Sprueche 1
1 Sprüche Salomos, des Sohnes Davids, des Königs von Israel:
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 um Weisheit und Unterweisung zu kennen, um Worte des Verstandes zu verstehen,
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 um zu empfangen einsichtsvolle Unterweisung, Gerechtigkeit und Recht und Geradheit;
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 um Einfältigen Klugheit zu geben, dem Jüngling Erkenntnis und Besonnenheit.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 Der Weise wird hören und an Kenntnis zunehmen, und der Verständige wird sich weisen Rat erwerben;
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 um einen Spruch zu verstehen und verschlungene Rede, Worte der Weisen und ihre Rätsel. -
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Die Furcht Jehovas ist der Erkenntnis Anfang; die Narren verachten Weisheit und Unterweisung.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Höre, mein Sohn, die Unterweisung deines Vaters, und verlaß nicht die Belehrung deiner Mutter!
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 Denn sie werden ein anmutiger Kranz sein deinem Haupte und ein Geschmeide deinem Halse. -
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Mein Sohn, wenn Sünder dich locken, so willige nicht ein.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 Wenn sie sagen: Geh mit uns, wir wollen auf Blut lauern, wollen den Unschuldigen nachstellen ohne Ursache;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 wir wollen sie lebendig verschlingen wie der Scheol, und unverletzt, gleich denen, welche plötzlich in die Grube hinabfahren; (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 wir werden allerlei kostbares Gut erlangen, werden unsere Häuser mit Beute füllen;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 du sollst dein Los mitten unter uns werfen, wir alle werden einen Beutel haben:
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 Mein Sohn, wandle nicht mit ihnen auf dem Wege, halte deinen Fuß zurück von ihrem Pfade;
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 denn ihre Füße laufen dem Bösen zu, und sie eilen, Blut zu vergießen.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Denn vergeblich wird das Netz ausgespannt vor den Augen alles Geflügelten;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 sie aber lauern auf ihr eigenes Blut, stellen ihren eigenen Seelen nach.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 So sind die Pfade aller derer, welche der Habsucht frönen: sie nimmt ihrem eigenen Herrn das Leben.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Die Weisheit schreit draußen, sie läßt auf den Straßen ihre Stimme erschallen.
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 Sie ruft an der Ecke lärmender Plätze; an den Eingängen der Tore, in der Stadt redet sie ihre Worte:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 Bis wann, ihr Einfältigen, wollt ihr Einfältigkeit lieben, und werden Spötter ihre Lust haben an Spott, und Toren Erkenntnis hassen?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Wendet euch um zu meiner Zucht! Siehe, ich will euch meinen Geist hervorströmen lassen, will euch kundtun meine Reden. -
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Weil ich gerufen, und ihr euch geweigert habt, meine Hand ausgestreckt, und niemand aufgemerkt hat,
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 und ihr all meinen Rat verworfen, und meine Zucht nicht gewollt habt:
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 so werde auch ich bei eurem Unglück lachen, werde spotten, wenn euer Schrecken kommt;
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 wenn euer Schrecken kommt wie ein Unwetter, und euer Unglück hereinbricht wie ein Sturm, wenn Bedrängnis und Angst über euch kommen.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Dann werden sie zu mir rufen, und ich werde nicht antworten; sie werden mich eifrig suchen, und mich nicht finden:
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 darum, daß sie Erkenntnis gehaßt und die Furcht Jehovas nicht erwählt,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 nicht eingewilligt haben in meinen Rat, verschmäht alle meine Zucht.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Und sie werden essen von der Frucht ihres Weges, und von ihren Ratschlägen sich sättigen.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Denn die Abtrünnigkeit der Einfältigen wird sie töten, und die Sorglosigkeit der Toren sie umbringen;
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 wer aber auf mich hört, wird sicher wohnen, und wird ruhig sein vor des Übels Schrecken.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
