Proverbes 18

1 Celui qui se tient à l’écart cherche ce qui lui plaît, Il s’irrite contre tout ce qui est sage.

کەسی دوورەپەرێز دوای ئارەزووی خۆی کەوتووە، بە ڕووی هەموو داناییەکی تەواودا دەتەقێتەوە.

2 Ce n’est pas à l’intelligence que l’insensé prend plaisir, C’est à la manifestation de ses pensées.

گێل خۆشی لە تێگەیشتن نابینێت، بەڵکو بە پەخشکردنی ئەوەی لە دڵیدایە.

3 Quand vient le méchant, vient aussi le mépris; Et avec la honte, vient l’opprobre.

بە هاتنی خراپەکار سووکایەتیش دێت، لەگەڵ شەرمەزاریش ڕیسوایی.

4 Les paroles de la bouche d’un homme sont des eaux profondes; La source de la sagesse est un torrent qui jaillit.

قسەی دەمی مرۆڤ ئاوێکی قووڵە، بەڵام سەرچاوەی دانایی کانیاوێکی هەڵقوڵاوە.

5 Il n’est pas bon d’avoir égard à la personne du méchant, Pour faire tort au juste dans le jugement.

نە لایەنگری خراپەکار باشە، نە بێبەشکردنی ڕاستودروست لە دادپەروەری.

6 Les lèvres de l’insensé se mêlent aux querelles, Et sa bouche provoque les coups.

لێوەکانی کەسی گێل دەیهێننە ناو ناکۆکییەوە، دەمی بانگی لێدان دەکات.

7 La bouche de l’insensé cause sa ruine, Et ses lèvres sont un piège pour son âme.

دەمی گێل دەبێتە هۆی لەناوچوونی، لێوەکانیشی تەڵەن بۆ گیانی.

8 Les paroles du rapporteur sont comme des friandises, Elles descendent jusqu’au fond des entrailles.

قسەکانی دەمشڕ وەک پارووی بەتامە، شۆڕ دەبێتەوە ناو ورگ.

9 Celui qui se relâche dans son travail Est frère de celui qui détruit.

ئەوەی سست بێت لە کارەکەی برای وەستای وێرانکردنە.

10 Le nom de l’Éternel est une tour forte; Le juste s’y réfugie, et se trouve en sûreté.

ناوی یەزدان قوللەیەکی بەهێزە، کەسی ڕاستودروست بۆ ئەوێ ڕادەکات و پەناگیر دەبێت.

11 La fortune est pour le riche une ville forte; Dans son imagination, c’est une haute muraille.

سامانی دەوڵەمەند شاری قەڵابەندیەتی، وەک شوورایەکی بڵندە بە خەیاڵی ئەو.

12 Avant la ruine, le cœur de l’homme s’élève; Mais l’humilité précède la gloire.

پێش شکستهێنان دڵی مرۆڤ بەفیزە، بەڵام پێش ڕێزلێنان بێفیزە.

13 Celui qui répond avant d’avoir écouté Fait un acte de folie et s’attire la confusion.

ئەوەی وەڵامی شتێک بداتەوە پێش بیستنی دەبێتە مایەی گێلایەتی و شەرمەزاری بۆی.

14 L’esprit de l’homme le soutient dans la maladie; Mais l’esprit abattu, qui le relèvera?

ڕۆحی مرۆڤ بەرگەی نەخۆشی دەگرێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو کێ بەرگەی دەگرێت؟

15 Un cœur intelligent acquiert la science, Et l’oreille des sages cherche la science.

دڵی پیاوی تێگەیشتوو زانیاری وەردەگرێت، گوێی دانایانیش داوای زانینی لێ دەکات.

16 Les présents d’un homme lui élargissent la voie, Et lui donnent accès auprès des grands.

دیاری مرۆڤ ڕێگای خۆش دەکات و بەرەو ئامادەبوونی گەورە پیاوانی دەبات.

17 Le premier qui parle dans sa cause paraît juste; Vient sa partie adverse, et on l’examine.

ئەوەی یەکەم جار سکاڵا بکات لەوە دەچێت ڕاست بێت، هەتا نزیکەکەی دێت و لێی دەکۆڵێتەوە.

18 Le sort fait cesser les contestations, Et décide entre les puissants.

تیروپشک ناکۆکی دەبڕێنێتەوە و بەهێزەکان لە یەکتر جیا دەکاتەوە.

19 Des frères sont plus intraitables qu’une ville forte, Et leurs querelles sont comme les verrous d’un palais.

خراپە دەرهەق بە برا، ئاشتکردنەوەی لە شاری قەڵابەند سەختترە، ناکۆکیش وەک شمشیرەی دەروازەی قەڵایە.

20 C’est du fruit de sa bouche que l’homme rassasie son corps, C’est du produit de ses lèvres qu’il se rassasie.

لە بەروبوومی دەمی مرۆڤ سکی تێردەبێت، لە دروێنەی لێوەکانی خۆی تێر دەخوات.

21 La mort et la vie sont au pouvoir de la langue; Quiconque l’aime en mangera les fruits.

مردن و ژیان بە دەست زمانە، ئەوەی حەزی لێی بێت بەروبوومەکەی دەخوات.

22 Celui qui trouve une femme trouve le bonheur; C’est une grâce qu’il obtient de l’Éternel.

ئەوەی ژنێکی دەست بکەوێت خێرێکی دەست دەکەوێت، ڕەزامەندی یەزدانیش بەدەستدەهێنێت.

23 Le pauvre parle en suppliant, Et le riche répond avec dureté.

هەژار بۆ بەزەیی دەپاڕێتەوە، بەڵام دەوڵەمەند بە ڕەقی وەڵام دەداتەوە.

24 Celui qui a beaucoup d’amis les a pour son malheur, Mais il est tel ami plus attaché qu’un frère.

پیاو برادەری زۆر بێت خۆی گرفتار دەکات، بەڵام دۆستێک هەیە لە برا نزیکترە.