Sprueche 17

1 Besser ein trockener Bissen und Ruhe dabei, als das Haus voller Opferfleisch mit Hader.

Beter een droog stuk brood met vrede erbij, Dan een huis vol feestmaaltijden en twist.

2 Ein kluger Sklave wird über den schandbaren Sohn Herr sein und inmitten der Brüder das Erbe teilen.

Een verstandige knecht heeft meer te zeggen dan een ontaarde zoon, En deelt met diens broeders de erfenis.

3 Der Tiegel dient für das Silber und der Schmelzofen für das Gold, aber die Herzen prüft Jahwe.

De smeltkroes voor het zilver, de oven voor het goud; Maar de harten toetst Jahweh!

4 Der Bösewicht achtet auf die heillose Lippe; die Falschheit hört auf die verderbliche Zunge.

De boosdoener luistert naar zondige taal, De valsaard heeft oor voor heilloze woorden.

5 Wer den Armen verspottet, lästert dessen Schöpfer; wer sich über Unglück freut, wird nicht straflos bleiben.

Wie een arme bespot, smaadt zijn Schepper; Wie leedvermaak heeft, blijft niet ongestraft.

6 Der Alten Krone sind Kindeskinder, und der Kinder Ruhm sind ihre Väter.

Kleinkinderen zijn de kroon der grijsaards, Vaders de trots van hun kinderen.

7 Einem Thoren ziemt nicht würdevolle Rede, wie viel weniger einem Edlen lügnerische Lippe.

Als oprechte taal een dwaas niet staat, Past een edelman zeker geen leugentaal.

8 Als ein köstlicher Stein gilt das Bestechungsgeschenk dem, der es empfängt; überall, wohin sich einer damit wendet, wird's ihm glücken.

Het geschenk is een toversteen voor wie het geeft; Waarheen hij zich wendt, hij heeft succes.

9 Wer Vergehung zudeckt, sucht Liebe; wer aber eine Sache wieder aufrührt, bringt vertraute Freunde auseinander.

Wie een misdaad bemantelt, zoekt de vrede te bewaren; Wie de zaak weer ophaalt, brengt onenigheid tussen vrienden.

10 Schelten dringt bei einem Verständigen tiefer ein, als hundert Schläge bei einem Thoren.

Op een verstandig mens maakt één vermaning meer indruk, Dan honderd slagen op een dwaas.

11 Nur nach Unheil trachtet der Empörer, aber ein grausamer Bote wird wider ihn gesandt.

Een boze zoekt enkel verzet; Daarom stuurt men een wreden bode op hem af.

12 Lieber einer Bärin begegnen, der die Jungen geraubt sind, als einem Thoren in seiner Narrheit!

Beter een berin te ontmoeten, van haar jongen beroofd, Dan een dwaas in zijn dwaasheid.

13 Wer Gutes mit Bösem vergilt, von dessen Hause wird das Böse nicht weichen.

Als iemand goed met kwaad vergeldt, Zal van zijn huis het kwaad niet wijken.

14 Wenn der Zank anfängt, ist's, wie wenn man Gewässer entfesselt; drum, ehe es zum Zähnefletschen kommt, laß das Streiten!

Als ruzie ontstaat, is het hek van de dam; Bind dus in, voor de twist losbarst.

15 Wer den, der Unrecht hat, freispricht und den, der Recht hat, verdammt, die sind alle beide für Jahwe ein Greuel.

Wie een boosdoener vrijspreekt en een onschuldige veroordeelt, Zijn beiden een even grote gruwel voor Jahweh.

16 Was hilft denn das Geld in des Thoren Hand zum Erwerb von Weisheit, da doch kein Verstand vorhanden ist?

Waartoe dient geld in de hand van een dwaas, Om wijsheid te kopen, als hij toch geen verstand heeft?

17 Zu jeder Zeit liebt der Freund, und wird in der Not als Bruder geboren.

Een vriend laat altijd zijn genegenheid blijken, In tijd van nood toont hij zich als een broeder.

18 Ein unverständiger Mensch ist, wer Handschlag giebt, wer bei seinem Nächsten Bürgschaft übernimmt.

Hoe kortzichtig de mens, die handslag geeft, En zich borg stelt voor zijn naaste.

19 Versündigung liebt, wer Zank liebt; wer seine Thüre hoch macht, trachtet nach Einsturz.

Wie op ruzie gesteld is, is op zonde gesteld; Wie hooghartig spreekt, zoekt zijn eigen val.

20 Wer verkehrtes Herzens ist, findet kein Glück, und wer sich mit seiner Zunge windet, fällt in Unglück.

Een vals karakter zal geen zegen ondervinden; Wie zijn woorden verdraait, zal in het ongeluk storten.

21 Wer einen Thoren erzeugt, dem bringt's Grämen, und der Vater eines Narren kann sich nicht freuen.

Wie een domoor verwekt heeft, heeft zich hartzeer bezorgd; De vader van een zot kent geen vreugde.

22 Ein fröhlicher Sinn schafft gute Heilung, aber ein niedergeschlagenes Gemüt dörrt das Gebein aus.

Een blij hart doet het lichaam goed, Neerslachtigheid verdort het gebeente.

23 Bestechung nimmt heimlich der Gottlose an, um die Pfade des Rechts zu beugen.

De boze neemt een geschenk uit de buidel aan, Om de wegen van het recht te verdraaien.

24 Der Verständige hat die Weisheit vor sich stehn, aber die Augen des Thoren sind am Ende der Erde.

De verstandige houdt de wijsheid voor ogen, De ogen van een domoor dwalen af naar de uithoeken der aarde.

25 Ein Ärger für seinen Vater ist der thörichte Sohn und bitterer Kummer für die, die ihn geboren.

Een dom kind is een ergernis voor zijn vader, Een verdriet voor haar, die het baarde.

26 Schon daß man dem, der im Rechte ist, eine Geldbuße auferlegt, ist ein übles Ding; daß man Edlen Schläge giebt, ist's in hohem Maß.

Onschuldigen beboeten is al niet goed; Maar edele mensen slaan, gaat alle perken te buiten!

27 Wer mit seinen Worten zurückhält, ist einsichtsvoll, und der Kaltblütige ist ein vernünftiger Mann.

Wie verstandig is, is spaarzaam met zijn woorden; Een man van ervaring is koelbloedig.

28 Auch ein Narr kann, wenn er schweigt, für einen Weisen gelten, wenn er seine Lippen verschließt, für einen Verständigen.

Als hij zwijgt, geldt zelfs een dwaze voor wijs; Als hij zijn mond maar houdt, voor verstandig.