Sprueche 15

1 Eine gelinde Antwort stillt den Grimm, aber ein verletzendes Wort erregt den Zorn.

Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.

2 Der Weisen Zunge träufelt Erkenntnis, aber der Thoren Mund sprudelt Narrheit aus.

Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.

3 Allerorten sind die Augen Jahwes, überwachen beständig die Bösen und die Guten.

Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.

4 Gelindigkeit der Zunge ist ein Lebensbaum, aber Verkehrtheit an ihr bewirkt Herzeleid.

Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.

5 Der Narr verschmäht die Zucht seines Vaters, wer aber Rüge beachtet, handelt klug.

Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.

6 In des Frommen Haus ist Vorrat in Fülle, aber in dem Einkommen des Gottlosen ist Zerrüttung.

W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.

7 Die Lippen der Weisen streuen Erkenntnis aus, aber der Thoren Herz ist verkehrt.

Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.

8 Das Opfer der Gottlosen ist ein Greuel für Jahwe, aber der Rechtschaffenen Gebet gefällt ihm wohl.

Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.

9 Ein Greuel für Jahwe ist der Gottlosen Weg; wer aber der Gerechtigkeit nachjagt, den liebt er.

Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.

10 Böse Züchtigung widerfährt dem, der den rechten Pfad verläßt; wer Rüge haßt, muß sterben.

Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.

11 Unterwelt und Abgrund liegen offen vor Jahwe, wie viel mehr die Herzen der Menschen! (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)

12 Der Spötter liebt nicht, daß man ihn zurechtweise; zu den Weisen begiebt er sich nicht.

Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.

13 Ein fröhliches Herz macht das Angesicht freundlich, aber bei Herzenskummer ist das Gemüt niedergeschlagen.

Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.

14 Des Verständigen Herz sucht Erkenntnis, aber der Thoren Mund geht auf Narrheit aus.

Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.

15 Ein Elender hat nie einen guten Tag; wer aber wohlgemut ist, hält immerdar ein fröhliches Gastmahl.

Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.

16 Besser wenig in der Furcht Jahwes, als ein großer Schatz und Unruhe dabei.

Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.

17 Besser ein Gericht Kohl und Liebe dazu, als ein gemästeter Ochs und Haß dabei.

Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.

18 Ein hitziger Mann erregt Zank, aber ein Langmütiger stillt den Hader.

Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.

19 Des Faulen Weg ist wie eine Dornhecke, aber der Rechtschaffenen Pfad ist wohl gebahnt.

Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.

20 Ein weiser Sohn macht dem Vater Freude, aber ein Thor von einem Menschen verachtet seine Mutter.

Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.

21 Die Narrheit ist dem Unverständigen eine Freude, aber ein Mann von Einsicht geht den geraden Weg.

Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.

22 Die Anschläge werden zunichte, wo Vorbesprechung fehlt; sind aber der Berater viele, so kommen sie zustande.

Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.

23 Freude erwächst einem Mann durch die Antwort seines Mundes, und ein Wort zu seiner Zeit - wie ist es so schön!

Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!

24 Der Pfad des Lebens geht aufwärts für den Klugen, damit er nicht in die Unterwelt drunten gerate. (Sheol h7585)

Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)

25 Der Hoffärtigen Haus wird Jahwe wegreißen, aber der Witwe Grenze wird er feststellen.

PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.

26 Ein Greuel für Jahwe sind arge Anschläge, aber rein sind ihm huldvolle Reden.

Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.

27 Sein eignes Haus verstört, wer nach ungerechtem Gewinne geizt; wer aber Geschenke haßt, der wird leben.

Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.

28 Des Frommen Herz überlegt, was zu antworten ist, aber der Gottlosen Mund sprudelt Bosheiten aus.

Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.

29 Jahwe ist fern von den Gottlosen, aber der Frommen Gebet erhört er.

PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.

30 Freundlicher Blick erfreut das Herz; frohe Kunde labt das Gebein.

Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.

31 Ein Ohr, das Leben wirkende Rüge hört, wird inmitten der Weisen weilen.

Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.

32 Wer Zucht fahren läßt, verwirkt sein Leben; wer aber auf Rüge hört, erwirbt Verstand.

Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.

33 Die Furcht Jahwes ist Zucht zur Weisheit, und der Ehre geht Demut voran.

Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.