Sprueche 3

1 Mein Sohn, vergiß nicht meine Weisung! Dein Herz beachte mein Gebot!

Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;

2 Denn viele Tage, lange Lebensjahre verheißen sie in Fülle dir und Wohlfahrt.

Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.

3 Sie mögen dich in treuer Liebe nicht verlassen! Bind um den Hals sie, schreibe sie auf deines Herzens Tafeln!

Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.

4 Durch feine Lebensart gewinnst du Gunst in Gottes und der Menschen Augen.

Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.

5 Auf Gott vertrau von ganzem Herzen! Stütz dich auf eigene Einsicht nie!

Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.

6 Auf allen deinen Wegen denk an ihn! Dann ebnet er dir deine Pfade.

Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.

7 Halt dich nicht selbst für weise! Fürchte den Herrn! Halt ferne dich vom Bösen!

Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.

8 Erquickung sei dies deinem Leibe und Labsal deinen Gliedern!

[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.

9 Ehre den Herrn mit deiner Habe, mit deiner ganzen Ernte erstem Abhub!

Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.

10 Dann werden reichlich deine Scheunen voll; vom Moste strömen deine Kufen.

A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.

11 Die Zucht des Herrn verachte nicht, mein Sohn, und seufze niemals über seine Strafe!

Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.

12 Denn wen der Herr liebhat, den züchtigt er, so wie ein Vater seinen Sohn, an dem er Wohlgefallen hat.

Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.

13 Heil sei dem Mann, der Weisheit findet, dem Mann, der Einsicht sich erwirbt!

Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;

14 Denn was sie einbringt, übertrifft, was man am Silber haben kann, und was sie abwirft, übertrifft, was man um Gold erwirbt.

Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.

15 Sie ist weit köstlicher als Perlen, und gar nichts kommt ihr gleich, was du dir wünschen könntest.

Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.

16 In ihrer rechten Hand liegt langes Leben, in ihrer linken Reichtum und Besitz.

Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.

17 All ihre Wege sind der Wohlfahrt Wege; all ihre Pfade sind nur Heil.

Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.

18 Ein Lebensbaum für den, der sie ergreift, und wer sie festhält, ist beglückt.

Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.

19 Durch Weisheit gründete der Herr die Erde; durch Einsicht machte er den Himmel fest.

PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.

20 Durch seine Kunst ergießen sich die Ozeane und senden Wolken Tau herab.

Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.

21 Mein Sohn! Laß sie nicht aus den Augen! Bewahre Umsicht, klugen Rat!

Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;

22 So werden sie für dich zum Leben, für deinen Hals zu anmutsvollem Schmuck.

A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.

23 Dann gehst du sicher deines Weges; dein Fuß stößt nirgends an.

Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.

24 Wenn du dich niederlegst, dann brauchst du keine Furcht zu haben, und wenn du schläfst, ist süß dein Schlummer.

Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.

25 Vor plötzlichem Erschrecken brauchst du dich nicht zu ängstigen, nicht vor dem Unheil für den Frevler, daß es käme.

Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.

26 Der Herr ist deine Zuversicht: Er hütet vor Verstrickung deinen Fuß.

PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.

27 Versag nicht dem die Wohltaten, der sie verdient, wenn es in deiner Macht steht, sie zu spenden!

Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.

28 Sag nicht zu deinem Nächsten: "Geh fort! Komm später! Ich geb dir morgen etwas", wenn du es heute kannst.

Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.

29 Ersinn nicht Böses gegen deinen Nächsten, vor allem nicht, solang er arglos bei dir wohnt!

Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.

30 Mit keinem Menschen streite ohne Grund, wenn er dir nichts zuleid getan!

Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.

31 Beneide nicht die Herrenmenschen, wähl keinen ihrer Wege!

Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.

32 Der Arge ist dem Herrn ein Greuel; ein Freund ist er den aufrichtigen Seelen.

Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.

33 Der Fluch des Herrn ruht auf des Frevlers Haus; der Frommen Wohnstatt segnet er.

Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.

34 Der Mühe, die sich Spötter machen, spottet er; den frommen Duldern gibt er reichlich.

On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.

35 Den Weisen kommt die Ehre zu; die Toren kommen an den Pranger.

Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.