Actes 19
1 Pendant qu’Apollos était à Corinthe. Paul, après avoir parcouru les hautes provinces de l’Asie, arriva à Éphèse. Il y trouva quelques disciples,
I stało się, że gdy Apollos przebywał w Koryncie, Paweł obszedł okolice wyżej położone i dotarł do Efezu. I znalazłszy tam niektórych uczniów;
2 et leur dit: «Avez-vous reçu le Saint-Esprit, quand vous avez cru?» Ils lui répondirent: «Mais nous n'avons pas même entendu dire qu'il y ait un Saint-Esprit?»
Zapytał ich: Czy otrzymaliście Ducha Świętego, kiedy uwierzyliście? A oni mu odpowiedzieli: Nawet nie słyszeliśmy, że jest Duch Święty.
3 - «Quel baptême, leur dit-il, avez-vous donc reçu?» Ils répondirent: «Le baptême de Jean.»
Wtedy zapytał ich: W czym więc byliście ochrzczeni? A oni odpowiedzieli: W chrzcie Jana.
4 Alors Paul leur dit: «Jean a baptisé du baptême de la repentance en disant au peuple que c'était afin qu'ils eussent foi en celui qui venait après lui, c'est-à-dire, on Jésus.»
Paweł zaś powiedział: Jan chrzcił chrztem pokuty, mówiąc ludziom, aby uwierzyli w tego, który przyjdzie po nim, to znaczy w Jezusa Chrystusa.
5 Là-dessus, ils se firent baptiser au nom du Seigneur Jésus,
Gdy [to] usłyszeli, zostali ochrzczeni w imię Pana Jezusa.
6 et Paul leur ayant imposé les mains, le Saint-Esprit vint sur eux: ils parlaient des langues et prophétisaient.
A kiedy Paweł położył na nich ręce, zstąpił na nich Duch Święty i mówili językami, i prorokowali.
7 Ils étaient en tout environ douze.
Wszystkich mężczyzn było około dwunastu.
8 Paul entra dans la synagogue; il y parla hardiment, et pendant trois mois il s'efforça par ses discours de convaincre les Juifs de ce qui concerne le royaume de Dieu.
Potem przez trzy miesiące przychodził do synagogi i odważnie mówił, rozprawiając i przekonując o królestwie Bożym.
9 Mais, comme quelques-uns s'endurcissaient et se refusaient à croire, décriant devant la multitude la voie du Seigneur, il se sépara d'eux, prit à part les disciples et se mit à enseigner chaque jour dans l'école d'un nommé Tyrannus.
Gdy jednak niektórzy się upierali i nie chcieli uwierzyć, i mówili źle o tej drodze wobec tłumów, odstąpił od nich, odłączył uczniów i codziennie rozprawiał w szkole niejakiego Tyrannosa.
10 Cela dura deux ans, de sorte que tous ceux qui habitaient l'Asie, tant Juifs que Grecs, entendirent la parole du Seigneur.
Działo się tak przez dwa lata, tak że wszyscy mieszkańcy Azji usłyszeli słowo Pana Jezusa, zarówno Żydzi, jak i Grecy.
11 Et Dieu faisait des miracles prodigieux par les mains de Paul,
A Bóg dokonywał niezwykłych cudów przez ręce Pawła;
12 au point que l'on appliquait sur les malades les mouchoirs et les tabliers qui avaient touché son corps, et les maladies étaient guéries, et les esprits malins étaient chassés.
Tak że nawet chustki albo przepaski z jego ciała kładziono na chorych, a choroby ich opuszczały i wychodziły z nich złe duchy.
13 Quelques-uns aussi des exorcistes juifs qui courent les pays, essayèrent de prononcer le nom du Seigneur Jésus sur ceux qui avaient des esprits malins, en disant: «Je vous conjure par Jésus que Paul prêche.»
A niektórzy wędrowni żydowscy egzorcyści ważyli się wzywać imienia Pana Jezusa nad opętanymi przez złe duchy, mówiąc: Zaklinamy was przez Jezusa, którego głosi Paweł.
14 (C'étaient sept fils de Scévas, grand sacrificateur juif, qui faisaient cela).
Robiło tak siedmiu synów pewnego Żyda, [imieniem] Skewas, który był naczelnikiem kapłanów.
15 Mais l'esprit malin répondit: «Je connais Jésus, et je sais qui est Paul; mais vous, qui êtes-vous?»
Zły duch im odpowiedział: Znam Jezusa i wiem, kim jest Paweł, ale wy coście za jedni?
16 Et l'homme en qui se trouvait l'esprit malin, sauta sur eux, se rendit maître de tous deux, et les maltraita si fort qu'ils s'enfuirent de cette maison, nus et blessés.
I rzucił się na nich człowiek, w którym był zły duch, powalił i pokonał ich, tak że nadzy i zranieni wybiegli z tego domu.
17 Ce fait étant venu à la connaissance des Juifs et des Grecs qui habitaient Éphèse, ils furent tous saisis de crainte, et le nom du Seigneur Jésus fut glorifié.
Dowiedzieli się o tym wszyscy, zarówno Żydzi, jak i Grecy, którzy mieszkali w Efezie. A na nich wszystkich padł strach i było uwielbione imię Pana Jezusa.
18 Plusieurs de ceux qui avaient cru, venaient confesser et déclarer ce qu'ils avaient fait.
Wielu też tych, którzy uwierzyli, przychodziło i wyznawało, i ujawniało swoje uczynki.
19 Un grand nombre de ceux qui exerçaient les sciences occultes, apportèrent leurs livres et les brûlèrent devant tout le monde; ils en calculèrent le prix et trouvèrent qu'il s'élevait à cinquante mille drachmes:
I wielu z tych, którzy się zajmowali sztukami magicznymi, znosiło księgi i paliło je wobec wszystkich. Obliczono ich wartość i stwierdzono, [że wynosi] pięćdziesiąt tysięcy srebrników.
20 telle était la force avec laquelle la parole du Seigneur s'étendait et se montrait puissante.
Tak potężnie rosło i umacniało się słowo Pańskie.
21 Après cela, Paul résolut d'aller à Jérusalem en passant par la Macédoine et par l'Achaïe, et il se dit: «Lorsque j'aurai été là, il faut aussi que je voie Rome.»
Po tych wydarzeniach Paweł postanowił w duchu, że po przejściu Macedonii i Achai pójdzie do Jerozolimy, mówiąc: Potem, gdy się tam dostanę, muszę zobaczyć także Rzym.
22 Il envoya en Macédoine deux de ses aides, Timothée et Éraste; lui-même resta encore quelque temps en Asie.
Wysłał więc do Macedonii dwóch z tych, którzy [mu] służyli, Tymoteusza i Erasta, a sam pozostał jeszcze przez jakiś czas w Azji.
23 Il s'éleva, à cette époque, un grand tumulte au sujet de la voie du Seigneur.
W tym czasie doszło do niemałych rozruchów z powodu [tej] drogi.
24 Un orfèvre nommé Démétrius, qui faisait de petits temples de Diane en argent, et qui donnait beaucoup d'ouvrage aux artistes,
Bo pewien złotnik, imieniem Demetriusz, który wyrabiał ze srebra świątyńki Diany, zapewniał rzemieślnikom niemały zarobek.
25 les rassembla, ainsi que les ouvriers qui travaillaient à ce genre d'objets, et leur dit: «hommes, vous savez que cette industrie fait notre aisance;
Zebrał ich i innych, zajmujących się podobnym rzemiosłem, i powiedział: Mężowie, wiecie, że nasz dobrobyt płynie z tego rzemiosła.
26 et vous voyez et vous entendez dire, que, non seulement à Ephèse, mais encore dans presque toute l'Asie, ce Paul a fait changer beaucoup de monde, en persuadant par ses discours, que les dieux faits de main d'homme ne sont pas des dieux;
Widzicie też i słyszycie, że ten Paweł nie tylko w Efezie, ale prawie w całej Azji przekonał i odwiódł wielu ludzi, mówiąc, że nie są bogami [ci], którzy rękami [ludzkimi] są uczynieni.
27 de sorte que nous courons le risque, non seulement que notre partie ne tombe, mais encore que le temple de la grande déesse Diane ne soit complètement discrédité, et qu'on ne dépouille de sa majesté celle que toute l'Asie, que le monde entier adore.»
Należy więc obawiać się nie tylko tego, że nasze rzemiosło zostanie zlekceważone, ale też że świątynia wielkiej bogini Diany, czczonej w całej Azji i w całym świecie, zostanie poczytana za nic i zostanie zniszczony jej majestat.
28 Ces paroles les ayant enflammés de colère, ils se mirent à crier: «Grande est la Diane des Éphésiens!»
Gdy [to] usłyszeli, ogarnął ich gniew i zaczęli krzyczeć: Wielka jest Diana Efeska!
29 Et la ville fut remplie de confusion. Ils se portèrent tous ensemble au théâtre, entraînant avec eux Caïus et Aristarque, Macédoniens qui avaient accompagné Paul dans son voyage.
I całe miasto napełniło się wrzawą. Porwawszy Gajusa i Arystarcha, Macedończyków, towarzyszy podróży Pawła, jednomyślnie ruszyli do teatru.
30 Paul voulait se rendre vers le peuple, mais ses disciples ne le lui permirent pas,
Gdy Paweł chciał wejść między lud, uczniowie mu nie pozwolili.
31 et même quelques-uns des Asiarques, qui étaient de ses amis, envoyèrent vers lui pour le prier de ne pas se présenter au théâtre.
Również niektórzy dostojnicy Azji, będący jego przyjaciółmi, posłali do niego z prośbą, aby nie wchodził do teatru.
32 Les uns donc criaient d'une manière, les autres d'une autre, car l'assemblée était tumultueuse, et la plupart ne savaient pas pourquoi ils s'étaient réunis.
Tymczasem jedni krzyczeli tak, a drudzy inaczej. W zgromadzeniu bowiem zapanował zamęt, a większość z nich nie wiedziała, po co się zebrali.
33 Cependant on vit sortir de la foule Alexandre, qui était poussé en avant par les Juifs. Il fit signe de la main qu'il voulait parler au peuple;
Z tłumu wyciągnięto Aleksandra, którego Żydzi wysunęli do przodu. Aleksander dał znak ręką, bo chciał zdać sprawę ludowi.
34 mais, lorsqu'ils eurent reconnu qu'il était Juif, ils poussèrent tous une clameur, et, durant près de deux heures, ils crièrent: «Grande est la Diane des Éphésiens!»
Gdy jednak poznali, że jest Żydem, rozległ się jeden krzyk i wszyscy wołali przez około dwie godziny: Wielka jest Diana Efeska!
35 Le chancelier ayant apaisé la foule, dit: «Éphésiens, quel homme au monde ignore que la ville d'Éphèse est la gardienne du temple de la grande Diane et de sa statue tombée du ciel?
Wtedy sekretarz [miejski] uspokoił tłum i powiedział: Mężowie efescy, kto z ludzi nie wie, że miasto Efez jest opiekunem świątyni wielkiej bogini Diany i [jej posągu], który spadł od Jowisza?
36 Puis donc que cela est incontestable, vous devez vous calmer et ne rien faire inconsidérément;
Skoro nikt temu nie może zaprzeczyć, powinniście się uspokoić i niczego nie czynić pochopnie.
37 car ces hommes que vous avez amenés ici, ne sont ni sacrilèges, ni blasphémateurs de notre déesse.
Przyprowadziliście bowiem tych ludzi, którzy nie są ani świętokradcami, ani też nie bluźnią waszej bogini.
38 Si Démétrius et les artistes qui l'accompagnent, ont quelque plainte à faire contre quelqu'un, il y a des assises et des proconsuls, qu'ils s'y adressent;
A jeśli Demetriusz i rzemieślnicy, którzy są z nim, mają coś przeciwko komuś, są [przecież] sądy, są też prokonsulowie, niech pozywają jedni drugich.
39 et si vous avez à débattre d'autres affaires, cela se videra dans l'assemblée légale,
Jeśli zaś chodzi o coś innego, [zostanie] to rozpatrzone na prawomocnym zebraniu.
40 car nous risquons d'être accusés de sédition pour le rassemblement d'aujourd'hui, parce qu'il n'y a pas de motif qui puisse justifier cet attroupement.»
Grozi nam bowiem oskarżenie o dzisiejsze rozruchy, bo nie ma żadnego powodu, którym moglibyśmy wytłumaczyć to zbiegowisko.
41 Là-dessus, il congédia l'assemblée.
Po tych słowach rozwiązał zebranie.
