Sprueche 24

1 Ereifere dich nicht um boshafter Leute willen und hege kein Gelüste, dich ihnen zuzugesellen;

Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

2 den Gewaltthat sinnt ihr Herz, und Unheil reden ihre Lippen.

sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

3 Durch Weisheit wird ein Haus gebaut und durch verständiges Wesen wird es fest gegründet;

Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

4 durch Einsicht werden die Kammern gefüllt mit allerlei kostbarer und lieblicher Habe.

Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

5 Ein weiser Mann ist besser als ein starker, und ein einsichtiger besser als ein kraftvoller;

Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

6 denn mit kluger Leitung wirst du glücklich Krieg führen, und wohl steht's, wo genug Ratgeber sind.

Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

7 Unerschwinglich ist für den Narren die Weisheit; im Thore thut er seinen Mund nicht auf.

Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

8 Wer sich vornimmt, Böses zu thun, den nennt man einen Erzbösewicht.

Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

9 Ein närrisches Vorhaben ist die Sünde, und ein Greuel für die Menschen ist der Spötter.

Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

10 Zeigst du dich schlaff am Tage der Not, so ist auch schwächlich deine Kraft.

Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

11 Errette, die zum Tode geschleppt werden, und die zur Schlachtbank wanken, o halte sie zurück!

Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

12 Wolltest du sagen: “Wir haben ja nichts davon gewußt!” - Fürwahr, der die Herzen wägt, der merkt es, und der auf deine Seele acht hat, der weiß es und wird dem Menschen vergelten nach seinem Thun.

Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

13 Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gut, und Honigseim ist süß auf deinem Gaumen.

Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

14 Ebenso erachte die Weisheit für deine Seele: Hast du sie erlangt, so ist eine Zukunft vorhanden, und deine Hoffnung wird nicht zu nichte werden.

Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

15 Belaure nicht, Gottloser, die Wohnstatt des Frommen und verstöre seine Lagerstätte nicht.

O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

16 Denn siebenmal fällt der Fromme und steht wieder auf, aber die Gottlosen sinken hin in Unglück.

sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

17 Wenn dein Feind fällt, so freue dich nicht, und wenn er hinsinkt, frohlocke nicht dein Herz,

Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

18 daß nicht Jahwe es sehe und Mißfallen empfinde und seinen Zorn von jenem hinweg auf dich wende.

me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

19 Erhitze dich nicht über die Bösewichter, ereifere dich nicht über die Gottlosen.

Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

20 Denn der Böse wird keine Zukunft haben; die Leuchte der Gottlosen erlischt.

sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

21 Fürchte Jahwe, mein Sohn, und den König; mit Aufrührerischen laß dich nicht ein.

Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

22 Denn plötzlich erhebt sich ihr Verderben, und beider Untergang kommt unversehens.

mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

23 Auch diese Sprüche sind von Weisen. Parteilichkeit im Gericht ist ein übel Ding.

Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

24 Wer zum Schuldigen spricht: “Du hast Recht!”, den verwünschen Völker, verfluchen Nationen.

Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

25 Denen aber, welche nach Gebühr strafen, geht es wohl, und über sie kommt Segen und Glück.

Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

26 Die Lippen küßt, wer eine richtige Antwort giebt.

Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

27 Richte draußen dein Geschäft aus und mache dir's auf dem Felde fertig; darnach magst du dein Haus bauen.

Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

28 Sei nicht ohne Ursache Zeuge wider deinen Nächsten; denn möchtest du wohl Bethörung mit deinen Lippen anrichten?

Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

29 Sprich nicht: “Wie er mir gethan, so will ich ihm wieder thun; ich will dem Manne nach seinem Thun vergelten!”

Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

30 Am Acker eines faulen Mannes ging ich vorüber und am Weinberg eines unverständigen Menschen.

Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

31 Da fand sich: er war ganz in Nesseln aufgegangen, seine Oberfläche war mit Unkraut bedeckt, und seine Steinmauer war eingerissen.

dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

32 Ich aber schaute, richtete meinen Sinn darauf, sah hin, entnahm mir daraus eine Warnung:

Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

33 Ja, noch ein wenig Schlaf, ein wenig Schlummer, noch ein wenig die Hände ineinanderschlagen, um zu ruhen,

të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

34 so kommt wie ein Landstreicher die Armut über dich, und der Mangel wie ein gewappneter Mann.

kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.