Sprueche 3

1 Mein Kind, vergiß meines Gesetzes nicht, und dein Herz behalte meine Gebote.

Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;

2 Denn sie werden dir langes Leben und gute Jahre und Frieden bringen;

Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.

3 Gnade und Treue werden dich nicht lassen. Hänge sie an deinen Hals und schreibe sie auf die Tafel deines Herzens,

Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.

4 so wirst du Gunst und Klugheit finden, die Gott und Menschen gefällt.

Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.

5 Verlaß dich auf den HERRN von ganzem Herzen und verlaß dich nicht auf deinen Verstand;

Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.

6 sondern gedenke an ihn in allen deinen Wegen, so wird er dich recht führen.

Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.

7 Dünke dich nicht, weise zu sein, sondern fürchte den HERRN und weiche vom Bösen.

Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.

8 Das wird deinem Leibe gesund sein und deine Gebeine erquicken.

[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.

9 Ehre den HERRN von deinem Gut und von den Erstlingen all deines Einkommens,

Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.

10 so werden deine Scheunen voll werden und deine Kelter mit Most übergehen.

A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.

11 Mein Kind, verwirf die Zucht des HERRN nicht und sei nicht ungeduldig über seine Strafe.

Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.

12 Denn welchen der HERR liebt, den straft er, und hat doch Wohlgefallen an ihm wie ein Vater am Sohn.

Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.

13 Wohl dem Menschen, der Weisheit findet, und dem Menschen, der Verstand bekommt!

Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;

14 Denn es ist besser, sie zu erwerben, als Silber; denn ihr Ertrag ist besser als Gold.

Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.

15 Sie ist edler denn Perlen; und alles, was du wünschen magst, ist ihr nicht zu vergleichen.

Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.

16 Langes Leben ist zu ihrer rechten Hand; zu ihrer Linken ist Reichtum und Ehre.

Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.

17 Ihre Wege sind liebliche Wege, und alle ihre Steige sind Friede.

Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.

18 Sie ist ein Baum des Lebens allen, die sie ergreifen; und selig sind, die sie halten.

Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.

19 Denn der HERR hat die Erde durch Weisheit gegründet und durch seinen Rat die Himmel bereitet.

PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.

20 Durch seine Weisheit sind die Tiefen zerteilt und die Wolken mit Tau triefend gemacht.

Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.

21 Mein Kind, laß sie nicht von deinen Augen weichen, so wirst du glückselig und klug werden.

Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;

22 Das wird deiner Seele Leben sein und ein Schmuck deinem Halse.

A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.

23 Dann wirst du sicher wandeln auf deinem Wege, daß dein Fuß sich nicht stoßen wird.

Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.

24 Legst du dich, so wirst du dich nicht fürchten, sondern süß schlafen,

Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.

25 daß du dich nicht fürchten darfst vor plötzlichem Schrecken noch vor dem Sturm der Gottlosen, wenn er kommt.

Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.

26 Denn der HERR ist dein Trotz; der behütet deinen Fuß, daß er nicht gefangen werde.

PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.

27 Weigere dich nicht, dem Dürftigen Gutes zu tun, so deine Hand von Gott hat, solches zu tun.

Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.

28 Sprich nicht zu deinem Nächsten: “Geh hin und komm wieder; morgen will ich dir geben”, so du es wohl hast.

Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.

29 Trachte nicht Böses wider deinen Nächsten, der auf Treue bei dir wohnt.

Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.

30 Hadere nicht mit jemand ohne Ursache, so er dir kein Leid getan hat.

Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.

31 Eifere nicht einem Frevler nach und erwähle seiner Wege keinen;

Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.

32 denn der HERR hat Greuel an dem Abtrünnigen, und sein Geheimnis ist bei den Frommen.

Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.

33 Im Hause des Gottlosen ist der Fluch des HERRN; aber das Haus der Gerechten wird gesegnet.

Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.

34 Er wird der Spötter spotten; aber den Elenden wird er Gnade geben.

On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.

35 Die Weisen werden Ehre erben; aber wenn die Narren hochkommen, werden sie doch zu Schanden.

Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.