1 Rois 10

1 Et la reine de Saba ouït le nom de Salomon et le nom du Seigneur, et elle vint pour éprouver le roi en lui proposant des énigmes.

Kiam la reĝino de Ŝeba aŭdis la famon pri Salomono kaj pri la domo de la Eternulo, ŝi venis, por elprovi lin per enigmoj.

2 Elle entra dans Jérusalem avec une suite nombreuse, et des chameaux chargés de parfums et d'une immense quantité d'or et de pierres précieuses; elle fut introduite auprès de Salomon, et elle lui dit toutes les choses qu'il y avait en son cœur.

Kaj ŝi venis Jerusalemon kun tre granda akompanantaro, kun kameloj, portantaj aromaĵojn, tre multe da oro, kaj multekostajn ŝtonojn. Kaj ŝi venis al Salomono, kaj parolis kun li pri ĉio, kion ŝi havis en sia koro.

3 Salomon l'éclaira sur toutes ses questions; il n'y eut pas une de ses questions à laquelle le roi négligeât de répondre.

Kaj Salomono solvis al ŝi ĉiujn ŝiajn demandojn; kaj estis nenio, kion la reĝo ne scius kaj kion li ne solvus al ŝi.

4 Et la reine de Saba vit toute la sagesse de Salomon, le palais qu'il avait bâti,

Kaj la reĝino de Ŝeba vidis la tutan saĝecon de Salomono, kaj la domon, kiun li konstruis,

5 Les mets de sa table, les logements de ses serviteurs, la tenue de ses officiers, ses vêtements, ses échansons, et les holocaustes qu'il offrait dans le temple du Seigneur, et elle en fut hors d'elle-même.

kaj la manĝaĵon ĉe lia tablo kaj la loĝejon de liaj sklavoj kaj la oficojn de liaj servantoj kaj iliajn vestojn kaj liajn vinverŝistojn, kaj liajn bruloferojn, kiujn li oferadis en la domo de la Eternulo; kaj ŝi estis tute ravita.

6 Et elle dit au roi Salomon: C'était la vérité qu'on m'avait dite en mon pays,

Kaj ŝi diris al la reĝo: Vera estas tio, kion mi aŭdis en mia lando pri viaj aferoj kaj pri via saĝeco;

7 Au sujet de ton éloquence et de ta sagesse; j'avais refusé de croire ce qu'on m'en avait rapporté, jusqu'à ce que je fusse venue moi-même et que j'eusse vu de mes yeux; et je reconnais qu'on ne m'avait point appris la moitié de ce qui réellement existe. Tu as beaucoup ajouté aux merveilles dont j'avais ouï parler chez moi.

mi ne kredis al la diroj, ĝis mi venis kaj ĝis miaj okuloj ekvidis; sed nun mi vidas, ke oni ne rakontis al mi eĉ duonon; vi havas pli da saĝo kaj bono, ol diras la famo, kiun mi aŭdis.

8 Heureuses tes femmes, heureux tes serviteurs qui sont toujours auprès de toi, et qui recueillent toute ta sagesse.

Feliĉaj estas viaj homoj, feliĉaj estas viaj servantoj, kiuj ĉiam staras antaŭ vi kaj aŭdas vian saĝecon.

9 Béni soit le Seigneur ton Dieu qui s'est complu en toi, pour te donner le trône d'Israël, parce que le Seigneur Dieu aime ce peuple, et qu'il l'affermira pour toujours. Le Seigneur t'a fait leur roi pour que les jugements soient selon la justice et selon l'équité.

Benata estu la Eternulo, via Dio, kiu favoras vin kaj sidigis vin sur la tronon de Izrael. Pro Sia eterna amo al Izrael Li faris vin reĝo, por ke vi zorgu pri juĝo kaj justeco.

10 Elle donna à Salomon cent vingt talents d'or, et une immense quantité d'épices et de pierres précieuses. Il n'était jamais arrivé à Jérusalem autant d'épices que la reine de Saba en donna au roi Salomon.

Kaj ŝi donacis al la reĝo cent dudek kikarojn da oro kaj tre multe da aromaĵoj kaj multekostajn ŝtonojn; neniam plu venis tiom multe da aromaĵoj, kiom la reĝino de Ŝeba donacis al la reĝo Salomono.

11 Et le vaisseau d'Hiram qui avait transporté l'or d'Ophir, apporta une énorme quantité de bois rares et de pierres précieuses.

Kaj la ŝiparo de Ĥiram, kiu venigis oron el Ofir, alvenigis el Ofir tre multe da santala ligno kaj multekostajn ŝtonojn.

12 Et le roi fit avec les bois des balustrades pour le temple et le palais; puis, des lyres et des harpes pour les chanteurs. Il n'était jamais arrivé de tels bois rares en la terre promise, et l'on n'en avait vu nulle part avant ce jour-là.

Kaj el la santala ligno la reĝo faris pilastrojn por la domo de la Eternulo kaj por la reĝa domo, ankaŭ harpojn kaj psalterojn por la kantistoj; neniam venis tiom da santala ligno, nek estis vidata, ĝis la nuna tago.

13 Et le roi Salomon donna à la reine de Saba tout ce qu'elle voulut, tout ce qu'elle lui demanda, outre ce qu'il lui donna spontanément. Et elle s'en alla, et elle retourna en sa contrée avec tous ses serviteurs.

Kaj la reĝo Salomono donis al la reĝino de Ŝeba ĉion, kion ŝi deziris kaj kion ŝi petis, krom tio, kion li donis al ŝi el la mano de la reĝo Salomono mem. Kaj ŝi foriris returne en sian landon, ŝi kaj ŝiaj servantoj.

14 Et le poids de l'or, qui arriva au roi Salomon en une année, fut de six cent soixante-six talents,

La pezo de la oro, kiu estis alportita al Salomono dum unu jaro, estis sescent sesdek ses kikaroj da oro;

15 Sans compter les tributs de ceux qui lui étaient soumis, marchands, rois de la rive gauche de l'Euphrate, ou princes de la terre promise.

krom tio, kio venis de la butikistoj kaj de la komerco de negocistoj kaj de ĉiuj reĝoj de Arabujo kaj de la regionestroj.

16 Et Salomon fit faire trois cents javelines d'or battu, chacune de trois cents sicles d'or,

Kaj la reĝo Salomono faris ducent grandajn ŝildojn el forĝita oro (sescent sikloj da oro estis uzitaj por ĉiu ŝildo)

17 Et trois cents armures d'or battu, de trois mines d'or chacune; et il les consacra dans le palais de bois du Liban.

kaj tricent malgrandajn ŝildojn el forĝita oro (tri min’oj da oro estis uzitaj por ĉiu el tiuj ŝildoj); kaj la reĝo metis ilin en la arbardomon de Lebanon.

18 Il fit faire aussi un grand trône d'ivoire, qu'il revêtit de lames d'or très fin.

Kaj la reĝo faris grandan tronon el eburo kaj tegis ĝin per pura oro.

19 On montait sur le trône par six degrés; il y avait des faces de taureaux derrière le trône, deux bras des deux côtés du siège et deux lions auprès des bras.

Ses ŝtupojn havis la trono, rondan supron havis la trono malantaŭe, kaj brakapogojn ambaŭflanke de la sidloko, kaj du leonojn, starantajn apud la brakapogoj.

20 Il y avait douze lions sur les degrés, six à droite, six à gauche; on ne voyait rien de semblable dans aucun royaume.

Kaj ankoraŭ dek du leonoj tie staris sur la ses ŝtupoj ambaŭflanke; ne ekzistis io simila en iu ajn regno.

21 Et tous les vases dont se servait Salomon étaient d'or, ses baignoires étaient d'or; tous les meubles du palais de bois du Liban étaient d'or et de pièces rapportées. On n'y voyait point d'argent; car ce métal était compté pour rien du temps de Salomon;

Kaj ĉiuj trinkvazoj de la reĝo Salomono estis el oro, kaj ĉiuj vazoj de la Lebanona arbardomo estis el pura oro; nenio estis el arĝento; en la tempo de Salomono ĝi estis rigardata kiel senvalora.

22 Et cela parce que Salomon avait un vaisseau de Tharsis à la mer, avec la flotte d'Hiram; tous les trois ans un vaisseau venait de Tharsis chargé d'or, d'argent et de pierres rares et travaillées.

Ĉar Tarŝiŝan ŝiparon la reĝo havis sur la maro kun la ŝiparo de Ĥiram; unu fojon en tri jaroj venadis la Tarŝiŝa ŝiparo, alportante oron, arĝenton, eburon, simiojn, kaj pavojn.

23 Et Salomon fut grand en science et en richesses par-dessus tous les rois de la terre.

Tiel la reĝo Salomono superis ĉiujn reĝojn de la tero per riĉeco kaj per saĝeco.

24 Tous les rois de la terre demandèrent à le voir, et à entendre la sagesse que Dieu avait mise en son cœur.

Kaj ĉiuj sur la tero penis vidi Salomonon, por aŭdi lian saĝon, kiun Dio enmetis en lian koron.

25 Et, chaque année, ils lui apportaient tous des présents des vases d'or, des vêtements, de la myrrhe, des épices, des chevaux et des mules.

Kaj ili alportadis ĉiu sian donacon: vazojn arĝentajn, vazojn orajn, vestojn, batalilojn, aromaĵojn, ĉevalojn, kaj mulojn, ĉiujare.

26 Salomon avait, pour ses chars, quatre mille cavales, et dix mille chevaux pour ses cavaliers; il les avait mis dans les villes des chars ou auprès de lui à Jérusalem, et il était chef de tous les rois depuis l'Euphrate jusqu'au territoire des Philistins et aux frontières de l'Égypte.

Kaj Salomono kolektis al si ĉarojn kaj rajdistojn; kaj li havis mil kvarcent ĉarojn kaj dek du mil rajdistojn; kaj li lokis ilin en la urboj de ĉaroj kaj ĉe la reĝo en Jerusalem.

27 Et le roi rendit à Jérusalem l'or et l'argent aussi communs que les pierres; il y amena autant de cèdres qu'il y a de mûriers dans les champs.

Kaj la reĝo atingis tion, ke la arĝento estis en Jerusalem kiel ŝtonoj, kaj la cedroj estis en tiel granda kvanto, kiel sikomoroj sur malaltaj lokoj.

28 Salomon tirait des chevaux de l'Égypte; il y avait à Thécoé un marché royal, et on les allait prendre à Thécoé à prix d'argent.

La ĉevalojn al Salomono oni venigadis el Egiptujo; kaj societo de komercistoj de la reĝo aĉetadis ilin amase laŭ difinita prezo.

29 L'attelage d'un char, venant d'Égypte, coûtait cent sicles d'argent et cinquante sicles par cheval. Il en était de même pour tous les rois des Hettéens et de la Syrie; ces achats venaient par mer.

Ĉiu ĉaro estis liverata el Egiptujo pro sescent sikloj da arĝento, kaj ĉiu ĉevalo pro cent kvindek; tiel same ili estis liverataj per iliaj manoj al ĉiuj reĝoj de la Ĥetidoj kaj al la reĝoj de Sirio.