Proverbes 15

1 Une réponse douce détourne la colère, mais un mot dur suscite la colère.

Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.

2 La langue des sages fait l'éloge de la connaissance, mais la bouche des fous fait jaillir la folie.

Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.

3 Les yeux de Yahvé sont partout, qui veille sur le mal et le bien.

Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.

4 La langue douce est un arbre de vie, mais la tromperie en elle écrase l'esprit.

Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.

5 L'insensé méprise la correction de son père, mais celui qui écoute la réprimande fait preuve de prudence.

Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.

6 Dans la maison des justes, il y a beaucoup de trésors, mais le revenu des méchants apporte le malheur.

W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.

7 Les lèvres des sages répandent la connaissance; mais pas avec le cœur des fous.

Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.

8 Le sacrifice offert par les méchants est une abomination pour Yahvé, mais la prière des hommes intègres est son plaisir.

Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.

9 La voie des méchants est une abomination pour Yahvé, mais il aime celui qui poursuit la justice.

Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.

10 Il y a une discipline sévère pour celui qui abandonne le chemin. Celui qui déteste la réprimande mourra.

Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.

11 Le séjour des morts et Abaddon sont devant Yahvé- combien plus encore le cœur des enfants des hommes! (Sheol h7585)

Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)

12 Le moqueur n'aime pas qu'on le reprenne; il n'ira pas chez les sages.

Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.

13 Un cœur joyeux fait un visage joyeux, mais un cœur douloureux brise l'esprit.

Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.

14 Le cœur de celui qui a de l'intelligence cherche la connaissance, mais la bouche des fous se nourrit de folie.

Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.

15 Tous les jours des affligés sont misérables, mais celui qui a le cœur joyeux jouit d'un festin continuel.

Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.

16 Mieux vaut peu, avec la crainte de Yahvé, que de grands trésors avec des problèmes.

Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.

17 Mieux vaut un dîner d'herbes, où se trouve l'amour, qu'un veau engraissé par la haine.

Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.

18 Un homme furieux suscite la discorde, mais celui qui est lent à la colère apaise les querelles.

Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.

19 La voie du paresseux est comme un champ d'épines, mais le chemin des hommes droits est une autoroute.

Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.

20 Un fils sage fait la joie d'un père, mais un homme insensé méprise sa mère.

Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.

21 La folie est une joie pour celui qui est dépourvu de sagesse, mais un homme intelligent garde son chemin droit.

Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.

22 Là où il n'y a pas de conseil, les plans échouent; mais ils sont établis dans une multitude de conseillers.

Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.

23 La joie vient à l'homme par la réponse de sa bouche. Comme il est bon d'avoir un mot au bon moment!

Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!

24 Le chemin de la vie mène vers le haut pour les sages, pour l'empêcher de descendre au séjour des morts. (Sheol h7585)

Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)

25 Yahvé déracinera la maison des orgueilleux, mais il gardera intactes les frontières de la veuve.

PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.

26 Yahvé déteste les pensées des méchants, mais les pensées des purs sont agréables.

Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.

27 Celui qui est avide de gain trouble sa propre maison, mais celui qui déteste les pots-de-vin vivra.

Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.

28 Le cœur du juste pèse les réponses, mais la bouche des méchants jaillit le mal.

Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.

29 Yahvé est loin des méchants, mais il entend la prière des justes.

PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.

30 La lumière des yeux réjouit le cœur. Les bonnes nouvelles donnent de la santé aux os.

Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.

31 L'oreille qui écoute la réprimande vit, et sera à la maison parmi les sages.

Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.

32 Celui qui refuse la correction méprise sa propre âme, mais celui qui écoute la réprimande acquiert la compréhension.

Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.

33 La crainte de Yahvé enseigne la sagesse. Avant l'honneur, il y a l'humilité.

Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.