Proverbes 17

1 Vaut mieux une bouchée de pain sec avec la joie, qu’une maison pleine de victimes avec la dispute.

Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.

2 Le serviteur sage dominera les fils insensés; et il partagera l’héritage entre les frères.

Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.

3 Comme par le feu est éprouvé l’argent, et l’or dans le creuset; ainsi le Seigneur éprouve les cœurs.

Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.

4 Le méchant obéit à une langue inique, et le trompeur obtempère à une lèvre mensongère.

Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.

5 Celui qui méprise le pauvre outrage celui qui l’a fait, et celui qui se réjouit de la ruine d’un autre ne sera pas impuni.

Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.

6 La couronne des vieillards sont les fils des fils; et la gloire des fils sont leurs pères.

Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.

7 Les paroles graves ne conviennent pas à un insensé; ni à un prince une lèvre menteuse.

Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.

8 C’est une pierre précieuse très agréable, que l’attente de celui qui espère; de quelque côté qu’il se tourne, il agit avec intelligence et prudence.

Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.

9 Celui qui cache une faute recherche l’amitié: celui qui la rappelle une seconde fois sépare ceux qui étaient unis.

Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.

10 Plus profite une réprimande à un homme prudent que cent coups à un insensé.

Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.

11 Toujours le méchant cherche des querelles: mais un ange cruel sera envoyé contre lui.

Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.

12 Il est plus avantageux de rencontrer une ourse à qui l’on a enlevé ses petits qu’un insensé se confiant dans sa folie.

[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.

13 Celui qui rend le mal pour le bien, le malheur ne s’éloignera pas de sa maison.

Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.

14 Celui qui lâche l’eau entame un procès; mais, avant qu’il soutire un affront, il abandonne le jugement.

Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.

15 Celui qui justifie l’impie et celui qui condamne le juste sont tous deux en abomination auprès de Dieu.

Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.

16 Que sert à l’insensé d’avoir des richesses, puisqu’il ne peut acheter la sagesse? Celui qui élève sa maison bien haut en cherche la ruine; et celui qui évite d’apprendre tombera dans des maux.

Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?

17 Il aime en tout temps, celui qui est ami; et c’est dans les angoisses qu’un frère se fait connaître.

Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.

18 Un homme insensé battra des mains, lorsqu’il aura répondu pour son ami.

Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.

19 Celui qui médite des discordes aime les rixes; et celui qui élève sa porte cherche sa ruine.

Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.

20 Celui qui a un cœur pervers ne trouvera pas le bien; et celui qui tourne la langue tombera dans le malheur.

Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.

21 L’insensé est né pour son ignominie; et un père dans un fils stupide ne mettra pas sa joie.

Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.

22 Un cœur joyeux rend la santé florissante; une âme triste dessèche les os.

Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.

23 L’impie reçoit en secret des présents, afin qu’il pervertisse les sentiers de la justice.

Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.

24 Sur la face de l’homme prudent brille la sagesse; les yeux des insensés sont à l’extrémité du monde.

Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.

25 Un fils insensé est la colère de son père, et la douleur de la mère qui l’a enfanté.

Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.

26 Il n’est pas bon de causer du dommage au juste, ni de frapper le prince qui juge selon la justice.

Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.

27 Celui qui modère ses paroles est docte et prudent; et l’homme savant est d’un esprit précieux.

Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.

28 L’insensé même, s’il se tait, sera réputé pour sage, et, s’il comprime ses lèvres, pour intelligent.

Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.