Proverbes 24

1 Ne porte point envie aux hommes méchants, et ne désire point être avec eux.

Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;

2 Car leur cœur médite la ruine et leurs lèvres parlent de nuire.

Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.

3 C'est par la sagesse que la maison sera bâtie, et c'est par l'intelligence qu'elle sera affermie.

Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.

4 Et c'est par la science que les chambres seront remplies de tous les biens précieux et agréables.

Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.

5 L'homme sage est plein de force, et l'homme intelligent devient puissant.

Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.

6 Car c'est avec la prudence qu'on fait la guerre, et la victoire dépend du nombre des conseillers.

Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.

7 La sagesse est trop élevée pour un insensé; il n'ouvrira pas la bouche aux portes.

Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.

8 Celui qui pense à faire mal, on l'appellera maître en méchanceté.

Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.

9 Un mauvais dessein est une folie, et le moqueur est en abomination aux hommes.

Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.

10 Si tu perds courage au jour de la détresse, ta force sera petite.

Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.

11 Délivre ceux qui sont traînés à la mort, et qui sont sur le point d'être tués.

[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;

12 Si tu dis: Voici, nous n'en avons rien su; celui qui pèse les cœurs ne l'entendra-t-il point? Et celui qui garde ton âme ne le saura-t-il point? Et ne rendra-t-il pas à chacun selon son œuvre?

Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?

13 Mon fils, mange le miel, car il est bon, et le rayon de miel, qui est doux à ton palais.

Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.

14 Telle sera la connaissance de la sagesse à ton âme; quand tu l'auras trouvée, il y aura une bonne issue, et ton attente ne sera point trompée.

Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

15 Méchant, ne tends pas d'embûches contre la demeure du juste, et ne dévaste pas son habitation.

Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;

16 Car le juste tombera sept fois, et il sera relevé; mais les méchants sont précipités dans le malheur.

Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.

17 Quand ton ennemi sera tombé, ne t'en réjouis point; et quand il sera renversé, que ton cœur ne s'en égaie point;

Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;

18 De peur que l'Éternel ne le voie, et que cela ne lui déplaise, et qu'il ne détourne de lui sa colère.

Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.

19 Ne t'irrite point à cause de ceux qui font le mal; ne porte point envie aux méchants;

Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;

20 Car il n'y a pas d'issue pour celui qui fait le mal, et la lampe des méchants sera éteinte.

Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.

21 Mon fils, crains l'Éternel et le roi, et ne te mêle point avec des gens remuants.

Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;

22 Car leur ruine surviendra tout d'un coup, et qui sait le malheur qui arrivera aux uns et aux autres?

Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?

23 Voici encore ce qui vient des sages: Il n'est pas bon d'avoir égard à l'apparence des personnes dans le jugement.

I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.

24 Celui qui dit au méchant: Tu es juste, les peuples le maudiront, et les nations le détesteront.

Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.

25 Mais ceux qui le reprennent s'en trouveront bien; sur eux viendront la bénédiction et le bonheur.

A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.

26 Celui qui répond avec droiture à quelqu'un, lui donne un baiser sur les lèvres.

Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.

27 Règle ton ouvrage au-dehors, et mets ordre à ton champ; et puis tu bâtiras ta maison.

Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.

28 Ne sois point témoin contre ton prochain sans qu'il soit nécessaire: voudrais-tu séduire par tes lèvres?

Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.

29 Ne dis point: Je lui ferai comme il m'a fait; je rendrai à cet homme selon son œuvre.

Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.

30 J'ai passé près du champ d'un paresseux, et près de la vigne d'un homme dépourvu de sens;

Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;

31 Et voici, les chardons y croissaient partout; les ronces en couvraient la surface, et son mur de pierre était écroulé.

A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.

32 Quand je vis cela, j'y appliquai mes pensées; je le regardai, j'en tirai instruction.

Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.

33 Un peu dormir, un peu sommeiller, un peu croiser les mains pour se reposer,

Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;

34 Et ta pauvreté viendra comme un passant, et ta disette comme un homme armé.

A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.