Proverbes 14
1 Toute femme sage bâtit sa maison; mais la folle la ruine de ses mains.
Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.
2 Celui qui marche en sa droiture, révère l'Eternel; mais celui qui va de travers en ses voies, le méprise.
Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.
3 La verge d'orgueil est dans la bouche du fou; mais les lèvres des sages les garderont.
W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.
4 Où il n'y a point de bœuf, la grange est vide; et l'abondance du revenu provient de la force du bœuf.
Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.
5 Le témoin véritable ne mentira [jamais]; mais le faux témoin avance volontiers des mensonges.
Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.
6 Le moqueur cherche la sagesse, et ne la trouve point; mais la science est aisée à trouver à l'homme intelligent.
Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.
7 Eloigne-toi de l'homme insensé, puisque tu ne lui as point connu de lèvres de science.
Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.
8 La sagesse de l'homme bien avisé est d'entendre sa voie; mais la folie des fous n'est que tromperie.
Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.
9 Les fous pallient le délit; mais il n'y a que plaisir entre les hommes droits.
Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.
10 Le cœur d'un chacun connaît l'amertume de son âme; et un autre n'est point mêlé dans sa joie.
Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.
11 La maison des méchants sera abolie; mais le tabernacle des hommes droits fleurira.
Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.
12 Il y a telle voie qui semble droite à l'homme, mais dont l'issue sont les voies de la mort.
Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.
13 Même en riant le cœur sera triste, et la joie finit par l'ennui.
Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.
14 Celui qui a un cœur hypocrite, sera rassasié de ses voies; mais l'homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.
Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.
15 Le simple croit à toute parole; mais l'homme bien avisé considère ses pas.
Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.
16 Le sage craint, et se retire du mal; mais le fou se met en colère, et se tient assuré.
Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.
17 L'homme colère fait des folies; et l'homme rusé est haï.
[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.
18 Les niais hériteront la folie; mais les bien-avisés seront couronnés de science.
Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.
19 Les malins seront humiliés devant les bons, et les méchants, devant les portes du juste.
Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.
20 Le pauvre est haï, même de son ami; mais les amis du riche sont en grand nombre.
Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.
21 Celui qui méprise son prochain s'égare; mais celui qui a pitié des débonnaires, est bienheureux.
Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.
22 Ceux qui machinent du mal ne se fourvoient-ils pas? Mais la bonté et la vérité seront pour ceux qui procurent le bien.
Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.
23 En tout travail il y a quelque profit, mais le babil des lèvres ne tourne qu'à disette.
Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.
24 Les richesses des sages leur sont [comme] une couronne; mais la folie des fous n'est que folie.
Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.
25 Le témoin véritable délivre les âmes; mais celui qui prononce des mensonges, n'est que tromperie.
Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.
26 En la crainte de l'Eternel il y a une ferme assurance, et une retraite pour ses enfants.
W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.
27 La crainte de l'Eternel est une source de vie pour se détourner des filets de la mort.
Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
28 La puissance d'un Roi consiste dans la multitude du peuple; mais quand le peuple diminue, c'est l'abaissement du Prince.
Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.
29 Celui qui est lent à la colère, est de grande intelligence; mais celui qui est prompt à se courroucer, excite la folie.
Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.
30 Le cœur doux est la vie de la chair; mais l'envie est la vermoulure des os.
Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.
31 Celui qui fait tort au pauvre, déshonore celui qui l'a fait; mais celui-là l'honore, qui a pitié du nécessiteux.
Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.
32 Le méchant sera poussé au loin par sa malice; mais le juste trouve retraite [même] en sa mort.
Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.
33 La sagesse repose au cœur de l'homme intelligent; et elle est même reconnue au milieu des fous.
Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.
34 La justice élève une nation; mais le péché est l'opprobre des peuples.
Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.
35 Le Roi prend plaisir au serviteur prudent; mais son indignation sera contre celui qui lui fait déshonneur.
Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.
