w miastach powieści swoje opowiada, mówiąc:
22 Wie lange wollt ihr Unverständigen unverständig sein und die Spötter Lust zu Spötterei und die Ruchlosen die Lehre hassen?
Prostacy! dokądże się kochać będziecie w prostocie? a naśmiewcy pośmiewisko miłować będziecie? a głupi nienawidzieć umiejętności będziecie?
23 Kehret euch zu meiner Strafe. Siehe, ich will euch heraussagen meinen Geist und euch meine Worte kundtun.
Nawróćcież się na karanie moje; oto wam wydam ducha mojego, a podam wam do znajomości słowa moje.
24 Weil ich denn rufe, und ihr weigert euch, ich recke meine Hand aus, und niemand achtet darauf,
Ponieważem wołała, a nie chcieliście; wyciągałam rękę moję, a nie był, ktoby uważał;
25 und laßt fahren allen meinen Rat und wollt meine Strafe nicht:
Owszem odrzuciliście wszystkę radę moję, a karności mojej nie chcieliście przyjąć;
26 so will ich auch lachen in eurem Unglück und eurer spotten, wenn da kommt, was ihr fürchtet,
Przetoż ja w zginieniu waszem śmiać się będę, będę z was szydziła, gdy przyjdzie, czego się strachacie.
27 wenn über euch kommt wie ein Sturm, was ihr fürchtet, und euer Unglück als ein Wetter, wenn über euch Angst und Not kommt.
Gdy przyjdzie jako spustoszenie, czego się strachacie, i gdy zginienie wasze przypadnie jako wicher, gdy przyjdzie na was ucisk i utrapienie;
28 Dann werden sie nach mir rufen, aber ich werde nicht antworten; sie werden mich suchen, und nicht finden.
Tedy mię wzywać będą, a nie nie wysłucham; szukać mię będą z poranku, a nie znajdą mię.
29 Darum, daß sie haßten die Lehre und wollten des HERRN Furcht nicht haben,
Przeto, iż mieli w nienawiści umiejętność, a bojaźni Pańskiej nie obrali sobie,
30 wollten meinen Rat nicht und lästerten alle meine Strafe:
Ani przestawali na radzie mijej, ale gardzili wszelką karnością moją:
31 so sollen sie essen von den Früchten ihres Wesens und ihres Rats satt werden.
Przetoż będą używać owocu dróg swoich, a radami swemi nasyceni będą.
32 Was die Unverständigen gelüstet, tötet sie, und der Ruchlosen Glück bringt sie um.
Bo odwrócenie prostaków pozabija ich, a szczęście głupich wytraci ich.
33 Wer aber mir gehorcht, wird sicher bleiben und genug haben und kein Unglück fürchten.
Ale kto mię słucha, bezpiecznie mieszkać będzie, a będzie wolny od strachu złych rzeczy.
