Proverbes 23
1 Si tu t'assieds pour dîner à la table d'un prince, fais bien attention à ce qui te sera présenté
| کە دانیشتی لەگەڵ فەرمانڕەوایەک نان بخۆیت، باش وردبەرەوە لەوەی لەپێشتە، |
2 puis étends la main, sachant qu'il convient qu'on te serve de tels mets; toutefois, même si tu as grand appétit,
| چەقۆیەکیش لەناو گەرووت دابنێ، ئەگەر تۆ نەوسنی. |
3 ne convoite point leur repas; car c'est là une vie factice.
| ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە، چونکە ئەم نانە بە مەبەستی هەڵخەڵەتاندنە. |
4 Si tu es pauvre, n'aspire pas à la richesse; repousse-la même en pensée.
| خۆت ماندوو مەکە بۆ ئەوەی دەوڵەمەند بیت، بە تێگەیشتنەوە وازی لێ بهێنە. |
5 Si tu fixes ton regard sur elle, tu la vois disparaître; car elle a, comme l'aigle, des ailes prêtes à s'envoler, et retourne à la maison de son premier maître.
| چاو لە دەوڵەمەندی دەبڕیت و نییە، چونکە بێگومان باڵ دەگرێت، وەک هەڵۆ بەرەو ئاسمان دەفڕێت. |
6 Ne dîne pas avec un homme envieux; ne désire rien de sa table;
| نانی کەسی بەرچاوتەنگ مەخۆ، ئارەزووی خواردنە خۆشەکانی مەکە. |
7 car il mange et il boit comme on avalerait un cheveu. Ne l'introduis pas chez toi, et ne mange pas un morceau avec lui;
| لەبەر ئەوەی جۆرە کەسێکە هەردەم بیری لەلای تێچوونەکانە، پێت دەڵێت: «بخۆ و بنۆشە.» بەڵام دڵی لەگەڵت نییە. |
8 car il le vomirait et souillerait tes meilleures paroles.
| ئەو پارووەی خواردووتە دەیڕشێنیتەوە و قسە شیرینەکانت بە با دەدەیت. |
9 Ne dis rien à l'insensé, de peur que peut-être il ne tourne en dérision tes sages discours.
| قسە بۆ گێل مەکە، چونکە گاڵتەی بە دانایی قسەکانت دێت. |
10 Ne dépasse pas les bornes anciennes, et n'entre pas dans le champ de l'orphelin;
| سنوورە کۆنەکان مەگوازەوە، هەروەها مەچووە ناو کێڵگەی هەتیوان، |
11 car il est fort celui que le Seigneur rachète; et, si tu es en procès avec lui, Dieu plaidera sa cause.
| چونکە ئەوەی دەیانپارێزێت بە توانایە، ئەو بەرگری لە کێشەکەیان دەکات لە دژی تۆ. |
12 Livre ton cœur à la discipline, et prépare ton oreille aux paroles de la doctrine.
| دڵت ئاراستەی فێربوون بکە و گوێشت بەرەو قسەی زانیاری. |
13 Ne cesse de corriger un enfant; car si tu le frappes de verges, il n'en mourra pas.
| ڕێگری لە تەمبێکردنی منداڵ مەکە، ئەگەر بە گۆچان لێی بدەیت نامرێت. |
| تۆ بە گۆچان لێی بدەیت، گیانی لە مردن دەرباز دەبێت. (Sheol h7585) |
15 Mon fils, si ton cœur est sage, tu réjouiras aussi mon cœur;
| ڕۆڵە، ئەگەر دڵت دانایە، منیش دڵم خۆش دەبێت. |
16 et si tes lèvres sont droites, elles converseront avec mes lèvres.
| ناخم شادمان دەبێت، کە لێوەکانت ڕاستییەکان دەڵێن. |
17 Que ton cœur ne porte point envie aux pécheurs; mais sois toujours dans la crainte de Dieu.
| دڵت ئیرەیی بە گوناهباران نەبات، بەڵکو بە درێژایی ڕۆژ بە پەرۆش بە بۆ لەخواترسی. |
18 Car si tu observes ces choses, tu auras des descendants, et ton espérance ne sera pas trompée.
| بێگومان دواڕۆژت دەبێت، ئومێدی تۆ نابڕێت. |
19 Écoute, mon fils, et sois sage; et maintiens droites les pensées de ton cœur.
| ڕۆڵە، تۆ گوێ بگرە و دانا بە، دڵت بەرەو ڕێگای ڕاستی ئاراستە بکە. |
20 Ne sois pas buveur de vin; évite les longs banquets et la profusion des viandes.
| لەوانە مەبە کە شەراب زۆر دەخۆنەوە، یان ئەوانەی گۆشت زۆر دەخۆن، |
21 Car l'ivrogne et le débauché mendieront; le paresseux sera revêtu de haillons en lambeaux.
| چونکە مەیخۆر و زۆر خۆر هەژار دەبن، ئەوەی زۆر بخەوێت پینەوپەڕۆ لەبەر دەکات. |
22 Écoute, mon fils, le père qui t'a engendré, et ne méprise pas ta mère parce qu'elle a vieilli.
| گوێ لە باوکت بگرە کە تۆی خستووەتەوە، دایکت کە پیر بوو گاڵتەی پێ مەکە. |
| ڕاستی بکڕە و مەیفرۆشە، هەروەها دانایی و تەمبێکردن و تێگەیشتن. |
24 Un père juste élève bien ses enfants, et la sagesse d'un fils réjouit son âme.
| باوکی کەسی ڕاستودروست زۆر دڵخۆش دەبێت، ئەوەی کوڕێکی دانای ببێت پێی شادمان دەبێت. |
25 Que ton père et ta mère se réjouissent en toi, et que celle qui t'a enfanté soit heureuse.
| با دایک و باوکت شادمان بن، ئەوەی تۆی بووە دڵخۆش بێت. |
26 Mon fils, donne-moi ton cœur; que tes yeux gardent mes voies.
| ڕۆڵە، دڵی خۆتم بدەرێ، با چاوەکانت لەسەر ڕێگاکانم بێت، |
27 La maison étrangère est comme un tonneau percé; il est étroit le puits de l'étranger.
| چونکە لەشفرۆش چاڵێکی قووڵە و ژنی داوێنپیس بیرێکی تەنگە. |
28 Celui qui les recherche périra bientôt, et tout pécheur sera détruit.
| تەنانەت ئەویش وەک چەتە لە بۆسەدا دەبێت، ناپاک لەنێو خەڵک زۆر دەکات. |
29 Pour qui les gémissements? Pour qui le trouble? Pour qui les contestations? Pour qui les ennuis et les entretiens frivoles? Pour qui les repentirs inutiles? Pour qui les yeux livides?
| واوەیلا بۆ کێیە؟ پەژارەیی بۆ کێیە؟ ناکۆکی بۆ کێیە؟ سکاڵاکردن بۆ کێیە؟ برینی بەخۆڕایی بۆ کێیە؟ چاو سووربوونەوە بۆ کێیە؟ |
30 N'est-ce pas pour ceux qui passent leur temps dans l'ivresse et qui hantent les lieux où l'on boit?
| بۆ ئەوانەی بە دیار شەرابەوە لەنگەر دەگرن، ئەوانەی شەرابی تێکەڵاو تاقی دەکەنەوە. |
31 Ne vous enivrez pas; mais faites votre société des hommes justes, et fréquentez-les publiquement. Car si vos yeux s'arrêtent sur les fioles et les coupes, plus tard vous marcherez plus nu qu'un pilon à mortier.
| تەماشای شەراب مەکە بە ڕەنگی سووری، کە لەناو جام پڕشنگی داوە، بە سووکی دەچێتە خوارەوە! |
32 L'homme ivre finit par s'étendre comme si un serpent l'avait mordu; le venin se répand sur lui comme de la dent d'un reptile.
| لە کۆتاییەکەی وەک مار دەتگەزێت و وەک توولەمار پێتەوەدەدات. |
33 Si tes yeux regardent une femme étrangère, la langue aussitôt divaguera,
| چاوەکانت شتی نامۆ دەبینن و وڕێنەی سەیر و سەمەرە دەکەیت. |
34 et tu seras gisant comme au sein de la mer, et comme un pilote au milieu de l'orage.
| وەک یەکێک دەبیت لەناو دڵی دەریا پاڵکەوتبێت، یان وەک یەکێک بەسەر دارئاڵای کەشتییەوە پاڵکەوتبێت. |
35 Et tu diras: On m'a frappé, et je n'en ai pas souffert; on s'est joué de moi, et je ne m'en suis pas douté; quand viendra l'aurore, pour m'en aller encore chercher des hommes avec qui je puisse me retrouver?
| دەڵێی: «لێیان دام، ئازارم نەبوو! کوتامیان، نەمزانی! کەی بە هۆش خۆم دێمەوە، هەتا بەردەوام بم و بخۆمەوە؟» |
