Sprueche 23
1 Wenn du beim Mahl bei einem Fürsten sitzest, gib acht auf das, was man dir vorsetzt!
Gdy usiądziesz do posiłku z władcą, zważaj pilnie, co jest przed tobą;
2 Nur wenig leg dir in den Teller, falls du die Gier beherrschen willst!
I przyłóż nóż do gardła, jeśli jesteś łakomy.
3 Nach Leckerbissen hege kein Gelüste! Es kann dies eine Speise der Enttäuschung sein.
Nie pragnij jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.
4 Bemüh dich nicht um Reichtum! Steh ab davon aus Klugheit!
Nie zabiegaj o bogactwo, porzuć swoją mądrość.
5 Denn, schaust du nach ihm aus, ist er nicht da; er schafft sich Adlerflügel an und fliegt gen Himmel.
Czy obrócisz swoje oczy na to, co jest niczym? Bo bogactwa robią sobie skrzydła i ulatują do nieba jak orzeł.
6 Mit einem Menschen voller Mißgunst speise nicht! Nach seinen Leckerbissen hege kein Gelüste!
Nie jedz chleba człowieka, który ma złe oko, ani nie pożądaj jego przysmaków.
7 Denn wie ein Ekel beim Genuß ist es mit diesem: "Iß doch und trink!" sagt er zu dir; er aber meint's mit dir nicht ehrlich.
Bo jak myśli w swym sercu, taki [on jest]. Jedz i pij – mówi do ciebie, ale jego serce nie jest z tobą.
8 Den Bissen, den du issest, sollst du wieder ausspeien, verderben dir die guten Sachen.
Kęs, który zjadłeś, zwrócisz i utracisz swoje wdzięczne słowa.
9 Red nicht vor eines Toren Ohren! Denn er verachtet deiner Rede klugen Sinn.
Nie mów do uszu głupca, bo wzgardzi mądrością twoich słów.
10 Verrück die Grenze nicht der Kinder! Mach keinen Eingriff in der Waisen Äcker!
Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot.
11 Denn der sie schützt, ist stark, führt ihre Sache wider dich.
Bo ich obrońca jest mocny, przeprowadzi ich sprawę przeciwko tobie.
12 Was über Zucht ich sage, merk dir wohl! Auf einsichtsvolle Rede höre!
Nakłoń swoje serce na pouczenie, a swe uszy na słowa rozumne.
13 Entzieh nicht deinem Knaben seine Züchtigung! Wenn du ihn mit der Rute schlägst, so stirbt er nicht daran.
Nie szczędź dziecku karcenia, [bo] jeśli je bijesz rózgą, nie umrze.
Będziesz je bił rózgą, a jego duszę ocalisz od piekła. (Sheol h7585)
15 Mein Sohn! Wird weise je dein Herz, dann bin auch ich in meinem Herzen fröhlich.
Synu mój, jeśli twoje serce będzie mądre, moje serce będzie się radowało, właśnie moje;
16 Mein Innerstes frohlockt, wenn deine Lippen reden das, was recht.
I moje nerki będą się weselić, gdy twoje usta będą mówiły to, co jest prawe.
17 Es eifere nicht dein Herz den Sündern nach, es streb vielmehr nach Gottesfurcht zu allen Zeiten!
Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz każdego dnia [postępuj] w bojaźni PANA;
18 Dann hast du eine Zukunft, und nicht zuschanden wird dir deine Hoffnung.
Bo koniec jest pewny i twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.
19 Mein Sohn! Horch auf! Und werde weise! Laß nur geraden Weg dein Herz beschreiten!
Słuchaj, synu mój, i bądź mądry, i skieruj swoje serce na drogę.
20 Sei nicht bei Weinsäufern und nicht bei liederlichen Menschen!
Nie bywaj wśród pijaków ani wśród obżerających się mięsem;
21 Der Säufer und der liederliche Mensch verarmen; die Dirne kleidet dich in Lumpen.
Bo pijak i żarłok zubożeją, a ospały będzie chodził w łachmanach.
22 Auf deinen Vater hör, der dich gezeugt! Mißachte nimmer deine Mutter, weil sie alt geworden!
Słuchaj ojca, który cię spłodził, a nie gardź matką, gdy się zestarzeje.
23 Die Wahrheit kauf! Versäum nicht ihren Einkauf, nicht den von Weisheit, Zucht und Einsicht!
Kupuj prawdę i nie sprzedawaj [jej]; [kupuj] mądrość, karność i rozum.
24 Gar laut frohlockt der Vater eines Frommen; wer einen Weisen zeugt, der freut sich über ihn.
Ojciec sprawiedliwego będzie się wielce radował, a kto spłodzi mądrego, będzie się z niego cieszył.
25 So freue sich dein Vater über dich! Frohlocken möge die, die dich geboren!
Niech się weseli twój ojciec i matka i niech się raduje ta, która cię rodziła.
26 Mein Sohn, gib mir dein Herz! Laß deinen Augen meine Wege wohlgefallen!
Synu mój, daj mi swoje serce, a niech twoje oczy strzegą moich dróg.
27 Denn eine tiefe Grube ist das andere Weib; ein enger Brunnen ist die Fremde.
Bo nierządnica [jest] głębokim dołem, a cudza [kobieta jest] ciasną studnią.
28 ja, wie ein Räuber liegt sie auf der Lauer, verübt an Menschen viel Betrug.
Ona też czyha jak zbój i pomnaża przewrotnych wśród ludzi.
29 Wer hat nur Ach? Und wer hat Wehe? Wer hat nur Streitereien? Und wer Klagen? Wer Wunden ganz umsonst? Wer hat ein blaues Auge?
U kogo biada? U kogo żal? U kogo kłótnie? U kogo szemranie? Kto ma rany bez powodu? Kto ma zaczerwienione oczy?
30 Die spät beim Weine sitzen, die zu des Mischtranks Probe kommen.
Ci, którzy przesiadują przy winie; ci, którzy idą szukać zmieszanego wina.
31 Schau nach dem Wein nicht gierig, wie er rötlich schimmert, wie er im Becher funkelnd leicht hinuntergleitet!
Nie patrz na wino, gdy się czerwieni; gdy wydaje łunę swą w kielichu, a samo się przesuwa.
32 Zum Schlusse gleicht er einer Schlange, die dich sticht, und einem Basilisken, der sein Gift verspritzt.
Na koniec ugryzie jak wąż i ukąsi jak żmija;
33 Und deine Augen blicken schief; dein Herz denkt ganz verkehrte Sachen.
Twoje oczy będą patrzeć na cudze kobiety, a twoje serce będzie mówiło rzeczy przewrotne;
34 Und du gleichst einem Mann, der mitten in dem Meere liegt, ja einem Mann, der oben auf dem Mastbaum sitzt.
I będziesz jak ten, który leży na środku morza, i jak ten, który śpi na szczycie masztu;
35 "Ja, hätt' man mich geschlagen, hätt' es mir nicht weh getan. Und wenn man mich geprügelt, hätt' ich's nicht gemerkt. Sobald ich wieder nüchtern bin, will ich aufs neue mich ihm wiederum ergeben."
[Powiesz]: Bili mnie, a nie bolało, uderzyli mnie, a [nic] nie czułem. Gdy się obudzę, znów go poszukam.
