< Matthaeus 13 >

1 An jenem Tage aber ging Jesus aus dem Hause hinaus und setzte sich an den See.
Niadtong adlawa si Jesus migawas sa balay ug milingkod daplin sa dagat.
2 Und es versammelten sich große Volksmengen zu ihm, so daß er in ein Schiff stieg und sich setzte; und die ganze Volksmenge stand am Ufer.
Ang labihan kadaghan nga panon sa katawhan miduol palibot kaniya, busa misakay siya sa sakayan ug milingkod niini. Ang tanan nga panon sa katawhan nagtindog sa baybayon.
3 Und er redete vieles in Gleichnissen zu ihnen und sprach: Siehe, der Sämann ging aus zu säen;
Unya miingon si Jesus sa daghang mga butang ngadto kanila diha sa mga sambingay. Miingon siya, “Tan-awa, ang usa ka magpupugas milakaw aron magpugas.
4 und indem er säte, fiel etliches an den Weg, und die Vögel kamen und fraßen es auf.
Samtang siya nagpugas, ang pipila ka mga binhi nahulog daplin sa dalan, ug ang mga langgam miabot ug nituka kanila.
5 Anderes aber fiel auf das Steinichte, wo es nicht viel Erde hatte; und alsbald ging es auf, weil es nicht tiefe Erde hatte.
Ang uban nga mga binhi nahulog sa batoon nga yuta, diin wala silay igong yuta. Dihadiha dayon nanurok sila, tungod kay ang yuta dili lalom.
6 Als aber die Sonne aufging, wurde es verbrannt, und weil es keine Wurzel hatte, verdorrte es.
Apan sa dihang misubang na ang adlaw, nasunog sila tungod kay wala sila makagamot, ug nalawos sila.
7 Anderes aber fiel unter die Dornen; und die Dornen schossen auf und erstickten es.
Ang uban nga mga binhi nahulog taliwala sa tunokon nga mga tanom. Mitubo ang tunokon nga mga tanom ug mituok kanila.
8 Anderes aber fiel auf die gute Erde und gab Frucht: das eine hundert-, das andere sechzig-, das andere dreißigfältig.
Ang uban nga mga binhi nahulog sa maayo nga yuta ug namunga ug lugas, ang pipila 100 kapilo ang gidaghanon, ang pipila 60, ug ang pipila 30.
9 Wer Ohren hat [zu hören], der höre!
Siya nga adunay mga dalunggan, papaminawa siya.”
10 Und die Jünger traten herzu und sprachen zu ihm: Warum redest du in Gleichnissen zu ihnen?
Miabot ang mga disipulo ug miingon kang Jesus, “Nganong nakigsulti ka man sa panon sa katawhan diha sa mga sambingay?”
11 Er aber antwortete und sprach zu ihnen: Weil euch gegeben ist, die Geheimnisse des Reiches der Himmel zu wissen, jenen aber ist es nicht gegeben;
Si Jesus mitubag ug miingon kanila, “Gihatagan na kamo sa kahigayonan sa pagsabot sa mga tinago sa gingharian sa langit, apan wala kini gihatag kanila.
12 denn wer da hat, dem wird gegeben werden, und er wird Überfluß haben; wer aber nicht hat, von dem wird selbst, was er hat, genommen werden.
Tungod kay si bisan kinsa kadtong aduna, pagahatagan pa siya sa makadaghan, ug aduna siyay dakong pagsabot. Apan si bisan kinsa kadtong anaa, pagakuhaon gikan kaniya ang bisan unsa nga anaa kaniya.
13 Darum rede ich in Gleichnissen zu ihnen, weil sie sehend nicht sehen und hörend nicht hören, noch verstehen;
Busa nakigsulti ako kanila diha sa mga sambingay, tungod kay bisan sila nagtan-aw, wala gayod sila makakita. Ug bisan tuod nakadungog sila, wala gayod sila nagpatalinghog, ni makasabot sila.
14 und es wird an ihnen die Weissagung Jesaias' erfüllt, welche sagt: “Mit Gehör werdet ihr hören und doch nicht verstehen, und sehend werdet ihr sehen und doch nicht wahrnehmen;
Natuman ngadto kanila ang panagna ni Isaias, nga nag-ingon, 'Samtang maminaw makadungog kamo, apan sa bisan unsa nga pamaagi dili kamo makasabot; samtang magtan-aw makakita kamo, apan dili kamo makaila.
15 denn das Herz dieses Volkes ist dick geworden, und mit den Ohren haben sie schwer gehört, und ihre Augen haben sie geschlossen, damit sie nicht etwa mit den Augen sehen und mit den Ohren hören und mit dem Herzen verstehen und sich bekehren, und ich sie heile.”
Kay kining kasingkasing sa mga tawo nagmagahi, ug naglisod na sila sa pagpaminaw, ug gisirado na nila ang ilang mga mata, aron wala na gayod silay makita uban sa ilang mga mata, o madungog uban sa ilang mga dalunggan, o makasabot uban ang ilang mga kasingkasing, aron mobalik sila pag-usab, ug ako magaayo kanila.”
16 Glückselig aber eure Augen, daß sie sehen, und eure Ohren, daß sie hören;
Apan bulahan ang inyong mga mata, kay sila makakita; ug ang inyong mga dalunggan, kay sila makadungog.
17 denn wahrlich, ich sage euch: Viele Propheten und Gerechte haben begehrt zu sehen, was ihr anschauet, und haben es nicht gesehen; und zu hören, was ihr höret, und haben es nicht gehört.
Sa pagkatinuod sultihan ko kamo nga daghang mga propeta ug matarong nga mga tawo ang nagtinguha nga makakita sa mga butang nga inyong nakita, ug wala nakakita kanila. Nagtinguha sila nga makadungog sa mga butang nga inyong nadunggan, ug wala nakadungog kanila.
18 Höret ihr nun das Gleichnis vom Sämann.
Unya paminawa ang sambingay sa magpupugas.
19 So oft jemand das Wort vom Reiche hört und nicht versteht, kommt der Böse und reißt weg, was in sein Herz gesät war; dieser ist es, der an den Weg gesät ist.
Sa dihang madungog ni bisan kinsa ang pulong sa gingharian apan dili makasabot niini, unya moabot ang daotan ug mosakmit kung unsa na ang napugas sa iyang kasingkasing. Kini ang binhi nga napugas daplin sa dalan.
20 Der aber auf das Steinichte gesät ist, dieser ist es, der das Wort hört und es alsbald mit Freuden aufnimmt;
Siya nga napugas sa batoon nga yuta mao siya ang nakadungog sa pulong ug dihadiha midawat niini uban ang kalipay.
21 er hat aber keine Wurzel in sich, sondern ist nur für eine Zeit; und wenn Drangsal entsteht oder Verfolgung um des Wortes willen, alsbald ärgert er sich.
Apan wala siya makagamot sa iyang kaugalingon ug milahutay sa makadiyot lamang. Sa dihang miabot ang kasakit o paglutos tungod sa pulong, dihadiha napandol siya.
22 Der aber unter die Dornen gesät ist, dieser ist es, der das Wort hört, und die Sorge dieses Lebens und der Betrug des Reichtums ersticken das Wort, und er bringt keine Frucht. (aiōn g165)
Siya nga napugas taliwala sa tunokon nga mga tanom, mao kini siya ang nakadungog sa pulong, apan ang mga kabalaka sa kalibotan ug ang pagkamalimbongon sa mga bahandi mituok sa pulong, ug nahimo siyang dili mabungahon. (aiōn g165)
23 Der aber auf die gute Erde gesät ist, dieser ist es, der das Wort hört und versteht, welcher wirklich Frucht bringt; und der eine trägt hundert-, der andere sechzig-, der andere dreißigfältig.
Siya nga napugas sa maayong yuta, mao kini siya ang nakadungog sa pulong ug nakasabot niini. Mao kini siya nga naghatag gayod sa bunga ug nag-ugmad niini; ang pipila 100 ka-pilo kadaghan, ang pipila 60, ug ang pipila 30.”
24 Ein anderes Gleichnis legte er ihnen vor und sprach: Das Reich der Himmel ist einem Menschen gleich geworden, der guten Samen auf seinen Acker säte.
Nagpadayag si Jesus ug laing sambingay ngadto kanila. Miingon siya, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga nagpugas sa maayong binhi didto sa iyang uma.
25 Während aber die Menschen schliefen, kam sein Feind und säte Unkraut mitten unter den Weizen und ging hinweg.
Apan samtang natulog ang mga tawo, miabot ang iyang kaaway ug nagpugas usab sa mga sagbot taliwala sa mga trigo ug unya mihawa.
26 Als aber die Saat aufsproßte und Frucht brachte, da erschien auch das Unkraut.
Sa dihang nanurok ang mga uhay ug unya naghatag sa ilang ani, mitungha usab ang mga sagbot.”
27 Es kamen aber die Knechte des Hausherrn hinzu und sprachen zu ihm: Herr, hast du nicht guten Samen auf deinen Acker gesät? Woher hat er denn Unkraut?
Miabot ang mga sulugoon sa tag-iya sa yuta ug miingon kaniya, 'Sir, dili ba nagpugas ka man ug maayong binhi sa imong uma? Sa unsang paagiha nga karon aduna na may mga sagbot niini?'
28 Er aber sprach zu ihnen: Ein feindseliger Mensch hat dies getan. Die Knechte aber sprachen zu ihm: Willst du denn, daß wir hingehen und es zusammenlesen?
Siya miingon kanila, 'Ang kaaway ang nagbuhat niini.' Miingon ang mga sulugoon kaniya, 'Busa buot mo ba nga moadto kami ug pang-ibton sila?'
29 Er aber sprach: Nein, damit ihr nicht etwa beim Zusammenlesen des Unkrauts zugleich mit demselben den Weizen ausraufet.
Miingon ang tag-iya sa yuta, 'Ayaw, o basin sa dihang inyong ibton ang mga sagbot, tingali maibot ninyo ang trigo kauban nila.
30 Laßt es beides zusammen wachsen bis zur Ernte, und zur Zeit der Ernte werde ich den Schnittern sagen: Leset zuerst das Unkraut zusammen und bindet es in Bündel, um es zu verbrennen; den Weizen aber sammelt in meine Scheune.
Tugoti nga magdungan sa pagtubo ang duha hangtod sa ting-ani. Sa panahon sa ting-ani moingon ako sa mga mag-aani, “Unaha sa pag-ibot ang mga sagbot ug bugkosa sila aron sunogon sila, apan tigoma ang trigo ngadto sa akong kamalig.”'”
31 Ein anderes Gleichnis legte er ihnen vor und sprach: Das Reich der Himmel ist gleich einem Senfkorn, welches ein Mensch nahm und auf seinen Acker säte;
Unya nagpadayag si Jesus ug laing sambingay ngadto kanila. Miingon siya, “Ang gingharian sa langit sama sa usa ka liso sa mustasa nga gikuha sa usa ka tawo ug gipugas sa iyang uma.
32 das zwar kleiner ist als alle Samen, wenn es aber gewachsen ist, so ist es größer als die Kräuter und wird ein Baum, so daß die Vögel des Himmels kommen und sich niederlassen in seinen Zweigen.
Kini nga liso mao gayod ang kinagamyan sa tanang matang sa mga liso. Apan sa dihang motubo na kini, mas dako pa kini sa mga tanom sa tanaman. Mahimo kining usa ka kahoy, aron ang mga langgam sa kahanginan moabot ug magsalag sa mga sanga niini.”
33 Ein anderes Gleichnis redete er zu ihnen: Das Reich der Himmel ist gleich einem Sauerteig, welchen ein Weib nahm und unter drei Maß Mehl verbarg, bis es ganz durchsäuert war.
Unya si Jesus nagsugilon kanila ug laing sambingay. “Ang gingharian sa langit sama sa patubo nga gikuha sa usa ka babaye ug gisagol uban sa tulo ka sukod nga harina hangtod nga mitubo kini.”
34 Dies alles redete Jesus in Gleichnissen zu den Volksmengen, und ohne Gleichnis redete er nicht zu ihnen,
Ang tanan niining mga butanga nga giingon ni Jesus ngadto sa mga panon sa katawhan diha sa mga sambingay. Ug kung walay mga sambingay dili siya makigsulti kanila.
35 damit erfüllt würde, was durch den Propheten geredet ist, welcher spricht: “Ich werde meinen Mund auftun in Gleichnissen; ich werde aussprechen, was von Grundlegung der Welt an verborgen war.”
Aron nga kung unsa ang giingon pinaagi sa propeta matinuod gayod, sa dihang miingon siya, “Pagaablihan ko ang akong baba sa mga sambingay. Mosulti ako sa tinagong mga butang gikan sa patukoranan sa kalibotan.”
36 Dann entließ er die Volksmengen und kam in das Haus; und seine Jünger traten zu ihm und sprachen: Deute uns das Gleichnis vom Unkraut des Ackers.
Unya mibiya si Jesus sa panon sa katawhan ug misulod sa balay. Miduol ang iyang mga disipulo kaniya ug miingon, “Ipasabot kanamo ang sambingay sa mga sagbot sa uma.”
37 Er aber antwortete und sprach: Der den guten Samen sät, ist der Sohn des Menschen,
Mitubag si Jesus ug miingon, “Siya nga nagpugas sa maayong binhi mao ang Anak sa Tawo.
38 der Acker aber ist die Welt; der gute Same aber, dies sind die Söhne des Reiches, das Unkraut aber sind die Söhne des Bösen;
Ang uma mao ang kalibotan; ug ang maayong binhi, mao kini ang mga anak sa gingharian. Ang mga sagbot mao ang mga anak sa daotan,
39 der Feind aber, der es gesät hat, ist der Teufel; die Ernte aber ist die Vollendung des Zeitalters, die Schnitter aber sind Engel. (aiōn g165)
ug ang kaaway nga nagpugas kanila mao ang yawa. Ang ting-ani mao ang kataposan sa kalibotan, ug ang mga mag-aani mao ang mga anghel. (aiōn g165)
40 Gleichwie nun das Unkraut zusammengelesen und im Feuer verbrannt wird, also wird es in der Vollendung des Zeitalters sein. (aiōn g165)
Busa, ingon nga ang mga sagbot gitigom ug gisunog uban sa kalayo, mao na kini ang kataposan sa kalibotan. (aiōn g165)
41 Der Sohn des Menschen wird seine Engel aussenden, und sie werden aus seinem Reiche alle Ärgernisse zusammenlesen und die das Gesetzlose tun;
Magapadala ang Anak sa Tawo sa iyang mga anghel, ug tigomon nila sa gawas sa iyang gingharian ang tanang mga butang nga mao ang hinungdan sa sala ug kadtong nagbuhat ug kasaypanan.
42 und sie werden sie in den Feuerofen werfen: da wird sein das Weinen und das Zähneknirschen.
Ilabay nila sila ngadto sa hudno sa kalayo, diin didto adunay panaghilak ug panagkagot sa mga ngipon.
43 Dann werden die Gerechten leuchten wie die Sonne in dem Reiche ihres Vaters. Wer Ohren hat [zu hören], der höre!
Unya magasidlak ang matarong nga mga tawo sama sa adlaw diha sa gingharian sa ilang Amahan. Siya nga adunay mga dalunggan, tugoti nga maminaw siya.
44 Das Reich der Himmel ist gleich einem im Acker verborgenen Schatz, welchen ein Mensch fand und verbarg; und vor Freude darüber geht er hin und verkauft alles, was er hat, und kauft jenen Acker.
Ang gingharian sa langit sama sa tinagong bahandi sa usa ka uma. Ang usa ka tawo nakakaplag niini ug nagtago niini. Sa iyang kalipay milakaw siya, gipamaligya ang tanan niyang gipanag-iyahan, ug mipalit niadtong umaha.
45 Wiederum ist das Reich der Himmel gleich einem Kaufmann, der schöne Perlen sucht;
Usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga tigpatigayon nga nangita alang sa bililhong mga perlas.
46 als er aber eine sehr kostbare Perle gefunden hatte, ging er hin und verkaufte alles, was er hatte, und kaufte sie.
Sa dihang nakaplagan niya ang usa ka perlas sa dako kaayong kantidad, milakaw siya ug gibaligya ang tanang butang nga iyang gipanag-iyahan ug gipalit kini.
47 Wiederum ist das Reich der Himmel gleich einem Netze, das ins Meer geworfen wurde und von jeder Gattung zusammenbrachte, welches sie,
Ug usab, ang gingharian sa langit sama sa usa ka pukot nga gilabay ngadto sa dagat, ug nagtigom sa matag matang sa mga binuhat.
48 als es voll war, ans Ufer heraufgezogen hatten; und sie setzten sich nieder und lasen die Guten in Gefäße zusammen, aber die Faulen warfen sie aus.
Sa dihang napuno na kini, ang mga mananagat nagbira niini padulong sa baybayon. Unya nanglingkod sila ug gitapok ang maayong mga butang ngadto sa mga sudlanan, apan ang walay bili nga mga butang gilabay nila.
49 Also wird es in der Vollendung des Zeitalters sein: die Engel werden ausgehen und die Bösen aus der Mitte der Gerechten aussondern, (aiōn g165)
Mao kini ang pamaagi sa kataposan sa kalibotan. Moabot ang mga anghel ug ilain ang daotan gikan niadtong mga matarong. (aiōn g165)
50 und sie in den Feuerofen werfen: da wird sein das Weinen und das Zähneknirschen.
Ilabay nila sila didto sa hudno sa kalayo, diin adunay panaghilak ug panagkagot sa mga ngipon.
51 [Jesus spricht zu ihnen: ] Habt ihr dies alles verstanden? Sie sagen zu ihm: Ja, [Herr].
Nakasabot ba kamo niining tanan nga mga butang?” Ang mga disipulo miingon kaniya, “Oo.”
52 Er aber sprach zu ihnen: Darum ist jeder Schriftgelehrte, der im Reiche der Himmel unterrichtet ist, gleich einem Hausherrn, der aus seinem Schatze Neues und Altes hervorbringt.
Unya si Jesus miingon kanila, “Busa ang matag eskriba nga nahimong disipulo didto sa gingharian sa langit sama sa usa ka tawo nga tag-iya sa balay, nga mikuha sa daan ug bag-ong mga butang gikan sa iyang kabtangan.”
53 Und es geschah, als Jesus diese Gleichnisse vollendet hatte, ging er von dannen hinweg.
Unya miabot nga sa dihang nahuman na si Jesus niining mga sambingaya, mibiya na siya niadtong dapita.
54 Und er kam in seine Vaterstadt und lehrte sie in ihrer Synagoge, so daß sie sehr erstaunten und sprachen: Woher diesem diese Weisheit und die Wunderwerke?
Unya misulod si Jesus sa iyang kaugalingong rehiyon ug nagtudlo sa mga tawo sa ilang sinagoga. Ang sangpotanan niini mao nga nahibulong sila ug nag-ingon, “Diin man gikuha niining tawhana ang iyang kaalam ug diin gikan kining mga milagro?
55 Ist dieser nicht der Sohn des Zimmermanns? Heißt nicht seine Mutter Maria, und seine Brüder Jakobus und Joseph und Simon und Judas?
Dili ba kining tawhana mao man ang anak sa panday? Dili ba ang iyang inahan mao man si Maria? Ug ang iyang mga igsoon, dili ba sila si Santiago, Jose, Simon, ug Judas man?
56 Und seine Schwestern, sind sie nicht alle bei uns? Woher nun diesem dies alles?
Ug ang iyang mga igsoon nga babaye, kauban man kanato? Busa diin man gikan kining tawhana sa tanang mga butang?”
57 Und sie ärgerten sich an ihm. Jesus aber sprach zu ihnen: Ein Prophet ist nicht ohne Ehre, außer in seiner Vaterstadt und in seinem Hause.
Nakapasuko siya kanila. Apan miingon si Jesus ngadto kanila, “Ang usa ka propeta gipasidunggan gawas diha sa iyang kaugalingong nasod ug sa iyang kaugalingong pamilya.”
58 Und er tat daselbst nicht viele Wunderwerke wegen ihres Unglaubens.
Ug wala siya nagbuhat sa daghang mga milagro didto tungod sa ilang pagkadili-matinoohon.

< Matthaeus 13 >