Sprueche 30

1 Dies sind die Worte Agurs, des Sohnes Jakes, der Ausspruch. Es spricht der Mann: “Ich mühte mich ab um Gott, ich mühte mich ab um Gott und schwand dahin.

Te są słowa Agóra, syna Jakiego, i zebranie mów tegoż męża do Ityjela, do Ityjela i Uchala.

2 Denn ich bin zu dumm, um als Mensch gelten zu können, und Menschenverstand ist nicht bei mir.

Zaistem jest głupszy nad innych, a rozumu człowieczego nie mam.

3 Und nicht habe ich Weisheit gelernt, daß ich den Heiligen zu erkennen wüßte.

I nie nauczyłem się mądrości, a umiejętności świętych nie umiem.

4 Wer stieg hinauf zum Himmel und fuhr herab? Wer sammelte den Wind in seine Fäuste? Wer band die Wasser in ein Gewand? Wer stellte alle Enden der Erde fest? Wie heißt er und wie heißt sein Sohn? - wenn du es weißt!”

Któż wstąpił na niebo, i zasię zstąpił? któż zgromadził wiatr do garści swych? Któż zagarnął wody do szaty swej? któż utwierdził wszystkie kończyny ziemi? Cóż za imię jego? i co za imię syna jego? Wieszże?

5 Alle Rede Gottes ist geläutert; ein Schild ist er denen, die bei ihm Zuflucht suchen.

Wszelka mowa Boża jest czysta; on jest tarczą tym, którzy ufają w nim.

6 Thue nichts hinzu zu seinen Worten, daß er dich nicht zur Rechenschaft ziehe und du als Lügner erfunden werdest.

Nie przydawaj do słów jego, aby cię nie karał, a byłbyś znaleziony w kłamstwie.

7 Zweierlei erbitte ich von dir; versage mir's nicht, ehe ich sterbe:

Dwóch rzecz żądam od ciebie, nie odmawiajże mi pierwej niż umrę.

8 Falschheit und Lügenwort laß ferne von mir sein, Armut und Reichtum gib mir nicht, laß mich aber mein zugemessenes Teil Speise dahinnehmen.

Marność i słowo kłamliwe oddal odemnie; ubóstwa i bogactwa nie dawaj mi; żyw mię tylko pokarmem według potrzeby mojej;

9 Ich möchte sonst, wenn ich zu satt würde, verleugnen und sagen: Wer ist Jahwe? Oder wenn ich zu arm würde, möchte ich stehlen und mich am Namen meines Gottes vergreifen.

Abym snać nasyconym będąc nie zaprzał się ciebie, i nie rzekł: Któż jest Pan? Albo zubożawszy żebym nie kradł, i nie brał nadaremno imienia Boga mego.

10 Verleumde nicht den Knecht bei seinem Herrn; sonst wird er dir fluchen und du mußt es büßen.

Nie podwodź na sługę przed Panem jego, być snać nie złorzeczył, a ty abyś nie zgrzeszył.

11 Wehe über ein Geschlecht, daß seinem Vater flucht und seine Mutter nicht segnet;

Jest rodzaj, który ojcu swemu złorzeczy, a matce swojej nie błogosławi.

12 ein Geschlecht, daß sich rein dünkt und ist doch von seinem Unflat nicht gewaschen;

Jest rodzaj, który się zda sobie być czystym, choć od plugastwa swego nie jest omyty.

13 ein Geschlecht - wie trägt es die Augen hoch und wie ziehen sich seine Wimpern in die Höhe!

Jest rodzaj, którego są wyniosłe oczy, i powieki jego wywyższone są.

14 ein Geschlecht, dessen Zähne Schwerter sind, und dessen Gebiß aus Messern besteht, um die Elenden von der Erde wegzufressen und die Armen aus der Mitte der Menschen.

Jest rodzaj, którego zęby są jako miecze, a trzonowe zęby jego jako noże na pożarcie ubogich na ziemi, a nędzników między ludźmi.

15 Blutsaugerin hat zwei Töchter: Gieb her, gieb her! drei sind es, die nicht satt werden, vier sprechen nie: genug! -

Pijawka ma dwie córki, które mówią: Przynieś, przynieś. Trzy rzeczy są, które nie bywają nasycone, owszem cztery, które nie mówią: Dosyć.

16 die Unterwelt und der unfruchtbare Mutterschoß, die Erde, die des Wassers nie satt wird, und das Feuer, das nicht spricht: genug! (Sheol h7585)

Grób, i żywot niepłodny, ziemia też nie bywa nasycona wodą, a ogień nie mówi: Dosyć. (Sheol h7585)

17 Ein Auge, das des Vaters spottet und den Gehorsam gegen die Mutter verächtlich findet, das müssen die Raben am Bach aushacken und die jungen Adler fressen.

Oko, które się naśmiewa z ojca, i wzgardza posłuszeństwem macierzyńskiem, wykłują kruki u potoków, i orlęta je wyjedzą.

18 Drei sind es, die mir zu wunderbar erscheinen, und vier, die begreife ich nicht -

Te trzy rzeczy są ukryte przedemną, owszem cztery, których nie wiem:

19 Des Adlers weg am Himmel, der Schlange weg auf einem Felsen, des Schiffes Weg inmitten des Meeres und des Mannes Weg bei einem Mädchen.

Drogi orlej na powietrzu, drogi wężowej na skale, drogi okrętowej w pośród morza, i drogi mężowej z panną.

20 Also ist der Weg eines ehebrecherischen Weibes; sie genießt und wischt sich das Maul uns spricht: Ich habe nichts Unrechtes getan!

Takać jest droga niewiasty cudzołożącej: je, a uciera usta swoje, i mówi: Nie popełniłam złego uczynku.

21 Unter dreien erbebt die Erde und unter vieren kann sie es nicht aushalten:

Dla trzech rzeczy porusza się ziemia, owszem dla czterech, których znieść nie może:

22 Unter einem Sklaven, wenn er König wird, und einem Niederträchtigen, wenn er Brot die Fülle hat,

Dla sługi, kiedy panuje, i dla głupiego, kiedy się nasyci chleba;

23 unter einer lange Verschmähten, wenn sie noch zur Ehe kommt, und einer Magd, wenn sie ihre Herrin verdrängt.

Dla przemierzłej niewiasty, kiedy za mąż idzie, i dla dziewki, kiedy dziedziczy po pani swojej.

24 Vier sind die Kleinen auf Erden und doch sind sie gewitzigte Weise:

Teć są cztery rzeczy najmniejsze na ziemi, wszakże są mędrsze nad mędrców:

25 Die Ameisen, ein Volk ohne Macht; dennoch bereiten sie im Sommer ihre Speise.

Mrówki, huf słaby, które sobie jednak w lecie gotują pokarm swój;

26 Klippdachse, ein Volk ohne Stärke; dennoch legen sie im Felsen ihre Wohnung an.

Króliki, twór słaby, którzy jednak budują w skale dom swój;

27 Die Heuschrecke hat keinen König; dennoch zieht der ganze Schwarm geordnet aus.

Szarańcze króla nie mają, a wszakże wszystkie hufami wychodzą;

28 Die Eidechse kannst du mit bloßen Händen greifen, und doch ist sie in Königspalästen.

Pająk rękoma robi, a bywa w pałacach królewskich.

29 Drei sind es, die stattlich schreiten, und vier, die stattlich einhergehen:

Te trzy rzeczy są, które wspaniale chodzą, owszem cztery, które zmężyle chodzą:

30 Der Löwe, der Held unter den Tieren, der vor keinem Wesen Kehrt macht;

Lew najmocniejszy między zwierzętami, który przed nikim nie ustępuje:

31 das lendenumgürtete Roß und der Bock und ein König, dem niemand widerstehen kann.

Koń na biodrach przepasany, i kozieł, i król, przeciw któremu żaden nie powstaje.

32 Magst du, indem du dich selbst überhebst, unvernünftig sein oder überlegt haben, lege die Hand auf den Mund!

Jeźliś głupio uczynił, gdyś się wynosił, albo jeźliś źle myślił, połóżże rękę na usta.

33 Denn das Pressen von Milch bringt Butter hervor, und das Pressen der Nase bringt Blut hervor, und das Pressen des Zorns bringt Streit hervor.

Kto tłucze śmietanę, wybija masło; a kto bardzo nos wyciera, wyciska krew; tak kto wzbudza gniew, wszczyna zwadę.