Proverbes 17

1 Un morceau de pain sec, avec la paix, vaut mieux qu'une maison pleine de viandes, avec des querelles.

Lepszy [jest] kęs suchego [chleba], a przy tym spokój, niż dom pełen bydła ofiarnego z kłótnią.

2 Le serviteur prudent dominera sur le fils qui fait honte, et il aura part à l'héritage avec les frères.

Sługa roztropny będzie panował nad synem, który przynosi hańbę, i wraz z [jego] braćmi będzie miał udział w dziedzictwie.

3 Le fourneau est pour éprouver l'argent, et le creuset pour l'or; mais c'est l'Éternel qui éprouve les cœurs.

Tygiel dla srebra, piec dla złota, ale serca bada PAN.

4 Le méchant est attentif à la lèvre injuste, et le menteur écoute la langue qui calomnie.

Zły zważa na wargi fałszywe, a kłamca słucha przewrotnego języka.

5 Celui qui se moque du pauvre, déshonore celui qui l'a fait; et celui qui se réjouit d'un malheur, ne demeurera point impuni.

Kto naśmiewa się z ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a kto się cieszy z nieszczęścia, nie uniknie kary.

6 Les enfants des enfants sont la couronne des vieillards; et les pères sont la gloire de leurs enfants.

Koroną starców są synowie synów, a chlubą synów są ich ojcowie.

7 La parole grave ne convient point à un insensé; combien moins la parole fausse aux principaux du peuple.

Poważna mowa nie przystoi głupiemu, tym mniej kłamliwe usta dostojnikowi.

8 Le présent est comme une pierre précieuse aux yeux de ceux qui le reçoivent; de quelque côté qu'il soit tourné, il plaît.

Dar jest [jak] drogocenny kamień w oczach tego, kto go posiada; gdziekolwiek [z nim] zmierza, ma powodzenie.

9 Celui qui couvre les fautes, cherche l'amitié; mais celui qui en fait rapport, divise les meilleurs amis.

Kto kryje grzech, szuka miłości, a kto wyjawia sprawę, rozdziela przyjaciół.

10 Une réprimande fait plus d'effet sur l'homme prudent, que cent coups sur l'insensé.

Nagana lepiej działa na rozumnego niż sto razów na głupiego.

11 Le méchant ne cherche que des querelles; mais un messager cruel sera envoyé contre lui.

Zły szuka jedynie buntu; dlatego zostanie wysłany przeciw niemu okrutny posłaniec.

12 Mieux vaut rencontrer une ourse qui a perdu ses petits, qu'un fou dans sa folie.

[Lepiej] człowiekowi spotkać się z niedźwiedzicą, której zabrano młode, niż z głupim w jego głupocie.

13 Le mal ne quittera point la maison de celui qui rend le mal pour le bien.

Kto odpłaca złem za dobro, temu zło z domu nie ustąpi.

14 Commencer une querelle c'est ouvrir un passage à l'eau; avant qu'on en vienne à la dispute, retire-toi.

Kto zaczyna kłótnię, [jest jak] ten, co puszcza wodę; [dlatego] zaniechaj sporu, zanim wybuchnie.

15 Celui qui déclare juste le méchant, et celui qui déclare méchant le juste, sont tous deux en abomination à l'Éternel.

Kto usprawiedliwia niegodziwego i kto potępia sprawiedliwego, obaj budzą odrazę w PANU.

16 Que sert le prix dans la main d'un insensé pour acheter la sagesse, puisqu'il manque de sens?

Na cóż w ręku głupiego pieniądze, by zdobyć mądrość, [skoro] nie ma rozumu?

17 L'intime ami aime en tout temps, et il naîtra comme un frère dans la détresse.

Przyjaciel kocha w każdym czasie, a brat rodzi się w nieszczęściu.

18 Celui-là est dépourvu de sens, qui touche dans la main, et qui se rend caution envers son prochain.

Nierozumny człowiek daje porękę i ręczy na oczach przyjaciela.

19 Celui qui aime les querelles, aime le mal; et celui qui élève trop son portail, veut qu'il croule.

Kto kocha grzech, kocha spór, a kto podwyższa swoją bramę, szuka zagłady.

20 Le cœur pervers ne trouvera point le bonheur, et la langue double tombera dans le malheur.

Przewrotny w sercu nie znajduje dobra, a kto ma przewrotny język, wpadnie w zło.

21 Celui qui a donné naissance à un insensé, en aura de l'ennui; et le père d'un fou ne se réjouira point.

Kto spłodzi głupca, [zrobi to] na swój smutek, a ojciec głupiego nie doznaje radości.

22 Le cœur joyeux vaut un remède; mais l'esprit abattu dessèche les os.

Wesołe serce działa dobrze [jak] lekarstwo, a przygnębiony duch wysusza kości.

23 Le méchant accepte le présent, pour renverser les voies de la justice.

Niegodziwy bierze dar z zanadrza, aby wypaczać ścieżki sądu.

24 La sagesse est devant l'homme prudent; mais les yeux de l'insensé vont au bout de la terre.

Mądrość [jest] przed obliczem rozumnego, a oczy głupca są aż na krańcu ziemi.

25 L'enfant insensé fait le chagrin de son père, et l'amertume de celle qui l'a enfanté.

Głupi syn jest zmartwieniem dla ojca i goryczą dla rodzicielki.

26 Il n'est pas bon de condamner le juste à l'amende, ni de frapper les hommes honnêtes pour avoir fait ce qui est droit.

Zaprawdę to niedobrze wymierzyć karę sprawiedliwemu ani bić władców za prawość.

27 L'homme retenu dans ses paroles connaît la prudence, et celui qui est d'un esprit froid, est un homme entendu.

Kto ma wiedzę, powściąga swoje słowa, człowiek roztropny [jest] zacnego ducha.

28 L'insensé même passe pour sage quand il se tait, et celui qui ferme ses lèvres est un homme intelligent.

Nawet głupi, gdy milczy, uchodzi za mądrego, [a] kto zamyka swoje wargi – za rozumnego.