Proverbes 14

1 La sagesse des femmes bâtit leur maison, mais la folie la détruit de ses propres mains.

Mądra kobieta buduje swój dom, a głupia burzy go własnymi rękami.

2 Celui qui marche dans sa droiture craint l’Éternel, mais celui qui est pervers dans ses voies le méprise.

Kto postępuje w sposób prawy, boi się PANA, a przewrotny na swoich drogach gardzi nim.

3 Dans la bouche du fou est la verge d’orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.

W ustach głupiego jest rózga pychy, a mądrych strzegą ich wargi.

4 Où il n’y a point de bœufs, la crèche est vide; et l’abondance du revenu est dans la force du bœuf.

Gdzie nie ma wołów, żłób jest pusty, lecz dzięki sile wołów mnoży się obfitość zboża.

5 Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.

Wierny świadek nie kłamie, a fałszywy świadek mówi kłamstwa.

6 Le moqueur cherche la sagesse, et il n’y en a pas [pour lui]; mais la connaissance est aisée pour l’homme intelligent.

Szyderca szuka mądrości, a nie [znajduje], lecz rozumnemu wiedza [przychodzi] łatwo.

7 Éloigne-toi de la présence de l’homme insensé, chez qui tu n’as pas aperçu des lèvres de connaissance.

Odsuń się od głupiego, gdyż nie znajdziesz [u niego] warg rozumnych.

8 La sagesse de l’homme avisé est de discerner sa voie, mais la folie des sots est tromperie.

Mądrość roztropnego [to] poznanie swojej drogi, a głupotą głupich [jest] oszustwo.

9 Les fous se moquent du péché, mais pour les hommes droits il y a faveur.

Głupcy szydzą z grzechu, a u prawych [jest] przychylność.

10 Le cœur connaît sa propre amertume, et un étranger ne se mêle pas à sa joie.

Serce zna własną gorycz, a obcy nie wtrąca się w jego radość.

11 La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.

Dom niegodziwych będzie zgładzony, a mieszkanie prawych zakwitnie.

12 Il y a telle voie qui semble droite à un homme, mais des voies de mort en sont la fin.

Jest droga, która człowiekowi wydaje się słuszna, lecz końcem jej jest droga do śmierci.

13 Même dans le rire le cœur est triste; et la fin de la joie, c’est le chagrin.

Nawet w śmiechu serce boleje, a końcem [takiej] wesołości [jest] smutek.

14 Le cœur qui s’éloigne [de Dieu] sera rassasié de ses propres voies, mais l’homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.

Serce odstępcy nasyci się jego drogami, a dobry człowiek – swoimi.

15 Le simple croit toute parole, mais l’homme avisé discerne ses pas.

Prosty wierzy każdemu słowu, a roztropny zważa na swoje kroki.

16 Le sage craint, et se retire du mal; mais le sot est arrogant et a de l’assurance.

Mądry boi się i odwraca się od zła, ale głupi w swym szaleństwie jest pewny siebie.

17 L’homme prompt à la colère agit follement, et l’homme qui fait des machinations est haï.

[Człowiek] porywczy popełnia głupstwa, a podstępny jest znienawidzony.

18 Les simples héritent la folie, mais les avisés sont couronnés de connaissance.

Prości ludzie dziedziczą głupotę, a roztropni są koronowani wiedzą.

19 Les iniques se courbent devant les bons, et les méchants, aux portes du juste.

Źli kłaniają się przed dobrymi, a niegodziwi u bram sprawiedliwego.

20 Le pauvre est haï, même de son compagnon, mais les amis du riche sont en grand nombre.

Ubogi jest znienawidzony nawet przez swego bliźniego, a bogaty ma wielu przyjaciół.

21 Qui méprise son prochain pèche, mais bienheureux celui qui use de grâce envers les malheureux!

Kto gardzi swym bliźnim, ten grzeszy, a kto lituje się nad ubogimi, jest błogosławiony.

22 Ceux qui machinent du mal ne s’égarent-ils pas? Mais la bonté et la vérité sont pour ceux qui méditent le bien.

Czyż nie błądzą ci, którzy obmyślają zło? Ale miłosierdzie i prawda są z tymi, którzy obmyślają dobro.

23 En tout travail il y a profit, mais la parole des lèvres ne mène qu’à la disette.

Każda praca [przynosi] pożytek, a [puste] słowa [prowadzą] do nędzy.

24 Les richesses des sages sont leur couronne; la folie des sots est folie.

Koroną mądrych [jest ich] bogactwo, ale głupota głupich [pozostaje] głupotą.

25 Un témoin fidèle délivre les âmes, mais la tromperie profère des mensonges.

Prawdomówny świadek ocala dusze, a fałszywy mówi kłamstwa.

26 Dans la crainte de l’Éternel il y a la sécurité de la force, et il y a un refuge pour ses fils.

W bojaźni PANA jest mocne zaufanie, a jego synowie będą mieć ucieczkę.

27 La crainte de l’Éternel est une fontaine de vie, pour faire éviter les pièges de la mort.

Bojaźń PANA jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.

28 La gloire d’un roi, c’est la multitude du peuple, mais dans le manque de peuple est la ruine d’un prince.

Liczny lud to chwała króla, a brak ludu to zguba władcy.

29 La lenteur à la colère est grande intelligence, mais celui qui est d’un esprit impatient exalte la folie.

Nieskory do gniewu jest bardzo roztropny, lecz porywczy wywyższa głupotę.

30 Un cœur sain est la vie de la chair, mais l’envie est la pourriture des os.

Zdrowe serce jest życiem ciała, a zazdrość jest zgnilizną kości.

31 Qui opprime le pauvre outrage Celui qui l’a fait, mais celui qui l’honore use de grâce envers l’indigent.

Kto gnębi ubogiego, uwłacza jego Stwórcy, a czci go ten, kto lituje się nad ubogim.

32 Le méchant est chassé par son iniquité, mais le juste est plein de confiance, dans sa mort [même].

Niegodziwy zostaje wygnany z powodu swojego zła, a sprawiedliwy ma nadzieję [nawet] w [czasie] swojej śmierci.

33 La sagesse demeure dans le cœur de celui qui a du discernement, mais ce qui est au-dedans des sots est connu.

Mądrość spoczywa w sercu rozumnego, a [co jest] w sercu głupich, wychodzi na jaw.

34 La justice élève une nation, mais le péché est la honte des peuples.

Sprawiedliwość wywyższa naród, a grzech jest hańbą narodów.

35 La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, mais sa colère est sur celui qui fait honte.

Król jest przychylny dla roztropnego sługi, lecz gniewa się [na tego], który [przynosi] hańbę.